8-10 Haziran 2011 tarihlerinde, güneş enerjisi sektörünün en büyük fuarı İnter Solar, Münih’te bir kez daha gerçekleşti. Ben de katılma fırsatı bularak, yenilikleri izledim. İnter Solar Fuarı, Münih Almanya, San Francisco, ABD ve Mumbai Hindistan’da yapılıyor. 

 

Münih Fuarı, 165.000 m2 alanda 15 değişik salonda (geçen yıla göre 3 salon ilavesiyle) 2 binden fazla firmanın katılımıyla gerçekleşti. Fotovoltaik sistemleri, ince film, hücre, modül, vafe, kontrol aygıtları, aküler, şorf elemanları inverterler, ölçme aygıtlar, ingotlar, malzemeler, boyalar, ısıl uygulama elemanları, genişleme tankları, güneş enerjisi ile ilgili tüm firmaları fuarda görmek mümkündü. Ayrıca üniversiteler ve araştırma kurumları da yer almıştı. 150 değişik ülkeden 75.000 ziyaretçi güneş enerjisi teknolojilerindeki yenilikleri yakından görme, bilgileri alma, yeni iş yaratma olanağı buldular.

 

İnter Solar Fuarı, Solar’91 adıyla 1991 yılında başladı. 20 yıl içinde gelişerek, birçok ülkeden araştırmacı, üretici, pazarlayıcı, kullanıcı vs.’yi bir araya getiren büyük bir fuara dönüşmüştür. Son birkaç yılda güneş enerjisi endüstrisi birçok ülkede yoğun ilgi sonucu gelişti ve bu ülkelerde yer alan firmaların fırsatları iyi değerlendirmeleri, hızlı hareket etmeleri, dinamik olmaları sonucunda cihaz fiyatları üşmeye, hükümetlerin elektrik alım fiyatları (FIT)’nın aşağıya çekilmesine neden oldu. Teknolojik inovasyonlarla, ürün, süreç pazarlama teknikleri geliştirilmekte ve ülkelerin hareket güçleri arttırılmaktadır. İnovasyon çalışmaları özellikle güneş enerjisi klima sistemleri, ısıtma, proses ısısı alanlarında öne çıkmaktadır. İnter Solar Award altında inovasyona dayalı çözümlerin ödüllendirilmesi, çalışmaları motive etmekte, güvenilir sistemlerin ortaya çıkmasını sağlamaktadır. Fuarı dolaşırken bu tür ürünlerin dikkati çektiğini gözlemledim. 

 

1990 yılında Almanya’da çoğu hidroelektrik olmak üzere, tüketilen enerjinin sadece % 3,1’i yenilenebilir enerjiden sağlanıyordu. Yenilenebilir enerjiden üretilen elektriğin devlet tarafından alımı ile ilgili mevzuatın ve kanunun 7 Aralık 1990’da yürürlüğe girmesiyle, şirketler 20 yıllık anlaşmalarla ürettikleri elektriği şebekeye vermeye başladılar. 

 

1 Nisan 2000’de adı geçen kanun, “Yenilenebilir Enerji Kaynakları (EEG) Kanunu’na dönüştü. 2010 yılına kadar fotovoltaik kurulu gücü 7.400 MW’a çıktı. Bugün Almanya’da enerji üretiminin % 16’sı yenilenebilir enerji kaynaklarından gelmektedir. Alman hükümeti bu payın, 2020’de % 35’e çıkacağını söylerken, Alman Yenilenebilir Enerji Federasyonu (BEE) ise % 47 olacağını öngörmektedir. BEE/BSW senaryosuna göre fotovoltaik güç, 2020’de 72 GW olacaktır. Fraunhofer Institute ISE Danışmanlık Konseyi, 2050’de elektrik üretiminin % 100 ürün yenilenebilir enerji kaynakları olacağını ifade ederken, hükümet ve halk % 80 olabileceğine inanmaktadır. Bu üretime, sadece Avrupa’daki değil, Kuzey Afrika’daki yenilenebilir enerji güç santrallerinden ithal edilebilecek elektrik miktarı da dahil edilmektedir. Yenilenebilir enerji kaynakları dendiğinde, rüzgar ve güneş % 30’luk pay ile önde gelmektedir.İlk kez, Dünya Bankası Temiz Teknoloji Birimi (CTF)’nin sağladığı destekle Kuzey Afrika ve Orta Doğu’da (MENA Bölgesi) birçok yenilenebilir enerji güç santrali kurulumları gerçekleştirildi ve kurulmaya halen devam edilmektedir. Bu yatırımlara paralel olarak yerel başta CSP endüstrisi olmak üzere, ekipman yapımı ile ilgili sanayi gelişmektedir. Zira, Mısır, Cezayir, Ürdün, Fas ve Tunus gibi ülkelerde güneş enerjisi güç santrallerinin başarıyla gerçekleştirilmesi ve uygulanması yerel endüstrinin sisteme entegre olabilecek çalışmaları başlatması, ortaya koyması ile mümkündür. “MENA Assessment of Local Manufactoring Potential for Concentroted Solar Power (CSP) Project” adlı çalışma, Faunhofer Isı ve Faunhofer ISE tarafından Ernst and Young işbirliği ile yürütülmektedir. Lokal endüstrinin toplamda % 60 oranında yer alması hedeflenerek, katkı değerinin 14,3 milyar dolar mertebesinde olacağı, 2025 yılına kadar 60-80 bin kişilik bir istihdam yaratılacağı öngörülmektedir. 

