Yarışma

Yaşam bir yarış sayılır. İnsanoğlu İlkokuldan itibaren rakipleri ile yarışır. Bu yarışma her konuda olur. Özellikle yarışmadaki başarı insanoğlunun engellenemez tutkusudur. Ayrıca ödül kazanmak insanın kendisine güvenini arttırır. Ancak meslek hayatındaki yarışmada rekabet insanları çoğu kez etik kurallarının dışına itebilir. Herkes yaşamını idame ettirmek için çalışır, para kazanır. Ancak bu kazanç hiç bir zaman rakibi kötüleme, ürünlerin kalitesini yerme şeklinde olmamalıdır. Yaklaşık 40 yıl önce projeme onay verecek bir meslektaşım ısıtma sisteminde virgülden sonra üçüncü rakama erişmediğinden dem vurarak beni eleştirmişti. Ayrıca bana projelerimde ısı zayiatı hesabı yapıp yapmadığımı sordu, yapmıyorum dedim. Gerçekten yapmıyordum. Çünkü projenin o aşamasında gerekli çizimi ve hesapları yapan mühendis arkadaşlarım vardı. Nitekim aynı meslektaş bir geçici kabul kontrolünde menfez hızlarını anemostat ile ölçerken sonuçların çok fazla oluşuna şaşırmıştı. Kendisine metrik sisteme cihazı döndür dediğim de niye farkıdır diyerek şaşkınlığını belirtti. Bu ve bunun gibi dizayn kriterlerinden kopuk bir çok meslektaş aynı hataları devamlı yapmakta ayrıca hatalarını kabul etmemektedirler. 

 

O nedenlerle meslek hayatı bir yarıştır. İnsanlara meslek yaşamlarında gelişim gerekir. Gelişim meslek içi eğitim ile olabilir. Daha doğrusu teorik bilgiler yanı sıra uygulamada teknolojiyi takip ve öğrenmek önemlidir. Yıllar önce gene bir kontrolörüm klima sistemlerinin split tip klima ünitelerinden ibaret olduğunu yüzüme baka baka iddia etmiştir. Bu günkü sektörel gelişim bu olayları çok geride bırakmış durumdadır. HVAC sistemleri yanı sıra yangın, otomasyon, geri kazanma, heat-pump, toprak ve hava kaynaklı ısı pompaları, yenilenebilir enerji kaynaklarından hava-rüzgar olanaklarına kadar olan teknoloji hemen hemen herkes tarafından bilinmektedir. Ancak bunların uygulanmasında büyük hatalar yapılmakta. Meslektaşların çoğunluğu inisiyatiflerini hiç kullanmamaktadırlar. Örneğin çatı katındaki bir kazan dairesi için yönetmelik şartları nedeniyle sistem seçimimi onaylamayanlar görülmektedir. Bu nedenle bilgi paylaşımı gerekli olup. Ayrıca uzmanlıkla ihtisaslaşma dalında aynı dilden anlaşma zorunludur. 

 

Bu konuyu açmanın yararı vardır. Bir tasarımcı projesini yapacağı her konuda uzman olması imkansız olup tam bilmediği konularda kendisine uzman desteği gereklidir. Buna karşın projeyi inceleyip onaylayan uzmanlarında konularında uzman olması ekip halinde hizmet vermesi şart sayılır. Aynı şekilde uygulamada da sistemlerin uzmanları farklıdır. Bir tesisat uygulamasında HVAC dışında yangın, otomasyon, yüzme havuzu, mutfak, çamaşırhane gibi dalların uygulayıcı uzmanları bulunmalıdır. Bu yönleri ile her bölümün, her uzmanlık dalının ve uzmanların farklı kulvarlarda birbiri ile yarışma içinde olduğu dikkate alınmalıdır. Bu durum bütün iş kollarında ve mesleklerde görülür. Esas olan o işi bilerek yapacak uzman olmak yarışmadan kopmamaktır. 

 

Barış

1 Eylül Dünya Barış Günü’dür. Her konuda barış istenir. Özellikle insanlar arasında istenen bu barış çok zordur. Farklılıklar nedeniyle ortaya çıkan bu sorunların çözümü ayrıca güç olmaktadır. Dil, din, ülke, yaşam gibi bir sürü kriterin etkilemiş olduğu bir sorunların çözümü bir hayli zor sayılır. Dolayısıyla kişisel görüş ayrılıkları birbirine eklenerek Ülke sorunları haline gelir. Avrupa Birliği, Birleşmiş Milletler gibi topluluklarda bu tür sorunları çözememiştir. Tarih boyunca komşu devletler ile daima büyük sorunlar olmuştur. I. ve II. Dünya Savaşları bunun en güzel örneğidir. 

