Ar-Ge ve inovasyon olmadan refah ve zenginliğe giden bir yol yoktur. Ar-Ge ve inovasyon aynı zamanda rekabetçiliğin de en temel bileşenidir.

WEF Küresel Rekabetçilik Endeksi, Dünya Bankası İş Yapma Kolaylığı Endeksi, BM İnsani Gelişim Endeksi gibi muteber ve bilimsel verilere dayanan uluslararası endeksler göstermektedir ki; rekabetçilikte 51, inovasyon kapasitesinde 58, iş yapma kolaylığında 71, matematik ve fen bilimlerinde 103, refah liginde 75’inci sıradayız.

Bilindiği gibi Türkiye Sanayi Stratejisi’nin vizyonu, orta-yüksek ve ileri teknolojili ürünlerde Afro-Avrasya’nın tasarım ve üretim üssü olmak şeklinde belirlenmiştir. Bu çerçevede ihracatımızın en az yüzde 15’ini yüksek teknolojik ürünlerden oluşturmayı ve Ar-Ge harcamalarının GSYİH içerisindeki oranını yüzde 3’e yükselterek sanayimizde teknolojik dönüşümü gerçekleştirmeyi hedeflemekteyiz.

Hedef-odaklılık yaklaşımı neticesinde Ar-Ge harcamasının milli gelire oranında 2014 yılında, kritik değer olan yüzde 1 oranı aşıldı. Türkiye, son 10 yılda Ar-Ge harcaması artış oranı sıralamasında dünyada Çin, Mısır ve Endonezya’nın ardından 4. sırada yer aldı. Ar-Ge harcamaları 2004’den bu yana tam 3-4 kat yükseldi. Ayrıca patent başvurusu ve bilimsel yayınlarda da artış sağlanırken bilimsel yayın sayısı da 2004’ten beri iki katına çıktı. 2014 yılı tam zaman eşdeğer araştırmacı sayısı 2011 yılına göre yüzde 24 oranında, 2014 yılı özel sektör tam zaman eşdeğer araştırmacı sayısı ise 2011 yılı değerine göre yüzde 38 oranında artış gösterdi. Özetle, başarıya ulaşmak için neler yapılmalı:

·         Öncelikli olarak Türkiye’nin ekonomik kalkınma modelinin gözden geçirilmesi ve rekabet temelli bir kalkınma anlayışının benimsenmesi gereklidir.

·         Ar-Ge ve inovasyon sistemimizin merkezinde yetenek ve girişimci olmalıdır.

·         Devlet, tüm eko-sistem yeteneğini ödüllendirmeli ve girişimi desteklemelidir.

·         Sadece temel araştırma veya icat değil, ticarileşme sürecinin de desteklendiği bir eko-sistem ile fikirden kazanca giden yol kurgusu yapılmalıdır.

·         Yenilikçi taklit dahil teknoloji transferini hızlandıracak tüm enstrümanlar inovasyon sisteminin kaldıracı olarak kullanılmalıdır.

·         Ülkemizin yerli, yabancı teknoloji geliştiren herkes için cazip hale getirilmesi için gerekli düzenlemeler yapılmalı ve altyapısı güçlendirilmelidir.

·         Kamu yönetiminden kamu işletmeciliğine geçilmelidir. Kamu; yol gösterici, kolaylaştırıcı, destekleyici olmalıdır.

·         Doğru zamanda doğru teknolojilere odaklanmalı ve kaynakların verimli kullanılması hedeflenmelidir.

·         Gelecek için bilim, sanat ve eğitime yatırım yapılmalıdır. İnovasyon ve girişimcilik konuları müfredata entegre edilmelidir.

Strateji ve rekabet için ise,

        •    Türkiye’nin Ar-Ge envanteri çıkarılmalı,

        •     Türkiye’nin Ar-Ge ve inovasyon stratejileri belirlenerek rekabetçilik paradigması üzerine inşa    edilmeli,

        •      Ar-Ge ve inovasyon stratejileri, küresel eğilimler ve gelecek trendleri dikkate alınarak oluşturulmalı,

        •     Türkiye’nin bölgesel düzeyde de rekabetçiliğe dayalı Ar-Ge ve inovasyon stratejileri belirlenmeli,

        •      İyi patent araştırmaları yapılmalı ve patent stratejileri belirlenmeli,

        •      Pazar beklentilerine yönelik Ar-Ge yapılmalı, Küresel pazarlarda Ar-Ge faaliyetleri takip edilmeli,

        •     Ar-Ge ve inovasyon çalışmalarında yüksek teknoloji alanları hedef alınmalı,

        •     Yüksek teknolojide yaratıcı taklitçilik desteklenmeli,

         •    Teknolojide dışa bağımlılığı azaltacak önlemler alınmalı,

         •     Makro, mezo ve mikro düzeyde yapılan eylem planları hayata geçirilmeli,

         •    Şirketlerde Strateji Geliştirme birimleri oluşturulmalı ve devlet tarafından desteklenmeli,

        •    Ulusal inovasyon sisteminin performansının ölçümüne yönelik Ana Performans Göstergeleri

             (KPI) geliştirilmeli,

        •    Türkiye’de teknoloji ağırlıklı yatırım yapacak büyük ölçekli küresel şirketler desteklenmeli.

Bir dönüşüm programı, inovasyon modeli, örgütlenme biçimi ve proje yönetim yaklaşımı geliştirilmesi  ve ayrıca bu stratejik dönüşümü gerçekleştirebilmek için amacı, tarafları, hedefi belirlenmiş somut projeler oluşturulması ümidiyle…

Prof. Dr. Nilüfer Eğrican

SUNTEK International