İbrahim BİNER
MTMD Yönetim Kurulu Başkanı

Uzun bir süredir derneğimizin özdeyişi olan bu cümle, aslında sıradan söylenmiş bir şey değil; mekanik tesisat dünyasında son kırk yıldır yaşananların bir sonucu; ülkemizdeki mekanik tesisat tarihinden süzülüp gelen çok doğru bir saptama.Kalite nedir o halde? Sanırım herkesin tanımı farklı olan bir kavram. “İhtiyaç ve isteklerin karşılanma oranıdır” gibi kısa fakat düşündürücü bir yanıtı ben kendime daha yakın buluyorum. İhtiyaç ve istekler bir yerde sonsuz olduğu için kalite beklentileri de sonsuza yakın gibi çıkıyor karşımıza. Kişiden kişiye ve zamana göre değiştiğine şahit oluyoruz ama en temel hedefinin müşteri memnuniyeti oranını artırmak olduğunu biliyoruz. Buradan hareketle mekanik tesisat uygulamasının kalitesi dediğimizde de meramımızı iyi anlatmamız gerek. 

Yıllar önce mekanik tesisat eşittir asgari ölçüde çalışan, suyun aktığı, havanın geldiği, odanın ısındığı; gerisinin de yolda düzeldiği bir işti. Tesisat mühendisi unvanı diye bir şey olmadığı gibi tesisat sektörü lafını da duymazdık pek. Aslında çok da garipsenecek bir yanı yok, o zamanlar her konuda mütevazı bir yaklaşım vardı. Tesisatta iç hava kalitesiymiş, hava hızıymış, ortam gürültüsüymüş, titreşimmiş, depremmiş vs. duyulmuş şeyler miydi? Ben hatırlamıyorum.

Sanırım 1983 sonrası ülkemizdeki hızlı gelişme eğiliminden en çok faydalanan sektörlerden biri turizm oldu ve o da inşaat sektörünü tetikledi. Büyüyen inşaat yatırımları da mekanik ve elektrik tesisat konularının hızla gelişmesine kaynak sağladı. Makine ve elektrik mühendisliğinden mezun gençlerin çok ilgisini çekmeye başlayan bir sektör haline gelişi de 90’lı yılların başından itibarendir.

Günümüze hızla gelirsek ve şu son zamanlarda yaşadığımız ekonomik sıkıntılardan bağımsız bakarsak, genel anlamda ülkenin en başarılı sektörlerinden biri haline geldiğini görmekten büyük sevinç duyuyorum. Bunda temel nedenin akıllı ve becerikli bir sektörel örgütlenme olduğu su götürmez bir gerçek. Tasarımcısıyla, üreticisiyle, ithalatçısıyla, uygulamacısıyla ve diğer tüm unsurlarıyla, ülkemizde görmeye pek alışkın olmadığımız bir başarı öyküsüdür bu bence. Aramızda olan ve olmayan kahramanlarına yürekten teşekkürler…

Ben, mekanik uygulamacıların derneği olan MTMD’nin 7.Dönem Yönetim Kurulu Başkanlığı görevini yeni üstlendim. Bundan önce TTMD ve İSKİD bünyesinde de emeklerim oldu. Sivil toplum kuruluşlarının ülke gelişimindeki faydasına yürekten inanan bir atmosferde geliştiğim için bu onurlu görevi arkadaşlarım ile birlikte verimli sonuçlar alacak şekilde yerine getirmeye devam edeceğiz.

Şimdi tekrar başlığa dönersek, “Mekanik uygulamada istenen müşteri memnuniyetini sağlayacak kaliteye bir uygulamada nasıl ulaşılır?” irdeleyelim. Uygulama firmalarının temelde iki müşterisi olmaktadır: ana müteahhit inşaat firması veya direk yatırımcı firma. Temelde istenilen sonuç her ikisinde de aynı olmak zorunda gibi görünse de bazı farklar oluşabilmekte elbette. Mekanik uygulama sonuçta inşaat süreçleri ile birebir bağlı olduğu için “kalite” odaklı bir mekanik uygulamanın aşağıdaki olmazsa olmaz aşamalardan doğru geçmesi gerektiğine inanıyorum.