 

Üzerinde durulması gereken sorunda ufak tefek ülke sorunlarıdır. Kişilerin arasında başlayan bu sorunlar sürekli çoğalır ve büyür, toplum sorunları haline gelir. Meslek içi rekabette de bu tür sorunlar bulunmaktadır. Tesisat sektöründe görünmez gibi görünen bu sorunlar kalite, uzmanlık, güvenlik ve benzeri kriterlerden doğar. En güzel yönü bu sorunlar sonunda doğabilecek uzlaşıdır. Esasında her üretici kapasitesi çerçevesinde kalitesiyle belli olur. Bu rekabette birbirini kötülemek, yermek en hatalı bir tutum sayılır. Bu nedenle satışta, alımda, üretimde yapılacak dürüstlük en sağlıklı yöntemdir. 

 

İş hayatında bir insanın yapamayacağını bildiği bir işi kendini de kandırıp yapmaya kalkması en büyük hatadır. Ülkemizde bu yöntem geçerlidir. Kimse kolay kolay ben bilmiyorum dememekte, ben en iyi bilenim iddiasında olmaktadır. Bu tür hataların ceremesini işin sonunda iş veren çekmektedir. Bu nedenle insanların bilgili, sakin, mütevazı ve sevecen olması gerekir. Ancak maalesef Çinli ile Japon’u, Hintli ile Pakistanlıyı, Ermenistan ile Türkiye’yi, Yunanistan ile komşularını, İspanya ile Portekiz’i barıştırmak zordur. Bırakın ülkeleri ülke içlerinde bile İspanya, Belçika, Yugoslavya, Rusya, Türkiye sorunlar yaşamaktadır. Bu sorunlar insanların dürüst, hoşgörülü, bilgili ve sağlıklı olmaları ile çözülebilir.    

 

Mesleki Eğitim

Mesleki eğitim üniversite sonrası çalışma alanlarında kazanılmaktadır. Tesisat mühendislik hizmeti üniversitede eğitim, kamuda denetim, serbest sektörde tasarım, uygulama, malzeme tedarik, mümessillik, müşavirlik, şantiye hizmetleri ile test ve işletmeye alma alanlarında yapılmaktadır. Bu hizmetlerin her biri meslek içi eğitim sayılır. Nitekim 20 yıl ilk yarısına kadar bu alanda parmakla gösterilen yetkili kişilere karşın bugün sektörde binlerce uzman ortaya çıkmıştır. Bu sektörün gelişimi için çok sevindirici bir haberdir. Bunun dışında aynı alanda çalışıp detaylarda uzman olan yetkili kimseler ortaya çıkmıştır. Nitekim çok büyük yaygın ve yüksek binaların yalıtımı, enerji üretimi – kullanımı ve tüketimi bizler için çözülmesi gereken sorunlarla doludur. Çünkü uygulamada alternatifler çoğalmıştır. Bu alternatiflerin her birinde karşımıza deneyimli uzman mühendisler çıkmakta ve bilgilerini aktarmaktadırlar.

 

Üniversite, sonra meslek içi eğitim insana meslek kazandırır. Örneğin bir makina mühendisi uygulamada kazanacağı deneyim ve eğitimle tesisat mühendisi olur. Seçeceği branştaki deneyimi ile meslek hayatı boyunca meslek içi eğitim onu tasarımda, uygulamada, mümessillikte, kontrollükte ve müşavirlikte uzman yapar. Bu tür mesleki yaşamın kazancı eğitimdir. Bu nevi eğitimin tasarım, uygulama, satış ve kontrol yanı sıra HVAC sıhhi tesisat, yangın, otomasyon gibi önemli alanlarda verildiği görülür. Genel bilgi mesleki eğitimde çok önemlidir. Daha çok tasarımcılarda aranır. Ancak her tasarımcı her konuda uzman sayılmaz. Uzmanlık bir anlamda sorumluluktur. Meslekte sorumluluk almadan hiç bir hizmet yapılmamalıdır. Bu nedenle meslek içi eğitim beyin gücü ile hizmet veren Mühendisler için çok önemlidir. 

