Sektör ve büyüklüÄŸüne bakılmaksızın özel sektör kuruluÅŸlarına yönelik 1995 yılından bu yana Dış Ticaret MüsteÅŸarlığı (DTM) ile birlikte verilmekte olan AraÅŸtırma, Teknoloji GeliÅŸtirme ve Yenilik Destekleri, “Türkiye Bilimsel ve Teknolojik AraÅŸtırma Kurumu Teknoloji ve Yenilik Destek Programlarına Ä°liÅŸkin Yönetmelik’in 16 Ocak 2007 gün ve 26405 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüÄŸe girmesinden sonra hayata geçirilen yeni destek programları ile daha yaygın ve etkin biçimde yürütülmesi saÄŸlanmıştır. 

Ülkemizin ekonomik ve sosyal refahını artırmak için, özel sektör kuruluÅŸlarını araÅŸtırma, teknoloji geliÅŸtirme ve yenilikçilik yeteneÄŸi ile rekabet gücünü yükseltmek, ülkemizde giriÅŸimcilik kültürünün oluÅŸmasına katkıda bulunmak, sanayi kuruluÅŸlarının kendi arasında ve üniversitelerle daha yakın iÅŸbirlikleri ve ortaklıklar saÄŸlamasını teÅŸvik etmek amacıyla proje esaslı araÅŸtırma, teknoloji geliÅŸtirme ve yenilik faaliyetlerine kaynak ayrılmasını özendirecek, risk paylaşımlı destek programları, TÜBÄ°TAK Teknoloji ve Yenilik Destek Programları BaÅŸkanlığı (TÜBÄ°TAK-TEYDEB) bünyesinde yürütülmektedir.

Söz konusu destek programlarında yenilikçiliÄŸi hedefleyen Ar-Ge projelerinin desteklenmesi, sanayinin uluslararası rekabet gücünü geliÅŸtirecek en önemli araç olarak görülmektedir. Bu programlar ile, özel kesimin Ar-Ge’ye kaynak ayırması, firmaların kendi aralarında veya üniversiteler ve araÅŸtırma kurumlarıyla yapacakları iÅŸbirlikleri ile, çağımızın en önemli ekonomik geliÅŸme kaynağı olan bilimsel ve teknolojik birikimin toplumsal faydaya (ürüne) dönüÅŸtürülmesi süreci desteklenerek Ar-Ge’ye dayalı yenilikçiliÄŸe daha fazla yatırım yapılması teÅŸvik edilmektedir. Özel sektöre yönelik oluÅŸturulan AraÅŸtırma Teknoloji GeliÅŸtirme ve Yenilik Destek Programları kapsamında, bilimsel ve teknolojik bilgiyi ürüne, sürece, yönteme veya sisteme dönüÅŸtürme aÅŸamalarında yapılacak, teknoloji ve yenilik odaklı araÅŸtırma, geliÅŸtirme, iyileÅŸtirme, iÅŸbirliÄŸi ve kümeleÅŸme faaliyetlerine iliÅŸkin proje önerileri, deÄŸerlendirmekte, izlenmekte ve geri ödemesiz olarak desteklenmektedir. 

30 Nisan 2010 tarihi itibariyle, AraÅŸtırma Teknoloji GeliÅŸtirme ve Yenilik Destek Programları kapsamında 1.720 adet proje desteklenmekte olup, 533 adet proje önerisinin deÄŸerlendirme süreci devam etmektedir. Ocak-Nisan 2010 dönemi itibariyle, destek programlarına 608 proje baÅŸvurusu yapılmıştır. Ocak-Nisan 2010 döneminde, Programlar kapsamında desteklenen projelere DTM ve TÜBÄ°TAK kaynaklarından toplam 81,5 milyon TL ödenmiÅŸtir.

 TÜBÄ°TAK-TEYDEB tarafından;

• Ar-Ge ve yenilikçi yönü güçlü, rutin mühendislik uygulamalarını deÄŸil, fonksiyonel deÄŸiÅŸiklikleri içeren, 
• Üretim altyapısına yönelik yatırımlara, ÅŸekil ve estetiÄŸe yönelik deÄŸiÅŸikliklere deÄŸil, gerçek anlamda araÅŸtırma geliÅŸtirme faaliyeti içeren, 
• Firmanın kendi özgün katkısının olduÄŸu araÅŸtırma, teknoloji geliÅŸtirme ve yenilik faaliyetlerini içeren,
• Kazanılmış Ar-Ge yeteneÄŸinin tekrarını ve kullanımını deÄŸil, yeni Ar-Ge yeteneÄŸi kazandıracak, 
• Güncel ve geleceÄŸin teknolojilerini içeren çalışmaları kapsayan, 
• Proje bilgilerinin, deÄŸerlendirmeyi sonuçlandırıcı yeterlilikte ve belirginlikte olduÄŸu, 
• Ar-Ge sistematiÄŸi yeterli,
• Proje ekibinin nitelik veya nicelik olarak projeyi gerçekleÅŸtirecek yeterlilikte olduÄŸu,
• Firma Ar-Ge altyapısının, proje faaliyetlerini yürütmek için yeterli olduÄŸu, 
• Proje çıktılarının ekonomik yarara dönüÅŸebilir nitelikte olduÄŸu, 

projelerin desteklenmesi uygun bulunmaktadır.

