Sinan Üçüncü
Tesisat Teknolojisi ve İklimlendirme Öğretmeni

Teknolojinin gelişmesiyle birlikte tesisatlarda kullanılan boruların da özellikleri değişmektedir. Değişen bu özellikler sayesinde hem verim artmakta hem de işçilik kolaylaşmaktadır. Aynı zamanda yeni üretilen borular arıza çözümünü de kolaylaştırmaktadır. Sistemde kullanılan borular enerji verimliliği kanunlarına da uygun olmalıdır.

Günümüzde halen daha kullanılan kompozit borular birçok dezavantaj barındırıyor. Örneğin; kaynaklı birleştirme yapıldığından çap daralması çok fazla olmaktadır. Yapılan kaynak kötü olursa borunun iç çapı daralacaktır. Kompozit borular her ne kadar ısıya dayanıklı olsa da yine de boru üzerinde sarkmalar meydana gelmektedir. İç cidarındaki yalıtım malzemesi hem sarkmasını hem de ısı kaybını engeller. Fakat ne kadar faydalı olduğu tartışılabilir. Yine kompozit borularda ek parçalar kullanıldığı için basınç kaybı da artar. Artan basınç kaybı da suyun dolaşımını olumsuz yönde etkileyecektir. Özellikle de fazladan kullanılan kapalı dirsekler basınç kaybını daha da artırır. Kompozit boru ile yapılacak ısıtma tesisatında sistemin verimli çalışabilmesi için işçilik oldukça önemlidir.

Son zamanlarda çok daha fazla tercih edilen pex boru ise daha avantajlı gibi duruyor. Bu boru ile kullanılan kollektörler de ayrıca bir avantaj oluşturmaktadır. Kollektörler sayesinde çoklu dağıtım ve toplama işlemi yapılmaktadır. Bu sayede çok fazla kolon hattına da gerek kalmamakta. Pex borular genellikle tek parça halinde kullanılır. Birleştirme ihtiyacı duyulduğunda ise pex bağlantı manşonu ile birleştirilirler. Kaynak yapılmadığından çap daralma riski olmaz. Pex boru etrafında ki kılıf ise boruyu darbelere karşı korur. Aynı zamanda zemin içerisinde boru genleştiğinde zemine zarar vermesini engeller. Boru montajında köşe dönüşlerine dikkat edilmelidir. Zeminde oluşacak bir arızada borular kılıf sayesinde yenilenebilecektir. Kompozit borularda zemini kırarak tamir işlemi yapılmaktadır. Bu durum kullanıcılar açısından hoş karşılanmayan bir durum olarak karşımıza çıkar. Pex borularda çok fazla ek parça kullanılmadığı için kompozit boruya göre basınç kaybı daha az olur. Sistem içerisindeki su sirkülasyonu da daha kolay olacaktır.

Yurt Dışında Hangi Borular Kullanılıyor?
Yurt dışında ise ısıtma tesisatında ısı iletkenliği yüksek olduğundan genellikle bakır boru kullanılır. Bakır borunun yanında alüminyum folyolu borular kullanılmaktadır. Her iki boruda da kaynaklı birleştirme yerine presli birleştirme yöntemi kullanılıyor. Presli birleştirme yöntemi hem daha kolay hem de daha az risk barındırdığından daha fazla tercih ediliyor. Isıtma tesisatında boru çevresi izolasyon malzemeleriyle kaplanarak ısı kaybının çok az olması sağlanıyor. İlerleyen yazılarımda sizlerle bu konu hakkında daha detaylı bilgileri paylaşacağım. Umarım paylaştığım bilgiler sizin için faydalı oluyordur. Derginin ilerleyen sayılarında paylaşmamı istediğiniz konular olursa mail adresimden benimle iletişime geçebilirsiniz...