MİHRİBAN KAYA
Norm Teknik A.Ş. Satış ve Müh. Departmanı Ekip Lideri

1. TÜRKİYE’DE BİNALARIN YANGINDAN KORUNMASI HAKKINDA YÖNETMELİK GEREĞİ YANGIN DOLAPLARI KULLANILMASI
Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmeliği’nin 94. maddesinde belirtildiği üzere tesisatın amacı, bina içinde yangın ile mücadelede güvenilir ve yeterli suyun sağlanmasıdır. Bunun için bina içinde itfaiye su alma hattı ve yangın dolapları tesis edilir. Yangın dolapları tesisatı, bina içindeki kişilerin yakındaki küçük bir yangının kontrol etmesini ve söndürmesini sağlayabilmek üzere, bina için tesis edilen sabit bir tesisatı ifade eder. Tesisat, duvarlar üzerine veya kabinler içine monte edilmiş ve kalıcı olarak bir su temin tesisatına bağlanmış olan sabit birimlerden oluşur.

Yangın dolaplarının tesisinde aşağıdaki şartlara uyulur;

1- Yüksek binalarda boyutu 60 m’yi geçen katlarda ve toplam kapalı kullanım alanı 1000 m2den büyük imalathane, atölye, depo, konaklama, sağlık, toplanma amaçlı ve eğitim binalarında, alanlarının toplamı 600 m2den büyük olan kapalı otoparklarda, Isıl kapasitesi 350 kW’ın üzerindeki kazan daireleri yangın dolabı yapılması zorunludur.

2- Yangın dolapları; her katta ve yangın duvarları ile ayrılmış her bölümde aralarındaki uzaklık 30 m’den fazla olmayacak şekilde düzenlenir. Yangın dolapları mümkün olduğu kadar koridor çıkışı ve merdiven sahanlığı yakınına kolaylıkla görülebilecek şekilde yerleştirilir. Binanın yağmurlama sistemi ile korunması ve katlarda itfaiye su alma ağzı bırakılması halinde, yangın dolapları, ıslak tip yağmurlama branşman hattından beslenebilir ve aralarındaki uzaklık 45 m’ye kadar çıkarılabilir.

3- Hortumların saklandığı dolabın ve kabinlerin gerekli cihazların döşenmesine izin verecek büyüklükte olması şarttır. Bunların yangın sırasında hortum ve cihazların kullanılmasını zorlaştırmayacak şekilde tasarlanması ve sadece yangın söndürme amacı ile kullanılması gerekir.

4- Hortumları serme ve bağlama gibi becerilere sahip eğitilmiş personeli veya itfaiye görevlisi olmayan yapılarda, yuvarlak yarı-sert hortumlu yangın dolaplarının TS EN 671-1’e uygun olması şarttır. Hortumun, yuvarlak yarısert TS EN 694 normuna uygun, çapının 25 mm olması, uzunluğunun 30 m’yi aşmaması ve lüle (lans) kapama, püskürtme veya fıskiye veyahut her üçünü birden yapabilmesi gerekir.

5- İçinde itfaiye su alma ağzı olmayan yuvarlak yarı-sert hortumlu yangın dolaplarında tasarım debisinin 100 l/dak ve tasarım basıncının 400 kPa olması şarttır. Lüle girişindeki basıncın 900 kPa’ı geçmesi hâlinde, basınç düşürücülerin kullanılması gerekir.

6- Yetişmiş yangın söndürme görevlisi bulundurulmak mecburiyetinde olan yapılarda kullanılabilecek yassı hortumlu yangın dolaplarının TS EN 671-2 standardına uygun olması şarttır. Yassı hortumun, anma çapının 50 mm’yi, uzunluğunun 20 m’yi geçmemesi ve lüle kapama, püskürtme veya fıskiye veyahut her üçünü birden yapabilmesi gerekir. Dolap tasarım debisinin 400 l/dak ve tasarım basıncının en az 400 kPa olması şarttır. Lüle girişindeki basıncın 900 kPa’ı geçmesi hâlinde, basınç düşürücü kullanılır.

7- Binalarda bulunan yangın dolaplarının ve hortum makara sistemlerinin TS EN 671-3 standardında belirtilen periyodik bakımlarının, bina sahibi, yönetici veya sorumlu bina yetkilisi tarafından yaptırılması mecburidir.

Bu zorunlulukların yanında, yapıda bulunan özel risklerin durumuna ve ihtiyaca göre farklı özellik ve standartlarda yangın dolapları kullanılabilmektedir.

2. YANGIN DOLABI TÜRLERİ

a. Standart Tek Bölmeli Yangın Dolapları
Standart yangın dolaplarında DKP sacdan kasa içerisinde makara, 180° açıyla dönebilen bir desteğe bağlıdır. 1” küresel veya 2” köşe vanalı 20 m veya 30 m 1” kauçuk hortum veya 2” bez hortum bu makaraya sarılıdır. EN 671/1 standardına uygun bir nozul bulunmaktadır. EN694’e göre imal edilmiş yarı sert kırılmaz kauçuk hortum veya TS 9222’ye uygun bez hortumlar kullanılmaktadır. Kabin dış kapağına 92/58/EEC’ye uygun işaretlemeler bulunmaktadır.

b. Teçhizat Bölmeli Yangın Dolapları
Bu yangın dolapları standart yangın dolapları ile aynı özelliklerde olup, ilave olarak içerisinde portatif söndürücü konulabilecek bir bölme bulunmaktadır. İsteğe bağlı olarak çift bölmeli ve üç bölmeli modelleri de uygulanmakta olan bu yangın dolaplarında, özellikle yer darlığı olan alanlarda kullanılan, portatif söndürücü ve hortum makarasının aynı hacimde bulunduğu tek bölmeli ürünler mevcuttur.

c. Özel Tasarım Yangın Dolapları
Konut, konaklama ve endüstriyel projelerde tercih edilen standart yangın dolaplarının dışında, lüks konut ve otel gibi mimari açıdan görselliğin ön planda olduğu projelerde tercih edilen, özel tasarım yangın dolapları mevcuttur. Bu yangın dolaplarında genel olarak işlevsel kısımlar standart olmasına karşın, kasa malzemesi, boya veya kaplaması ile kapak malzemesi gibi değişiklikler mevcuttur.

d. Köpük Karıştırıcılı Yangın Dolapları
Endüstriyel projelerde bazı solvent ve kimyasalların bulunduğu yangınlara müdahale için köpük karışımı gerekmesi durumunda, köpük karıştırıcılı yangın dolapları tercih edilmektedir. Bu dolaplarda bulunan köpük tankında, %1 veya %3’lük köpük konsantresi bulunmakta ve ayarlanabilir bir köpük karıştırıcı ile hortum vasıtasıyla köpük lansından köpük elde edilebilmektedir. Tesis ihtiyaçlarına göre çeşitli kapasitelerde üretilebilmektedir.

e. Dış Saha Yangın Ekipman Dolapları
Hidrant ağızlarına ihtiyaç halinde bağlanmak üzere yangına müdahale için gerekli teçhizatın bulunduğu dolaptır. Dış sahada kullanılmak için üretilen dolapların içinde tek ya da çift makara TS.EN671-2’ye uygun olarak imal edilen 2” ve 2 ½” çaplarında bez hortum ve lans, bağlantı elemanları ile hidrant anahtarı bulunmaktadır.

Dış saha hortum dolapları; görülmesi ve erişilmesi kolay bir yere beton kaide üzerine veya bir kısmı toprak altında kalacak şekilde gömülerek sabitlenir. Sabitlemeye olanak sağlayacak ayak ve aparatları olması gerekir.