 

Yenilenebilir enerji güç santral çalışmalarının yanı sıra, “Smart Grid” şebeke sistemleri ve depolama konusundaki araştırmalar, uygulamalar yoğun olarak ilerlemektedir. Ağ sistemleri güçlendirilerek, üretim-tüketim dengesi korunmaya çalışılmaktadır. Güç santralleri genelde gerçek enerji talebi tam bilinmeden üretim yapmaktadır. Benzer şekilde, kullanıcılar, üretilen gücün ne zaman minimuma ineceğini, azalacağını bilmemektedirler. “Smart Grid” anlayışı ile tüketici (kullanıcı) ve üretim sistemleri arasında haberleşme sağlanmakta ve tüketim, üretim miktarına göre ayarlanabilmektedir. Sayaçlar, ölçüm cihazları, kullanıcıya gün içinde değişen elektrik fiyatlarından haberdar ederek, onları elektriğin ucuz olduğu saatlerde kullanıma yönlendirmekte, örneğin elektrikli taşıt araçlarının o saatlerde şarj edilmesine, depolamanın o saatlerde gerçekleştirilmesine teşvik etmektedir. “Smart Grid” uygulaması, para tasarrufu adı altında üretim-tüketim dengesini kurmayı ve korumayı; depolamayı mümkün olduğunca azaltmayı hedeflemektedir. İnter Solar Fuarı’nda araştırma kurumları, üniversiteler de yenilikçi çözümlerini sergilediler. Örneğin; MIT Pappalarda Micro and Nano Engineering Laboratories Direktörü Prof. Gang Chen ve araştırmacılarının geliştirdiği yüksek performanslı elektrik elde etme sistemi oldukça ilginçti. Alışılagelmişin dışında, ucuz yolla elektrik elde edilen sistemin veriminin, bugüne kadar elde edilen verimin 8 katı; sistem sıcaklığı ile çevre sıcaklığı arasındaki farkın da 2000C olduğu ifade edilmektedir. Araştırma, Amerikan Enerji Bakanlığı içindeki The Solid – State Solar Thermal Energy Conversion Center and Energy Frontier Research Center tarafından finanse edilmektedir. Güneş enerjisinden ısıl yolla elektrik elde etmek yeni değildir. Örneğin; hareketli aynalar, porabolik kolektörler vs. ile elde edilen ısı ile türbin çalıştırılmakta ve elektrik üretilmektedir. IT’nin yeni sisteminde, bilinen güneş panellerine benzer, düz, sabit, solid - state paneller kullanılmaktadır. Camdan yapılmış, vakumlu bir ortama yerleştirilen termoelektrik jeneratörü bakırdan yapılmış, siyah bir tabaka ile kaplanmış olup güneş ısınımını absorbe etmektedir. Jeneratörün bir tarafı çevre ile irtibattadır. Cihaz, fotovoltaik panellerden çok daha az malzemeye ihtiyaç duymakta, güneşe kanunca çok çabuk ısınmakta ve ucuza mal olmaktadır. Cihaz, güneş enerjisi sıcak su sistemleri, ABD’de seyrek kullanılmasına karşın, Çin ve Avrupa’da oldukça yaygındır. 

 

Yenilikler, uygun, ucuz, verimli çözümler... Rekabetin sürekli attığı dinamik bir pazar... Güneş enerjisi sektörü bu şekilde sürekli büyüyor. Başarıların daha da artması ve fizibıl örneklerin ortaya konması ümidiyle....