Muhittin Tekman

Makina Mühendisi - MBA

Tesisat Dergisi’nin ana konusu olan inÅŸaat sektörünün geliÅŸim durumu, yaÅŸadığı sorunlar ve geleceÄŸine iliÅŸkin belirlemeler ve öngörüler günümüzde çok önemli bir konu olarak tartışılmakta. Bu çerçevede geçtiÄŸimiz günlerde açıklanan Ä°MSAD Eylül 2018 Ekonomi Raporu’nun verileri bizlere önemli ipuçları veriyor.

Rapordaki istatistiki deÄŸerleri içeren tablolar hep birlikte incelendiÄŸinde 2018 yılının ikinci yarısı ve hatta 2019 yılı için yaklaşık geliÅŸme tahminlerinde bulunmak olanağı bulabiliyoruz.
ÖrneÄŸin ilk olarak görülen 2018 yılı ikinci çeyrekte Türkiye ekonomisi yani GSYH yüzde 5,4 büyürken, inÅŸaat sektörü yüzde 0,8 büyümüÅŸ. Bunun sonucunda da ekonomimizin göreceli olarak hızlı büyümüÅŸ olmasına karşın inÅŸaat sektöründeki büyüme ise durgunlaÅŸmış. Yılın ikinci çeyrekleri itibariyle gerçekleÅŸen büyüme oranlarına bakıldığında; 2015 yılında %9,3, 2016 yılında %12,6 ve 2017 yılında %5,1 büyüyen inÅŸaat sektörünün 2018 yılında %0,8 büyüdüÄŸü, bir baÅŸka deyiÅŸle büyüyemediÄŸi görülmekte.

Ä°nÅŸaat sektörü ile GSYH deÄŸerleri arasındaki iliÅŸkiye bakıldığında 2010 - 2013 yılları arasında inÅŸaat sektörü büyümesi GSYH’nin büyümesine göre yaklaşık 2 misli olarak gerçekleÅŸmiÅŸ. 2014 ve 2015 yıllarında bu oranlar yaklaşık olarak aynı deÄŸerlerde olmuÅŸ, 2016 yılında yeniden inÅŸaat sektörünün büyüme oranı GSYH’nın büyüme oranının %68 kadar üstüne çıkmış, ancak 2017 yılında inÅŸaat sektörünün büyümesi %22 kadar fazla olabilmiÅŸ. 2017 yılının son çeyreÄŸinde ise bu oran %12 kadar altına indikten sonra, içinde olduÄŸumuz 2018 yılının ilk çeyreÄŸinde de %10 oranda altında kalmış. Son olarak ikinci çeyrekte inÅŸaat sektörü büyümesi GSYH’nin büyümesine göre %85 oranında altında gerçekleÅŸmiÅŸ. Özetle inÅŸaat sektörünün büyümesi ile Türkiye ekonomisinin büyümesi arasındaki oransal deÄŸerlerindeki paralellik kaybolmuÅŸ. Sonuç olarak, ekonomik büyüme deÄŸerlerimizin inÅŸaat sektöründeki durgunluktan etkilenecek gibi göründüÄŸünü belirtebiliriz.

Ä°nÅŸaat sektörü güven endeksinin 2013 yılından 2017 yılına kadar Eylül ayı deÄŸerleri incelendiÄŸinde son 5 yılın güven endeksi deÄŸerlerinin hep 75-79 puan aralığında olduÄŸu, ancak 2018 yılı Eylül deÄŸerinin ise 53 olarak gerçekleÅŸtiÄŸi görülmektedir. GeçtiÄŸimiz AÄŸustos ayı deÄŸerindeki önemli orandaki azalma 2010 yılından bu yana en düÅŸük seviyesine inen Eylül ayı deÄŸeri ile daha da kötü bir durumun oluÅŸmakta olduÄŸu izlenimi vermekte.

Mevcut inÅŸaat iÅŸleri seviyesini ölçen endeksin, 2013 yılından 2017 yılına kadar Eylül ayı deÄŸerleri incelendiÄŸinde son 5 yılda hep 95-105 puan aralığında olduÄŸu, ancak 2018 yılı Eylül deÄŸerinin ise 60 olarak gerçekleÅŸtiÄŸi görülmekte. Dolayısıyla Eylül ayında mevcut inÅŸaat iÅŸleri seviyesinde çok önemli bir gerileme olmuÅŸ ve 2010 yılından bu yana en yüksek aylık gerilemesini yaÅŸamış. 

Alınan yeni iÅŸ sipariÅŸleri ölçen endeks ise 2013 yılından 2017 yılına kadar Eylül ayı deÄŸerlerinin son 5 yılda hep 63-68 puan aralığında olduÄŸu, ancak 2018 yılı Eylül deÄŸerinin ise 48 olarak gerçekleÅŸtiÄŸi görülmektedir.

Bu deÄŸerler bizlere günümüz için inÅŸaat iÅŸlerinde çok önemli bir durgunluk yaÅŸandığını gösteriyor. Bu durgunluÄŸun nedenleri olarak da; öncelikle yeni inÅŸaat yapım talebinin olmaması ve bu konulara yönelik finansman gereksinimlerinin yüksek maliyetler nedeniyle karşılanamaması olarak gösteriliyor. Bunların sonucunda da doÄŸal olarak inÅŸaat malzemesi gereksinimi azalacak ve var olan üretim kapasiteleri kullanılamayacak duruma gelebilecek.

Yeni Ekonomi Programı’nda yer alan özel tüketim harcamaları ve özel yatırımların büyüme oranlarının %2 olarak açıklanması ile kamu yatırımlarının %36,1 oranında daralma öngörülmesi 2019 yılında inÅŸaat sektöründe alışılmış büyümenin yerini küçülmeye bırakacağının iÅŸaretleri olarak da görülebilir.