 

İç Hava Kalitesi (IAQ) 

Konu açıldıkça aklıma Prof. Dr. Ole Fanger gelir. Toprağı bol olsun kendisini ilk ASHARAE 1993 Denver Toplantısı’nda tanıdım. Konusunda iddialı, bilgili bir hoca idi. TTMD’nin kuruluşundan bu yana ülkemize çok kez geldi gitti. Bilgisayarların ortam havasını kirlettiğini ondan öğrendik. Ayrıca dünyada havalandırmanın önemini ilk kez vurgulayan odur. Bugün sektörel tüm dergilerde havalandırma sistemleri gündeme gelmektedir. Çünkü insanlar iç hava konforu ve sağlığı hakkında bilinçlenmiştir. Önceleri ısı nem kontrol ile sağlanan ortam konforu, kapalı ortamlar, hasta binalar, ortamla ilgili sorunlar nedeni ile yaşamda sorunlara yol açmış, havalandırmanın çeşitli sorunları gündeme gelmiştir. 

 

Bu alanda ASHRAE Standart 55, İSO Standart 7730 tanım ve hesapları ile EN 15251 Standardı binalar için sınıflandırma şekilleri gözlerimiz önüne sermektedir. Bu anlamda ile egzost havasından geri kazanım talep kontrollü havalandırma, filtrasyon sistem dengesi gündeme gelmiştir. Özellikle yapılarda enerji etkinliğini sağlama amaçlı doğal havalandırma kullanımı yöntemleri de filtrasyon ve zamanlama ile çok önem kazanmaktadır. Bu değişiklikte rüzgar, havalandırma usul ve sistemleri, doğal havalandırma hareketleri uygulanan yöntemler olmakta konfor havalandırmasını sağlamak amaçlı cebri metotlar tatbik edilmektedir. Ayrıca baca  havalandırması, rüzgar kuleleri, gece havalandırması usulleri öne çıkmıştır. 

 

9 Günlük Uzun Tatil

Olumlu ve olumsuz yönleri ile Şeker Bayramı nedeniyle verilen uzun tatil günleri geride kaldı. Çokları çoluk çocuğu ile beraber oldular, dinlendiler ve eğlendiler. Bu yönleri ile tatili olumlu görmekteyiz. Ancak kamu hizmetinde olumsuz noktalar gözden kaçmadı. Özellikle sağlık sektöründe hastaneler, doktor muayenehaneleri bomboştu. Bırakın onu hastanelerin acil servislerinde de  ilgili doktor bulunamadı. 

Ben bu tatilde diş sorunu yaşadım. Hiç bir hastanede, poliklinikte ve acil serviste diş hekimi bulamadım. Bu nedenle sorunu daha iyi anlamış durumdayım. Benzer tarzda kamu hizmetlerinde aksama olmuştur. Halbuki devlet bu nevi tatillerde nöbetçi sağlık personeline cazip bir maaş verse bir sürü gönüllü hizmet verebilir. Bu anlamda AVM’lerinde lokantalarda, dükkanlarda da alış veriş çok sönük geçmiştir. Bu tür sorunların bir çözümü olmalıdır. Kanımca vardır da. Avrupa da grev zamanları bile nöbetçi görevli bulunup hizmet vermektedir. Hepimizin gönlü mutlu olmak, dinlenmek, gezmek ve tozmaktan yanadır. Ancak başınıza gelen sorunlarda, devletten hizmet beklemek hakkımızdır. Bu nedenle ilerideki bayramlarda devletin yardımı olacağı inancındayız. Özellikle trafikte, alışverişte, gezme ve tozmada yaşanan rahatlığı, kabir ziyaretinde, hastane acil servislerinde, ulaşımda görmek isteriz.  

 

