Dergimizin bu sayısında yer alan “Yakıt Birim Fiyatları, Brent Petrol Fiyatları, Dövizler ile TÜFE ve ÜFE AÄŸustos Ayı Ä°tibariyle Son 6 Yılda Nasıl DeÄŸiÅŸti?” baÅŸlıklı araÅŸtırma dosyasında ayrıntılı olarak belirttiÄŸim, özellikle son yılda yaÅŸanan birim fiyat artışlarının döviz ve akaryakıt fiyatlarındaki artışlara koÅŸut olarak önümüzdeki günlerde de süreceÄŸi anlaşılmaktadır.

Son üç yılda yakın geçmiÅŸ zamanlara kıyasla yarı fiyatına inmiÅŸ olan Brent tipi petrolün bu yıl uluslararası piyasalarda yeniden artışa geçmesi ve %47'lik artış ile varili 50 dolardan 80 dolara ulaÅŸması önemli bir gösterge iken doların TL karşısındaki yıllık bazda %75'e varan oranda deÄŸerlenmesi bu geliÅŸmenin bir kanıtı olarak deÄŸerlendirilebilir.

Aynı süreç içinde Türkiye Ä°statistik Kurumu’nun yayınladığı ÜFE- Üretici Fiyat Endeksi ve TÜFE - Tüketici Fiyat Endeksi’lerinde 2017 yılında baÅŸlayan ve 2018 yılında süren iki haneli artış oranlarının olması hatta ÜFE'de daha önceki yıllarda görülmeyen hem TÜFE'den daha büyük endeks deÄŸerine ulaşılması hem de %25-30'luk yıllık artış oranlarını yakalaması durumun ivedilikle ele alınmasını ve zaman geçirilmeden bu gidiÅŸi durduracak önlemlerin alınmasını gerektirdiÄŸini düÅŸündürmektedir.

Bu ortam içinde geçmiÅŸ dönemin deÄŸerlendirmesini yapacak olursak öncelikle doÄŸalgazın özellikle konut kullanımlarında diÄŸer yakıtlara göre daha az fiyat artışı yaÅŸadığı dikkat çekmektedir. Sanayideki kullanımlarda uygulanan doÄŸalgaz birim fiyatlarının konutlardaki kullanımlar için belirlenen birim fiyatlara karşın neden daha yüksek oranlarda olduÄŸu da ayrı bir konu olabilir. Ancak son günlerdeki zamların doÄŸalgazın en ucuz yakıt olma özelliÄŸini yitirmesine neden olabileceÄŸi kanısı yaygındır. Burada görülen diÄŸer bir sıkıntı ÅŸehirler arasındaki doÄŸalgaz birim fiyat farklılıklarıdır. Tarifesi yeni belirlenenler, eski tarifeden gaz alanlar ve henüz proje aÅŸamasını tamamlamamış olduÄŸu için ihale fiyatlarıyla alarak satanlar nedeniyle Türkiye tam bir farklılıklar ortamıdır. Bu fiyat farklılıkları konutlarında doÄŸalgaz kullananlar kadar üretimde doÄŸalgaz kullananları da etkilemekte ve her bir kesimde haksız rekabete neden olduÄŸu bile söylenebilmektedir.


6 yıllık dönemsel fiyat artışlarına bakıldığında;
* Elektrik fiyatları %60'larda değişmişken, son yıl sanayide kullanılan elektrik fiyatı %31oranında artarken konutlarda kullanılan elektrik fiyatı %45 oranında arttığı,
* Yerli (%107-109) ve ithal linyitte (%104-133) %100'ü de geçen oranlardaki artışlarıyla en yüksek artış oranının olduÄŸu görülmekte.
* Bu yakıtları birim fiyatında ÖTV indirimi yapılmayan yüksek kükürtlü fuel oil no6 (%89) ve kalorifer yakıtı fuel oil no 4 (%90) izlemekte.
*Son yıl için ise linyit kömürü için %40'lada, fuel oil'lerde de %80'lerde artış olduÄŸu görülmekte.
* LPG'deki 6 yıllık fiyat deÄŸiÅŸimleri içinde özellikle konutlarda kullanılan propan tipi dökmegazda yaÅŸanmış ve %96 olarak gerçekleÅŸmiÅŸken ev tüpünde %68, sanayi tüpünde ise %57, ev ve sanayi tüplerindeki son yıl fiyat artışları ise %21 olmuÅŸtur.
* Sanayide kullanılan miks dökmegazda %78'lerde yaÅŸanan 6 yıllık dönem artışı son yıl için %18'ler düzeyinde gerçekleÅŸmiÅŸtir.
*LNG'de ise 6 yıllık süreçte %64-65 aralığında artmış olduÄŸu görülen birim fiyatların son yıl içinde %36 olması dikkat çekicidir.

Sonuç olarak yakın zamanda fiyat artışlarının artarak süreceÄŸi görülmekte, önlem alınmazsa bu durumun hem zorunlu tüketici olarak vatandaşı hem de enerji girdisi olarak üretimde kullanmakta olan sanayiciyi olumsuz etkileyeceÄŸi söylenebilir.