1. Polimer Bitümlü Örtülerde Ürün ve Uygulama Kalitesinin Tanımı: 

TS 11758-2 Standardı

Türkiye’nin büyük bir bölümünün deprem tehdidi altında olması ve yapı stoğunun büyük bir bölümünün betonarme olması nedeni ile temellerde, çatılarda ve gerekli tüm diğer detaylarda su yalıtım yapılması yapı güvenliği açısından gerekli ve şarttır.

 

08.09.2002 tarih ve 24780 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yapı Malzemeleri Yönetmeliği bilindiği gibi, sadece kullanıldıkları yapının 6 temel gereğini karşılamasına imkân veren yapı malzemelerinin piyasaya arz edilebilmesi prensibini içermektedir. Bayındırlık Bakanlığı tarafından 26.06.2009 tarih ve 27270 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Yapı Malzemelerinin Tabi Olacağı Kriterler Hakkında Yönetmelik” ise ulusal ve Avrupa Birliği Mevzuatı’na göre piyasaya arz edilen yapı malzemelerinin yapılarda kullanım sorumluluğunda, amacına uygunluğuna karar verilebilmesinin yapılarda karar mekanizmasında rol alan uygulayıcılarda olduğu açıktır. Bu noktada ürün standartlarının ötesinde ürünlerin uygulama detaylarını ve kurallarını, eşik değerlerini, tasarım kriterlerini vb. içeren kural standartları özellikle önem kazanmaktadır.

 

Su yalıtımının temel öğesi olan bitümlü membran, polyester veya cam tülü donatılı olarak, çeşitli polimerlerle modifiye edilen yüksek kaliteli bitümden, çeşitli kalınlıklarda ve gerektiğinde yüzeyine çeşitli kaplamalar uygulanarak üretilir ve bu nedenle her tip özel kullanım için en ideal malzemeyi seçmeye olanak veren geniş bir ürün yelpazesine sahiptir. Mevcut TS 11758/1,TS EN 13969,13707 ve 13970 Standartları, ürünle ilgili aranılan kalite değerlerini CE Etiketi ile üretici beyan değerleri aranmakta ve tüketicinin korunması amaçlanmaktadır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı’nca yayımlanan 01/04/2010 tarih, 2010 /08 sayılı Genelge ile 01/07/2010 tarihinden itibaren “Yapı Malzemeleri Yönetmeliği” (89/106/EEC) kapsamı gereğince yapı işinde kullanılan ürünlerin ‘CE’ işareti taşıması zorunludur. Bu genelge ile artık yapı ürünlerinin taşıması gereken zorunlu belge CE Belgesidir, TSE Belgesi ise ihtiyari belgedir. Bu kapsamda Bayındırlık Bakanlığı Piyasa Gözetim ve Denetimleri, yapılan şikayetler, güvensizlik ve şüphe gerekçeleri ile numune alma, işaret ve belge kontrolü, test ile muayene etmek vb. kontrolleri yapmakla yetkilidir.

 

Ocak 2011’de yayınlanan TS 11758 – 2, bitümlü örtüler için uygulama kurallarını belirlemiştir. Şimdiye kadar yapılarda su ile temas eden detayların suyun zararlı etkilerinden korunması için kullanıcının bilgisi ile sınırlı kalan uygulama kuralları artık bilimsel ve kollektif bir çalışmanın ürünü olan bir standart ile tescillenmiştir. Bu standart ile kamuya ve özel sektöre ait tüm binalarda su yalıtımı uygulamaları yapı güvenliği gereği Uygulama Standardı’na uygun yapılmak zorundadır. Su ile ilişiği olan tüm detaylar öncelikle mimari projelerde, bu projeye uygun hazırlanacak teknik şartnamelerde, ihale kurallarında standarda uygun spesifikasyonları referans alarak oluşturulmalıdır.

 

2. TS 11758-2 ile Su Yalıtım Detaylarına Gelen Temel Değişiklikler

Standart, çatı ve temel uygulamaları için yapı güvenliği gereği ayrı spesifikasyonda ürün önermektedir.