Politikacı Olmanın Dayanılmaz Zorluğu

İster iktidarda ister muhalefette olsun, politikacı olmanın büyük zorlukları mevcuttur. Bu anlamda parlamentoya girmiş olan politikacılar daha büyük sorunlarla karşı karşıyadır. Eskiden daha kolay yapılan bu hizmet bugün çok daha zor sayılır. Özellikle partililerin önde gelen politikacıları ile bakanlar kurulu üyelerinin her gün işleri zorlaşmaktadır. Düşünüyorum da bir başbakanın, bir cumhurbaşkanının veya bir muhalefet partisi başkanının günlük yaşamdaki çabalarını her babayiğit kolay kaldıramaz. Bu anlamda politikada hizmet veren seçilmiş kimseleri takdirle anmak gerekir. Hele bu dönem hiç bir politikacı zorunlu olduğu işlerden vazgeçmemekte, adam sende diyememektedir. Ayrıca onların seçmen ile ilişkisi çok zordur. Bitmez tükenmez olan isteklerini takip edip yerine getirmek kolay değildir. Kaldı ki bunun yanı sıra meclis komisyonlarında çalışmak, konuları değerlendirmek, fikirlerini kabul ettirmek gerekir. Nedense herkes milletvekilliğine özenmektedir. Genç yaşta bu mücadele kolay görünürse de orta ve ileri yaşta çok zorlaşır. Her gün meclise gitmek, sorunlara eğilmek, çözümler üretmek kolay sayılamaz. Bu nedenle ülkemizde genel olarak adet haline gelmiş olan parlamentoyu eleştirmeyi yanlış bulmaktayım. Aksine onlara güvenip onların yanında olmak gerekir. Nedense politik hayatta gereksiz konularda çok oyalanmakta, günlerce tartışmaktayız. Örneğin; medya ve ordu mensuplarının tutuklulukları çok uzamıştır. Ardında Kürt sorunları, İsrail ile olan sorunlar, futbol şikesi sorunları başımıza dert açmaktadır. Hepsinin parlamento yanı sıra yargıda bir çözümü olmalıdır.

 

Demokrasilerde bu çözüm tükenmez. Bunları büyütüp ağzımızda sakız yaptıkça bir çözüm bulamayız. Özellikle Başbakan ile ana muhalefet liderinin tartışmaları çok üzücü bir hal almaktadır. Bu ülke kendilerinin belirli bir anlaşma çerçevesinde baş başa verip ülkenin güven ve sağlığı için kararlar beklemektedir

 

Okurlara Bazı Yararlı Bilgiler Aktarımı

1. Cogeneration tek bir ısı üretecinden aynı anda termal ve elektrik enerjisi üretimidir. İki ayrı tip enerji üretildiği için verim % 80-90 arasındadır. Cogeneration bu sayede enerji tasarrufu sağlayabilir ve çevreye olan zararı azaltabilir. Kojenerasyonun uygulamaları arasında kimya santralleri, petrol rafinerileri, kağıt değirmenleri ve madencilik yanı sıra bugün yapı kompleksleri yer almaktadır. 

2. Gereken ısıtmada yakıtı hesaplamak için mühendisler XX. yüzyıl başında ısıtma derece gün sayısı adı altında bir kavram getirmişlerdir. Hava sıcaklığı 18ºC’nin altına düştüğü zaman binaların su ihtiyacı başlar. Bu yüzden 18ºC’nin altında her sıcaklık “bir ısıtma derece gün” olarak hesaplanır. Bundan da düşük her sıcaklık için daha fazla yakıt harcamak gerekir. 

3. Don olayı ince buz kristallerinin sıvı haline geçmeden direk olarak buz haline soğuk havalarda dönüşmesidir. Don olayı genellikle açık, soğuk gecelerde olur. Havanın en nemli olduğu dönemlerde olur. 

4. Rüzgâr soğuma faktörü hareketli havanın farklı sıcaklıklardaki soğutma etkisini gösteren faktördür. Aşağıdaki formülle hesaplanır;

 

 

 

Te=Tablodaki eşdeğer sıcaklık ºC

V=Rüzgar hızı m/s

T=Hava sıcaklığı ºC

5. Kar donmuş yağmur değildir. Kar, su buharının direk olarak sıvı hale dönüşmeden buz olmasıdır. Bu da yükseklerde bulunan buharının çiğ noktasına ulaşmasıyla olur. Genellikle altıgen Kristalize buz taneleri oluşur. Aşağıdan su buharı yukarıya pompalandıkça daha fazla kar oluşur ve kristaller daha büyük kütleler halinde yere düşerler. 

6. Çöl çok az bitki barındıran yerdir. Çoğunlukla ekvatordan 20ºC aşağı yukarı enlemlerde görülürler. Çünkü nem tutan rüzgarlar çöller üzerine su bırakmazlar. Onlar ekvatora gelince daha daha soğuk rüzgârlarla karşılaşıp sularını bırakırlar. Sahra çölü Akdeniz’in 3 katıdır. ABD’de en büyük çöl ise Mojave çölüdür.