İMSAD 2003 yılında CEPMC, Avrupa İnşaat Malzemesi Üreticileri Konseyi’ne Türkiye’yi temsilen Yönetim Kurulu üyesi olarak önemli bir adım atmıştı. Mevzuat olarak tümüyle Avrupa Birliği’ne uyumlu çalışan Türk inşaat sektörü ve sanayiciler için bu büyük bir kazanım oldu. İMSAD 2003 yılından bu yana Türk İnşaat Sektörünün AB’ye uyumu konusunda pek çok konuda öncülük üstlendi. 2007 yılında ise İMSAD ilk kez Avrupa Komisyonu’na EUbuild adını verdiği ‘İnşaat Malzemeleri Sektöründe AB’ye Uyum’ konusunda lider olarak bir proje sundu. İlk defa EUbuild Projesi ile Türkiye’den bir STK Türkiye’ye gelmemiş bir Avrupa fonuna lider seçildi ve AB üyeleri Bulgaristan, Romanya, Belçika, İngiltere ortaklığındaki Projeyi başarı ile 2009 yılında tamamladı. Başarıyla tamamlanan EUbuild Projesi İkinci projenin alınmasının da nedeni oldu.

 

2010 yılında İMSAD bu kez Arnavutluk, Belçika, Bosna-Hersek, Makedonya, Karadağ ve Sırbistan ortaklığında, 47 iştirakçi kurumla birlikte ‘EUbuild Binalarda Enerji Verimliliğinin Finansmanı’ ile ilgili bir işbirliği Projesini Avrupa Komisyonu’na sundu.  EUbuild bu kez 200’den fazla proje teklifi içinden fon almak üzere seçilen 12 Proje arasına girmeye hak kazandı. Şimdi Aralık 2010’dan başlayarak 24 ay boyunca Proje kapsamında Türkiye ve ortağımız olan ülkelerde binalarda enerji verimliliği konusunda finansman araçlarının ve mekanizmalarının geliştirilmesine katkı sağlamak üzere çalışacağız. Enerji verimliliği konusu genel anlamda Türkiye’de gündemimize birkaç yıldır girmiş durumda. Bu konudaki en önemli gelişme Enerji Verimliliği Kanunu çerçevesinde 2008 yılında Enerji ve Tabi Kaynaklar Bakanlığı Elektrik İşleri Etüd İdaresi tarafından başlatılan Enerji Verimliliği Projesi ile oldu. Bazı konularda bir ilk kıvılcım yaratan bu proje sırasında binaların enerji verimliliğindeki önemini İMSAD olarak vurgulamaya çalıştık. Binalarda enerji verimliliğinin tasarruflu ampul kullanımının çok ötesinde kamu ve özel sektörün işbirliği halinde planlı çalışması ile hedefler koyarak ele alınabileceğini her fırsatta ortaya koyduk. 

 

Hatta bu aşamalarda mevcut finansman modellerinin eksikliğini de hissettiğimizden İMSAD olarak 2008 yılında Türkiye’de faal olan tüm bankaları bir ortak toplantıya davet ederek önceliklerimizi ortaya koyduk. Sonrasında ise EUbuild Porjesinin de iştirakçisi olan İMSAD üyesi Şekerbank ile ilk kez binalarda enerji verimliliği yatırımlarının kredilendirildiği Ekokredi çalışmasının başlamasına ön ayak olduk. Yavaş yavaş tüm bankalar binalarda enerji verimliliği ve çevreye yönelik kredi çeşitlendirmesine gittiler. Aslında inşaat malzemesi sanayisi açısından iki türlü enerji verimliliğinden söz etmek mümkün. Birincisi malzemelerin üretimi esnasında üretim tesislerinde hem binalarda ve hem de üretim süreçlerinde sağlanacak enerji verimliliği, ikincisi ise bu ürünlerin doğru kullanıldığı, uygulandığı binalarda sağlanacak enerji verimliliği. Geçtiğimiz günlerde gerçekleştirdiğimiz İMSAD Genel Kuruluna katılan Bayındırlık ve İskan Bakanı Mustafa Demir yaptığı konuşmada, binalarda enerji verimliliği konusuna şöyle değindi, Bakan Demir “Bugün dünyanın 16. büyük ekonomisi olan Türkiye’nin 2023 yılında dünyada 10. sıraya yerleşmesi bekleniyor. Toplam enerji sarfiyatının teknik analizi olmamakla beraber yaklaşık %40’ını binalarda harcıyoruz. 16 milyon olduğu varsayılan mevcut yapılarda enerji tüketiminde  %15-20 oranında tasarruf sağlayabiliriz. Bu da yılda 6 milyar dolardan fazla tasarruf demek. 2011 yılında100 adet kamu binasının enerji verimliliği dönüşümünün yapılması yatırım programına alındı. 2012 yılına kadar mevcut yapıların enerji harcama durumu tespit edilecek” diyerek projelerinden bahsetti. Diğer taraftan 2011 yılı başında yeni yapılar için Binalarda Enerji Kimlik Belgesi uygulaması Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği gereği başlatıldı. Mevcut yapılarda ise kimlik belgesine geçiş 2017 yılında planlanıyor. 

