Enerji verimliliÄŸi kanunu ve ilgili ısı paylaşım yönetmeliÄŸinin yürürlüÄŸe girmesi ile M-Bus uyumlu sayaç okuma ve paylaÅŸtırma sistemlerinin uygulaması ve kullanımı hızla artmaktadır. M-Bus, bina yönetim sistemine baÄŸlı sayaçların uzaktan okunması ve faturalandırılması için geliÅŸtirilmiÅŸ bir protokoldür. Azel Elektronik, sıhhi tesisat sektörünün ihtiyaçları ve bu konuda yayınlanan yönetmelikleri göz önüne alarak, bina tesisat sistemlerinde kullanılabilen ve uluslararası standartlara uygun olarak M-Bus uyumlu sayaçların anlık izlenmesi ve bilgisayar üzerinde okunmasını saÄŸlayacak donanım ve yazılımlar geliÅŸtirmiÅŸtir.

 

Sayaç okuma sistemlerinde M-Bus protokolünün tercih edilmesi ile bir konutun ısı sayacı, su sayacı gibi M-Bus sistemi ile uyumlu sayaç verileri (tüketim, anlık akış, anlık sıcaklık vb.) tek bir hat üzerinden ve bir noktadan (örneÄŸin yönetim odası) okunabilir. Böylece uzak yerlere (5 km’ye kadar) monte edilmiÅŸ olan sayaç okuma zorluÄŸu ortadan kalkar ve kısa zamanda tüm sayaç verileri M-Bus dönüÅŸtürücüler üzerinden okunabilir. Sayaçlar arası karşılaÅŸtırma, izleme ve inceleme yapılabilir. Daire başı tüketim paylaşım yönetmeliÄŸine göre yapılır.

 

AZL Serisi Okuyucular

Azl-Mxxx serisi olarak üretilen M-Bus okuyucular 50, 100, 150, 250 adet sayaca kadar doÄŸrudan okuma yapabilir. Okuyucular üzerinde bulunan “Repeater” özelliÄŸi kullanılarak çoÄŸullama yapılabilir, okunacak sayaç sayısı arttırılabilir. “Repeater” olarak kullanılan bir M-Bus okuyucunun “Repeater” çıkışı 250 adet sayaç baÄŸlandıktan sonra bilgisayar ile haberleÅŸen M-Bus okuyucunun herhangi bir sayaç giriÅŸine (M-Bus soketlerinden birisine) baÄŸlanır. Böylece bir uygulamada M-Bus okuyucunun maksimum kapasitesi olan 250’nin üzerine çıkar. 

 

Azl-Mxxx serisi M-Bus okuyucular doÄŸrudan 220 V ÅŸebeke geriliminden beslenip veri alışveriÅŸini 24 V-36 V aralığında yaparlar. Veri 300….57.600 baud rate deÄŸerleri arasında bir hızla gönderilir. Aşırı akım koruma, kısa devre koruma, USB-RS232 ara yüzü, ethernet ile uzaktan eriÅŸim (opsiyonel), maksimum 250’ye kadar sayaç baÄŸlama özelliÄŸine sahip olan M-Bus okuyucular üzerindeki durum gösterge ledleri ile kullanıcıya uygulamada kolaylık saÄŸlar. EN 1434-3 ve EN 13757-2 standartlarına uygun olarak geliÅŸtirilir. 

 

M-Bus Uyumlu Sayaçların Okuma ve Faturalandırması

Azel M-Bus okuma ve faturalandırma yazılımı “Merkezi ısıtma ve sıhhi sıcak su sistemlerinde ısınma ve sıhhi sıcak su giderlerinin paylaÅŸtırılmasına iliÅŸkin yönetmeliÄŸe” uygun olarak geliÅŸtirilmiÅŸtir. Bu yönetmelik ile mevcut ve yeni yapılacak birden fazla bağımsız bölüme sahip merkezi veya bölgesel ısıtma sistemli ve sıhhi sıcak su sistemli binalarda, ısıtma ve sıhhi sıcak su giderleri bağımsız bölüm kullanıcılarına yine yönetmeliÄŸe uygun olarak paylaÅŸtırılır. Okuma ve faturalandırma yazılımı, abone bilgileri, sayaç bilgileri, vana kontrol, sayaç kontrol, dönemsel tüketim raporları, faturalama ve raporlama özelliklerine sahiptir.   

 

Boylerli merkezi ısıtma sistemlerinde, bağımsız bölümlerde tüketilen toplam sıcak su miktarına göre sıhhi sıcak su ısıtma birim fiyatı ve toplam tutarı hesaplanır. YönetmeliÄŸe göre yapılan bu hesaplama aÅŸağıda anlatılmıştır. 

 

1. Binanın toplam sıcak su tüketimi ısıtma maliyetinin hesaplanması; 

 

 

 

 

B1y: Merkezi sıcak su yakıt tüketim miktarı (gaz yakıtlar için m³, dönem içerisinde tüketilen sıhhi sıcak suyun ısıtılması için harcanan toplam doÄŸalgaz miktarı) 

V: Tüketilen sıcak su hacmi (litre), bağımsız bölümlerin toplam sıhhi sıcak su tüketimi 

tw: Boyler çıkış suyu sıcaklığı

Hu:Tüketilen yakıtın alt ısıl deÄŸeri (gaz yakıtlar içn kcal/m³) (ilgili doÄŸalgaz dağıtım ÅŸirketinden temin edilir.)

F: Yakıt birim fiyatı (doğalgaz faturasında belirtilir.)