 

2.1. Çatılarda kullanılan bitümlü örtüler için asgari özellikler

TS 11758-2 Standardı gereğince, çatılarda eğimin % 5 veya daha az olması durumunda mutlaka 2 katlı su yalıtımının yapılması şart koşulmaktadır. (Bkz: Madde 5.1.1)

 

Çatılarda son kat örtüler için uzun süre UV ışıması, yüksek sıcaklık ve su kombinasyonuna uzun süreli dayanım şartı aranmaktadır. Ürünler bu kapsamda yaşlandırma testlerinden geçmek zorundadır. (Bkz: Çizelge 4.)

 

2.1.1. Yangın Performansı

Çatılarda son kat örtü olarak kullanılacak ürünlerde Dış Yangın Performansı (BROOF) aranacaktır. Yangın Yönetmeliği’ne göre çatılarda son kat bitümlü örtü olarak kullanılacak malzemelerin taşıması gereken BROOF özelliği olmalıdır. Su yalıtımı malzemesi olarak kullanılacak tüm polimer bitümlü örtülerin en az E Yangın Performansı’na sahip olması gerekir.

 

2.2. Temellerde kullanılan bitümlü 

örtüler için asgari özellikler 

Temellerde sıvı kimyasallara maruz bırakıldıktan sonraki (yaşlandırılmış) su geçirimsizlik aranacaktır. (Bkz: Çizelge 6.) 

 

Temellerde basınçlı su etkisi altında 60 Kpa mukavemetli ürün, basınçsız su etkisi altında ise 2 Kpa basınç dayanımlı ürün kullanılmalıdır. (EN 13969 /5.5.)

 

Basınçlı sularda cam tülü taşıyıcılı örtüler yerine polyester keçe taşıyıcılı, 3 mm örtülerin kullanılması zorunlu hale gelmiştir. (Bkz: Çizelge 6 / çekme muk. ve uzama.) 

 

2.3. Mimari Detaylar

Örtüler şimdiye kadar polyester keçe ya da cam tülü keçe taşıyıcılı olarak tanımlanırken, Standartın yeni düzenlemesinde EN 13707 ve EN 13969 Standartlarındaki örtü tanımları kullanılmıştır.

 

Çatılarda kullanılacak örtülerde EN 13970’e göre test yapılmadığı sürece µ (buhar difüzyon katsayısı) 20.000 olarak kabul edilmiştir.

 

TS 11758 -2 Standardı’nın yayınlanması ile 30 yıldır yapılarda kullanmakta olduğumuz Bitümlü Örtülerin kullanım ve uygulama koşulları, Avrupa ülkelerinde olduğu gibi asgari kriterlerle sınırlandırılmıştır. Alternatif su yalıtım (Örn. sürme esaslı su yalıtım malzemeleri vb.) malzemelerinde asgari uygulama koşullarını belirleyen temel şartlar yoktur. TS 11758-2  Standardı’nın yayını, güvenli ve dayanıklı yapıların projelerini ve su yalıtım şartnamelerini oluştururken kullanıcılara ve yapı otoritelerine modern referanslar sunar. 

Özellikle bitümlü örtülerle yapılan yanlış uygulamaların (Örn. tabanda polimer bitümlü örtü, perdelerde bitüm esaslı sürme malzeme ile yapılan temel su yalıtım uygulamaları) önüne geçmek için uluslararası yayınlarda yer alan, yapı güvenliğine uygun çatı / temel prensip ve nokta detayları Standart içinde yer almıştır. 

 

CE, üreticinin beyanına dayalı bir kalite güvence sistemidir. TS 11758-2 Standardı, üreticilerin de bu kapsamda ürün üretmesine rehberlik eder. Bu Standart tasarımcıya, uygulamacıya ve son kullanıcıya binalarda su yalıtımı amacıyla kullanılan polimer bitümlü örtülerin taşıması gereken asgari özellikleri, uyulması gereken asgari koşulları, kullanılması tavsiye edilen örtü kat adetlerini ve uygulama kurallarını gösterir. Hangi detayda hangi ürünü kullanması gerektiği ile ilgili referans sistemi sunar. Su yalıtımının önemi ve yapıların güvenliği için, standartlara ve yönetmeliklere uygun üretim yapan, tüm yasal yükümlülüklerini yerine getiren BİTÜDER üyesi firmalar, su yalıtım uygulamalarınızda CE Belgeli ürün kullanmanızı ve bu ürünlerin TS 11758-2 Uygulama Standardı’na uygun şekilde yapıya uygulanmasını sağlamanızı önermektedir.