 

Tüm bu uygulamalarda kamu-özel sektör işbirliğinin yeterli noktada olmayışı, koordinatör kurum ya da kurumların eksikliği, kamunun öncü rolündeki eksiklik, itici güç olacak teşvik ve finansman sistemlerinin eksikliği, tüketicinin bilinçlendirilmesi ve farkındalığı İMSAD olarak hep öncelikli çözüm üretmek istediğimiz konular oldu. Bu amaçla ilk EUbuild projesinde temelini attığımız Binalarda Enerji Verimliliği Hareketini sonrasında kamu ile temaslarımızda, Bankalarla yapılan görüşmelerimizde ve basın çalışmalarımızda hep ön plana çıkardık. 2010 yılı başında ise ekonomi yönetiminden sorumlu Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Ali Babacan’ı ziyaret ettik. Kendisi ilk ziyaretimizde bu konuyu dile getirdiğimizde İMSAD’dan ‘Avrupa’da Binalarda Enerji Verimliliği Teşvik-Finansman Modelleri’ konusunda bir araştırma hazırlamasını istedi. Konuyu araştırıp 2010 yılı sonunda kendisine ayrıntılı bir dosya sunduk. Kendisinden ekonomi yönetimi olarak konuyu ele almalarını, koordine etmelerini ve kamunun öncü rolünü teşvikler yoluyla göstermelerini talep ettik. Türkiye’de güçlü bir Enerji Ajansı’nın eksikliğini dile getirdik. Binalarda sürdürülebilir enerji için Avrupa Birliği’nde yaklaşık 30 tane teşvik-finansman yöntemi içinde;

• Tüm binalarda enerji verimliliği için, İmtiyazlı Krediler

• Kamusal binalarda enerji verimliliği için, Üçüncü Şahıs Finansmanı

• Tüm binalarda enerji verimliliği için, Sübvansiyon

• Konutlarda enerji verimliliği için, Vergi Muafiyeti

• Mevcut ve/veya yeni konutlarda, ticari binalarda, kamu yapılarında enerji verimliliği hibelerinin öne çıktığını gördük. Bu hibelerin yaklaşık 20 yılı aşkın süredir adım adım uygulandığını tespit ettik. 

 

Diğer taraftan EUbuild Enerji Verimliliği Projesinde de ortaklarımız olan Arnavutluk ve Makedonya Enerji Verimliliği Merkezleri ya da Fransa’daki Enerji Ajansı benzeri güçlü yapıda örgütlerin Türkiye’de de kurulması ihtiyacını belirledik ve bunu Hükümetle olan görüşmelerimizde dile getirdik. Belli başlı büyük bankalarla ve DPT Devlet Planlama Teşkilatı ile görüşmeler yaptık ve konu ile ilgili çalışmalarımızı sürdürüyoruz.

 

Tüm bu çalışmalar sırasında EUbuild Enerji Verimliliği Projemizi Komisyona sunarak başarılı sonuç aldık. Avrupa Birliği’nde ise binalarda enerji verimliliği konusunda çeşitli hedefler açıklandı. 2020 yılında binalarda enerji tüketimini %20 oranında azaltmak hedefi yanına, 2021 yılından başlayarak yeni binaları sıfır enerji tüketen hale getirmek hedefi eklendi. Bu hedeflere ulaşmak için Avrupa Birliği bugünlerde enerji verimliliği hareket planını revize edecek ve bu plana yönelik düzenleyici yönetmelikler yılsonuna kadar büyük olasılıkla devreye girecek. Türkiye ve EUbuild Proje ortaklarımız için son derece önemli olan bu konuyu AB’nin nasıl ele aldığını iyi gözlemlemek gerekmektedir. Avrupa’da yenilenen Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği ile Birliğin ortak finansal araçları ve diğer mekanizmaları enerji verimliliği ile ilgili önlemleri teşvik edici ve harekete geçirici amaçlı konumlandırması ve yeniden uyarlaması göze çarpmaktadır. AB, ortak ve ulusal finansal araçların desteği ile enerji verimliliği yatırımlarını hızlandırmak için uygun ve yaratıcı finansal yöntemleri hayata geçirmeyi planlamaktadır. Ulusal, bölgesel ve yerel enerji verimliliği fonları, araçları ve mekanizmaları oluşturularak özel mülk sahiplerine, küçük ve orta ölçekli firmalara ve enerji verimliliği danışmanlık firmalarına gerekli finansal olanakların sağlanması hedeflenmektedir.