• Tasarım aşaması
“Balık baştan kokar” deyişi burada hayati önemde. İşin başı olan tasarım aşamasında, işin gerçekten uzmanı tasarım firmasına gereken bedel ve zaman verildiği sürece proje doğru başlıyor.
• İhale Aşaması
Ülkemizde her konuda olduğu gibi ucuz arayışı bu konuda da ilk sırada. Yatırımcı ve inşaat firmalarımızın ucuz yerine ekonomik çözüm sunacak işin ehli uygulamacı firmalara yönelmesi, kalite zincirinin kopmasını engelleyecektir.
• Sözleşme Aşaması
Son zamanlarda artık ahlak dışı denilebilecek sözleşme maddeleri görmeye başladık. Bunları asla imzalamayan firmalar uzun vadede kazanacaklar. İmzalayacağı sözleşmeyi çok iyi okuyup, uygun olmayan maddelerin üzerinde değişiklik yaptıran firmalar, kaliteli bir iş yapacak ortama kavuşurlar.
• Yapım Aşaması
Yeterli zaman tanınan ve bedeli zamanında ödenen işlerde bu süreçte hiçbir sıkıntı olmuyor. İşverenin elbette yapım sırasında uygulamacıyı teknik açıdan denetleyecek iyi bir kadrosu olması veya profesyonel proje yönetim firması yoluyla denetlemesi gerekiyor.
• TAD (Test, Ayar, Dengeleme) ve Kabul Aşaması
İşte en kritik yer. Tasarım aşamasından sonra en önemli konu burası. İstenilen kaliteye ulaşılmasının olmaz ise olmazı. Yapılan tüm çalışmalarının sonucunun belli olacağı turnusol aşaması.
Fakat ne hikmetse, ne tasarımcı ne uygulamacı ne de yatırımcı ve ana müteahhitin bu konuya bir ilgisi var. Çünkü iş zor ve masraflı. İşi iyi bilen, mühendisliği üst seviyede ekip istiyor. Kimse bu bedeli ödemek istemiyor. Zira daha tasarım aşamasında şartnamelerde detaylı tanımlanmamış, “Gerekli test ve ayar işleri uygulamacı tarafından yapılacak ve belgelendirilecektir” diye bir cümleyle geçilmiş. Herkes de bu ifadenin arkasına sığınıyor.

Neyse ki birkaç sene önce MTMD tarafından konunun önemi diğer sektör paydaşlarına bir çalıştay marifetiyle vurgulandı. Tüm sektörü ilgilendirdiği için ISKAV Vakfımıza görev verildi. Onlar da büyük bir başarı ile çalışmalarını sürdürüyorlar. Bu konuda büyük ihtiyaç olan eleman yetiştirme görevini, düzenledikleri profesyonel eğitimlerle mükemmel bir şekilde gerçekleştiriyorlar. Bünyelerinde bu konuda çalışan komisyon marifetiyle de konunun tüm paydaşlarına ulaşarak kökten çözüme doğru gidiyorlar.

Ancak konunun kökten çözümü yine ilk başa, yani tasarım aşamasına bağlı. Tek yapılması gereken şartnamelerinde tek cümleyle tarif yerine, ISKAV tarafından hazırlanıp tüm tasarımcılarımıza verilen TAD Şartnamesini kullanmaları. Bir de ölçüm yapılacak cihazların keşfini yayınlamaları. Bu şekilde daha ihale aşamasında uygulamacılar ne yapacağını bilecek, buna ait bedelleri teklifine yazacak ve işin sonunda ister kendi ekibi ile isterse de sırf bu işi yapan uzman firma marifetiyle gerçekleştirecek.

Sonuçta mikro ölçekte işveren için beklenen kalite ve memnuniyet yakalanacak, makro ölçekte ise ülkemizin enerji giderlerinde azalma olacak. Zira TAD işlemi iyi yapılmamış mekanik tesisat, konfor problemleri yaratmanın yanında kesinlikle daha çok enerji tüketir.

Bu yazıyı okuma lütfunu gösteren tüm tasarımcı meslektaşlarıma, büyüklerime, kardeşlerime sesleniyorum. Lütfen bu konuyu daha fazla önemseyiniz. Eğer siz önemserseniz herkes peşinden görevini yapacak. Dünya para harcanarak kurulan sistemler de hakkıyla çalışacak. Onu kullananlar her daim size duacı olacak, ülkemizin kıt kanaat elde ettiği dövizler de boşa harcanmayacak.