Prof. Dr. Nilüfer EĞRİCAN

egrican@suntekinternational.com

 

Uluslararası rekabetçi endüstriler, rekabetçi üstünlük yaratmak ve sürdürülebilir kılmak için firmalarının yeterli kapasitesi olan ve bu imkânlarıyla iyileştirme ve yenileşim (inovasyon) yapabilen endüstrilerdir.

 

Ülkemizin ihracatının 2023 yılında 500 milyar dolara ulaşmasının hedeflendiği günümüzde Ekonomi Bakanlığı tarafından hazırlanıp 23.09.2010 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren “Uluslararası Rekabetçiliğin Geliştirilmesinin Desteklenmesi Hakkında 2010/8 sayılı Tebliğ” ile Türkiye’de faaliyette bulunan şirketlerin ihraç edilebilir ürünlere yönelmeleri, ihracat kapasitelerinin geliştirilmesi ve sürdürülebilir kılınması yolunda önemli bir adım atılmıştır. 

 

Bu Tebliğ ile uluslararası rekabet gücünün arttırılması şirketlerin bilgi düzeyinin arttırılmasına, yenilikçiliğe, işbirliği içinde hareket edilmesine ve ihtiyaca uygun destek verilmesine dayandırılmıştır. 

 

Program kapsamındaki desteklerden yararlanabilmek için aynı sektörde veya aynı değer zincirinde faaliyet gösteren en az 10 işletmenin işbirliği kuruluşu olarak tanımlanan dernek liderliğinde Ekonomi Bakanlığı’na proje sunması gerekmektedir. İşbirliği Kuruluşları: Türkiye İhracatçılar Meclisi, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu, İhracatçı birlikleri, İl Ticaret ve Sanayi Odaları, Organize Sanayi Bölgeleri, Endüstri Bölgeleri, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri, Sektörel Üretici Dernekleri, Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, İmalatçı Dernek/Birlik/Kooperatifler olarak belirlenmiştir.

 

Destek Programı kapsamında şirketlerin eğitim, danışmanlık, yurtdışı pazarlama programları (ortak pazar araştırmaları, pazar ziyaretleri, küme tanıtım faaliyetleri, ticaret heyetleri, yurtdışı fuar ziyaretleri, eşleştirme vb. organizasyonlar), alım heyeti programları ve bireysel bazlı danışmanlık hizmeti alımları, istihdam desteklenmektedir. Bu kapsamda işletmelerin uluslararası rekabet güçlerinin artırılması için ihtiyaç duyulan eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin analizi, rekabetçilik analizi, pazar analizi, sektör analizi, iş planı ve stratejilerinin belirlenmesi, ihracat potansiyelinin belirlenmesi ve işletmenin ihracat yapacak düzeye getirilmesi için gerekli olan eğitim ve danışmanlık faaliyetleri giderlerinin en fazla %75’i olmak üzere 400.000 dolara kadar hibe destek sağlanmaktadır. Uluslararası rekabetçiliğin geliştirilmesi yönünde ve ihtiyaç analizine dayalı olarak alınabilecek eğitim konularından bazıları doğrudan dış ticaretle ilgili olup, bunlar sözleşmeler ve teslim şekilleri, kullanılan belgeler ve ödeme şekilleri, gümrük ve kambiyo mevzuatı, dış ticaretin muhasebesi, fiyatlandırma, anlaşmazlıkların çözümü ve tahkim, AB ve Dünya Ticaret Örgütü mevzuatı olarak sıralanabilir. Program kapsamındaki yurtdışı pazarlama programlarına program bazında azami 150.000 dolar destek verilmekte olup en fazla 5 program gerçekleştiğinde 750.000 dolar hibe destek alınabilmektedir. 

 

Yurtdışındaki alıcı şirketlerin Türkiye’den alım yapmak için oluşturacakları alım heyetlerinin ulaşım, konaklama, tanıtım ve organizasyon giderleri için her bir faaliyetin en fazla %75’i oranında 100.000 dolar kadar hibe destek verilmektedir. Program kapsamında işbirliği kuruluşu en fazla 10 alım heyetini Türkiye’ye davet ettiğinde hibe destek miktarı 1 milyon dolara ulaşmaktadır. Programa katılan ve eğitim ve danışmanlık faaliyetleri ile yurtdışı pazarlama veya alım heyeti programından yararlanan işletmeler ayrıca proje bitiminden sonra bireysel olarak 3 yıl boyunca danışmanlık hizmeti desteği alabilirler. Bu kapsamda işletme başına yıllık, %75 oranında  50.000 dolar hibe destek sağlanmaktadır. Programa katılan tüm işletmeler 3 yıl boyunca bireysel danışmanlık hizmeti aldıklarında ise hibe tutarı 1,5 milyon dolara ulaşmaktadır. Projede ilk defa istihdam edilecek iki uzman personelin istihdam giderinin en fazla %75’i  desteklenmektedir.

 

Başvurular İşbirliği Kuruluşu tarafından Ekonomi Bakanlığı İhracat Genel Müdürlüğü’ne ve iki  aşamalı olarak yapılır: Ön başvuru – ihtiyaç analizi (eğitim ve danışmanlık ihtiyaç analizi, rekabetçilik analizi, pazar analizi, sektör analizi, vb.) ve eğitim, danışmanlık, yurtdışı pazarlama-alım heyeti ve istihdam desteği başvurusu. Proje süresi en fazla 36 aydır. Destek oranı %75 olup, işbirliği kuruluşunun üyesi olan şirketler projeye katılabilir. İşbirliği kuruluşu aynı anda en fazla 5 proje yürütebilir.

 

Tebliğ uygulama esaslarında da görülebileceği  gibi proje başvurularında eğitim ve danışmanlık programlarının ilk aşaması olarak projeye katılacak şirketler için “Eğitim ve Danışmanlık İhtiyaç Analizi” zorunlu bir faaliyet olarak belirtilmektedir. Bu analiz çalışmasını TTGV, Ekonomi Bakanlığı’ndan sağlanacak destekle işletmeleri ziyaret ederek yapmakta ve hazırlanan analiz raporu Ekonomi Bakanlığına işbirliği kuruluşu (dernek) tarafından sunulmaktadır. Eğitim, danışmanlık, yurtdışı pazarlama ve alım heyeti faaliyetleri ihtiyaç analizi sonuçlarına göre planlanır. Projeye istenilen zamanda istenilen faaliyet eklenebilir. Eğitim veya danışmanlık faaliyetlerine katılmayan şirketler yurt dışı pazarlama programları ve alım heyetlerine katılamazlar. Verilen desteklerin hızla,etkin olarak kullanılması ve uluslararası rekabetçiliğin geliştirilmesi ümidiyle…