 

Üye ülkelerin 30 Haziran 2011 tarihine kadar finansal olanaklar da dahil var olan ve önerilen tüm önlemlerini listeleyerek Avrupa Komisyonu’na sunmaları planlanmıştır. Bu listede yasal engelleri ve pazardaki engelleri azaltıcı; yeni ve varolan binalarda enerji verimliliğini artırıcı yatırımları teşvik edici önlemler düşünülecektir. Bu önlemlerin arasında;

• Ücretsiz veya sübvansiyonlu teknik yardım ve danışmanlık, 

• Direk sübvansiyonlar, 

• Sübvansiyonlu krediler veya düşük faizli krediler, 

• Hibe programları,

• Kredi garanti sistemleri bulunacaktır. 

 

Ayrıca ülkeler kendi olanakları ve kültürel, sosyal, ekonomik durumlarına göre yaratıcı tüm önerileri düşünecekler ve önlemler uygulanırken belirtilmiş enerji performansına ve enerji kimlik belgesindeki önerilere bağlanacaktır. Türkiye’de ise henüz bazı düzenleyici yönetmelikler dışında enerji verimliliği ile ilgili bir hedef açıklanmış değil. Özellikle binaları ilgilendiren bölümde bu hedefi açıklayıp yönetecek bir güçlü kurum da henüz mevcut değil. İşte tam bu noktada EUbuild Enerji Verimliliği projesine başlıyoruz. Binalarda enerji verimliliği konusunda ülkeden ülkeye çeşitli farklılıklar bulunuyor ama ülkelerin ve kurumların birbirlerinden deneyimle öğrenecekleri-paylaşacakları da çok şey bulunuyor. Projedeki ortaklarımız arasında sırasıyla; Arnavutluk Enerji Ajansı, İMSAD’ın da Yönetim Kurulu üyesi olduğu CEPMC, Avrupa İnşaat malzemesi üreticileri Konseyi, Sarajevo Bölgesi Ekonomi Ticaret Odası, Makedonya Enerji Verimliliği Merkezi, Karadağ İşverenler Federasyonu, Sırbistan Ticaret Odası yer alıyor.

 

EUbuild Projesinde binalarda enerji verimliliğinin finansman araçlarının geliştirilmesine katkı sağlamak hedefi ile yola çıktığımızı belirtmiştim. 

• Türkiye ile Proje ortaklarının ülkelerinde kendi teşvik ve finansman mekanizmalarının durumu hakkında bir veritabanı oluşturmaları, 

• Kamu-özel sektör ve STK’lar arasında finansman araçlarının geliştirlmesi konusunda eşgüdüm sağlanması,

• Proje ortağı ülkelere, Avrupa Komisyonu’na ve kamu kurumlarına yönelik önerilerin geliştirilmesi, stratejik birlik ve eylem planları oluşturulmasına katkı sağlamak ise Projenin özel hedefleri arasında yer alacak.

 

EUbuild Projesi’nde öncelikle ülkelerde konu ile ilgili bir durum tespiti yapılacak. Sonrasında ise başta finans kurumları, medya grupları ve kamunun katılacağı yuvarlak masa toplantıları, çeşitli konferans ve çalıştaylar düzenleyip çalışma ziyaretleri gerçekleştireceğiz. Ortaklarımızla birlikte konu 24 ay boyunca ele alınacak ve gündemde tutulacak. Çeşitli araştırmalar yapacağız. Konunun gündemde ve güncel olması nedeniyle projenin etki gücünü ve tabi ki sonucunda elde edeceğimiz ilerlemenin etkisini arttırmak için çalışacağız. Projenin sonunda hem Türkiye’de ve hem de proje ortağı ülkelerde bir eylem planı oluşturulmasına katkıda bulunmak ve bir tavsiyeler listesine ulaşmayı hedefliyoruz.