TÜBÄ°TAK-TEYDEB Teknoloji Grupları aÅŸağıda verilmiÅŸtir: 

• Makine Ä°malat Teknolojileri Grubu
• Malzeme, Metalurji ve Kimya Teknolojileri Grubu
• Elektrik, Elektronik Tekolojileri Grubu
• BiliÅŸim Teknolojileri Grubu
• Biyoteknoloji, Tarım, Çevre ve Gıda Teknolojileri Grubu

TÜBÄ°TAK-TEYDEB’e gelen proje baÅŸvuruları ve desteklenen proje sayıları, yıllar içinde geometrik artış göstermiÅŸtir. 

BaÅŸvuru, deÄŸerlendirme ve izleme süreçlerinin elektronik ortama taşınması amacı ile baÅŸlatılan ve aÅŸamalı olarak kullanıma açılmakta olan e-TEYDEB projesinin süreçleri hızlandıran etkisi görülmeye baÅŸlanmıştır. 

Proje baÅŸvuruların deÄŸerlendirme süresi, 2008 yılında ortalama 5 ay iken, 2009 yılında proje baÅŸvurularının ortalama deÄŸerlendirme süresi 3,5 aya inmiÅŸtir.  TÜBÄ°TAK, özellikle KOBÄ°’lerin ilk iki Ar-Ge projesini desteklemek için oluÅŸturduÄŸu KOBÄ° BaÅŸlangıç Ar-Ge Destek programında proje hazırlamak için alınan danışmanlık hizmet giderlerini destek kapsamına almıştır. 

Bu desteÄŸin yanında TÜBÄ°TAK’ın Türk Patent Enstitüsü ile ortak baÅŸlattığı patent destek programı, iÅŸletmelerin Ar-Ge çıktılarına patent alınmasını teÅŸvik ederek proje sonuçlarının baÅŸkaları tarafından izinsiz kullanımını engellemeyi hedeflemektedir. 

TÜBÄ°TAK - TEYDEB bünyesinde yürütülen destek programları: 

• 1501 – TÜBÄ°TAK Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı (TÜBÄ°TAK-DTM)
• TÜBÄ°TAK Proje Pazarları Destekleme Programı
• TÜBÄ°TAK Kobi Ar-Ge BaÅŸlangıç Destek Programı
• TÜBÄ°TAK Uluslararası Sanayi Ar-Ge Projeleri Destekleme Programı (EUREKA, EUROSTAR, Avrupa BirliÄŸi Çerçeve Programları, ÇeÅŸitli ülkelerde yapılan ikili iÅŸbirliÄŸi programları)

Yukarıdaki TÜBÄ°TAK desteklerine ilave olarak Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın saÄŸladığı Sanayi Tezleri (SAN-TEZ) Programı vardır.

SAN-TEZ Programı’nın amacı, üniversite-sanayi iÅŸbirliÄŸinin kurumsallaÅŸtırılması ve üniversitelerimizde yapılan bilimsel çalışmaların ticarileÅŸtirilerek ülkemize katma deÄŸer yaratacak, uluslararası pazarlardaki rekabet gücünün artırılmasına katkı saÄŸlayacak yeni ürün ve/veya üretim yöntemi geliÅŸtirilmesi, mevcut üründe ve/veya üretim yönteminde yenilik yapılması amacıyla sanayinin ihtiyaçları doÄŸrultusunda belirlenecek yüksek lisans ve/veya doktora tez çalışmalarının desteklenmesidir.

Ayrıca Teknoloji GeliÅŸtirme Bölgeleri’nde, Ar-Ge Vergi TeÅŸvik Yasasıyla sanayiye saÄŸlanan destekler vardır. 

1995 yılından günümüze kadar süren TÜBÄ°TAK-TIDEB ve daha sonra TÜBÄ°TAK-TEYDEB desteklerinden ve diÄŸer olanaklardan yararlanmayan sanayi kuruluÅŸlarımız mevcuttur. 

Bu kuruluÅŸların da biran evvel harekete gecerek Sanayinin Bilim ve Teknoloji Performansının güçlenmesi için tüm imkanlardan yararlanmaları ümidiyle…

Prof. Dr. Nilüfer EÄŸrican