M: Binanın toplam sıcak su tüketim maliyeti (TL)

 

 

 

“Merkezi ısıtma sistemlerinde toplam ısıtma giderlerinin %70’i bağımsız bölümlerin ölçülen ısı tüketimlerine göre paylaÅŸtırılır. Toplam ısıtma giderlerinin %30’u ortak kullanım mahalleri, sistem kayıpları, asgari ısınma ve iÅŸletme giderlerinden kaynaklı ısı giderleri olarak bağımsız bölümlerin kullanım alanlarına göre paylaÅŸtırılır.” 

 

2. Isı sayaçlarının tüketimlerinin hesaplanması

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

P1: Bağımsız bölümün ısı sayacına göre tüketim tutarı

P2: Bağımsız bölümün ortak tüketim tutarı

A: Bağımsız bölümün kapalı kullanım alanı (m²)

At: Binadaki bağımsız bölümlerin kapalı kullanım alanları toplam (m²)

S: Bağımsız bölümde bulunan ısı sayacında okunan deÄŸer

St: Binada bulunan bütün bağımsız bölümlerdeki ısı sayaçlarından okunan deÄŸerlerin toplamı

  

Örnek Uygulama 

AÅŸağıdaki uygulamada örnek bir binada sıcak su ısıtma ve daire ısınma giderlerinin yönetmelikte belirlenen ÅŸartlara göre faturalandırılması verilmiÅŸtir. Faturalamaya baÅŸlamadan önce bina toplam kullanım alanı, kullanılan toplam sıcak su miktarı, yakıt alt ısıl deÄŸeri, ısınma faturası gibi bilgilere ihtiyacımız vardır.

Tablo 1’de 16 dairelik bir binanın ısıtma bilgileri gösterilmektedir. Tüketim miktarları ve tüketim tutarları, ilgili yönetmelikle belirlenen hesaplamalara uygun olarak belirlenip, daire başına faturalandırılır. 

 

   5.812 TL – 4140 TL =1.672 TL

   4.140 TL / 763 m³=5.42

   1.672 TL* 0,30=501,6 TL

    1.672*0,70=1.170,4 TL

  501,6TL / 1.924m²=0,2606 TL/ m²

 1.170 TL/41.129 kWh=0,028 TL/kWh 

 

Daire başı ısıtma giderleri

   0,0284(TL/kWh)x 4.165 =87,13 TL

  122 m²x 0.2606 (TL/m²)= 31,79 TL

 

Sıcak su ısıtma:  

    66 L x 5,42 (TL/L)=358,11TL

 

Sıcak su tüketim: 

    66 L x 3,2005 (TL/L)= 211,23 TL

 

Enerji Verimliliğinin Artırılması

Dairedeki sıcaklığın 1 derece azaltılması enerji tasarrufunu yaklaşık %6 artıracaktır. Daha az enerji tüketimi ve daha konforlu ısınma saÄŸlamak için bina yalıtımının iyi yapılmış olması gerekir. 

 

Bunların yanında termostatik radyatör vanası kullanılması ile oda sıcaklığı istenen deÄŸere geldiÄŸinde radyatör vanası kapanır. Yeni yönetmelik ile merkezi sistemlerle ısıtma yapılan bağımsız bölümlerdeki mahal sıcaklıklarının asgari 15 derece olacak ÅŸekilde ayarlanması gerekir. Böylece daireler arasındaki ısı iletimi en aza inecektir.

 

Sonuç

M-Bus sistemleri, sadece kalorimetre ile ısınma miktarı, sıcak su ve soÄŸuk su sayaçları ile tüketim miktarlarını okumak için kullanılmaz. Bunların dışında sayaçlar M-Bus sistemine uygun ise, gaz sayaçları, elektrik sayaçları hatta uzak bir noktada veya insansız tüketilen akaryakıtın sayacını uzaktan okumak için kullanılır. 

 

M-Bus gibi uzaktan sayaç okuma tekniÄŸi ile sayaç okuma ve faturalandırma iÅŸlemleri arasındaki süre azalmakta, kayıp veya kaçak kullanımı açısından ani tüketim düÅŸmelerinin izlenmesi çok daha kolay olmaktadır. Sayaç bazında nokta kontroller ile kaçak kullanım adresleri kolayca belirlenebilmektedir. Faturalı sistemde, ödenmeyen iki veya üç faturadan sonra abone takibi yapılabilmesine raÄŸmen, M-Bus kontrollü sistemlerde aylık takipler mümkün olmaktadır.

 

Sistemin uygulamadaki faydaları; her abonenin günlük kullanım tutarlarının ölçülebilmesi, fatura ile abonenin tüketimlerinin takip edilmesi, sayaçlarda arıza ve tıkanıklık durumlarının takibi ve müdahale imkanı saÄŸlamasıdır. 

 

Kaynaklar

[1] Merkezi Isıtma ve Sıhhi Sıcak Su Sistemlerinde Isınma ve Sıhhi Sıcak Su Giderlerinin PaylaÅŸtırılmasına Ä°liÅŸkin Yönetmelik. Sayı: 26847 (Mükerrer) 14 Nisan 2008

[2]  TS EN 1434-3 Isı Ölçerler Bölüm 3: Veri deÄŸiÅŸimi ve ara yüzler

[3] TS EN 13757-2 Ölçü Aletlerinde HaberleÅŸme Sistemleri ve Uzaktan Okuma Bölüm 2: Fiziki hat ve katmanı

[4] Azel M-Bus okuma ve faturalama yazılımı

[5] Enerji VerimliliÄŸi Kanunu. Kanun no: 5627 Kabul tarihi: 18.04.2007