“HVAC Sistem Tasarımında Gömülü Enerji ve Karbon Yayımı” ana temasıyla düzenlenen TTMD XVI Uluslararası Yapıda Tesisat Teknolojileri Sempozyumu 22-24 Ekim 2024 tarihleri arasında sanal ortamda gerçekleÅŸtirildi. TTMD’nin üçüncü kez sanal olarak organize ettiÄŸi sempozyuma 20’den fazla ülkeden 500’ü aÅŸkın bireysel izleyici katıldı.
9 ana konu baÅŸlığında 7 oturum ve 1 panelin düzenlendiÄŸi Sempozyumda dört gün boyunca toplam 24 saat yayın yapılırken, Sempozyum için çok sayıda ulusal ve uluslararası kurum ile etkileÅŸim saÄŸlandı.
Sempozyumun açılış konuÅŸmasını yapan Sempozyum Organizasyon Komitesi BaÅŸkanı Tuba Bingöl Altıok, Aralık 2023’te BAE’de düzenlenen COP 28 kapsamında karbon ve emisyon deÄŸerlerinin azaltılmasına yönelik alınan kararlara deÄŸinerek, bu hedefler doÄŸrultusunda uluslararası sempozyumun ana temasını belirlediklerini söyledi. Sempozyumun konu baÅŸlıkları ve içeriÄŸi hakkında bilgi veren Altıok, davetli konuÅŸmacılar ve sunumlardan çok ÅŸey öÄŸreneceklerini ifade etti.
Açılışta konuÅŸan Türk Tesisat Mühendisleri DerneÄŸi Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Nermin KöroÄŸlu Isın, sempozyumun ana temasının bugün sektörümüzde karşılaşılan acil zorlukları yansıttığına dikkat çekerek, küresel iklim hedeflerinin ön planda olduÄŸu HVAC sektörü için karbon ayak izlerinin azaltılması ve sürdürülebilir uygulamaların teÅŸvik edilmesinin çok önemli olduÄŸunu söyledi. Isın, Sempozyumun biri dizi tartışmadan ibaret olmadığını ve akademi ile endüstrinin buluÅŸtuÄŸu ve parlak fikirlerin sergilendiÄŸi bir eylem platformu olduÄŸunu ifade etti.
TMMOB Makina Mühendisleri Odası adına bir konuÅŸma yapan Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Yunus Yener, TTMD’yi MMO’nun hayati bir parçası olarak gördüklerini ve TTMD ile makina mühendisliÄŸi alanında ortak çalışmalar yürütmekten dolayı mutluluk duyduklarını ifade etti. Yener, ülkemizde pek bilinmeyen Gömülü Enerji konusu da dahil olmak üzere küresel ısınma ve karbon emisyonu gibi konuların gündeme getirilerek mesleki tedbirler geliÅŸtirilmesinin önemine deÄŸindi.
Sempozyumun açılış konuÅŸmasını yapan Francis Allard, “Enerji VerimliliÄŸinden Karbon NötrlüÄŸüne: Avrupa'da Bina Yönetmelikleri için Yeni EPBD Çerçevesi” baÅŸlıklı sunumunda, ilk olarak enerji politikalarının geçmiÅŸinden bahsettikten sonra, Avrupa’da bina politikalarının enerji tarafından yönetildiÄŸini ancak bunun deÄŸiÅŸmesi gerektiÄŸini ifade etti. AB’de sera gazı emisyonlarının %75’inden fazlasının enerji tüketimi kaynaklı olduÄŸuna dikkat çeken ve AB’nin enerji sistemlerini karbondan arındırmayı zorunlu hale getirdiÄŸini söyleyen Allard, 2024 yılında yeniden yayımlanan EPBD (Energy Performance of Buildings Directive) ile 2050 yılına kadar sıfır emisyonlu, saÄŸlıklı ve konforlu bina stoku hedeflendiÄŸini belirtti ve sıfır emisyonlu bina (ZEB) hakkında bilgi verdi.
Açılış konuÅŸmalarının ardından, oturum baÅŸkanlığını Dr. Murat Çakan’ın yürüttüÄŸü “Binaların HVAC Sistemlerinde Gömülü Karbon/Enerji” konulu ilk teknik oturuma geçildi. Ä°lk konuÅŸmacı Pawel Wargocki “Sürdürülebilir Kalkınma Ä°çin Bir Ön KoÅŸul Olarak IEQ Ölçütü” baÅŸlıklı sunumuna insanın yaÅŸam alanının dışarısı olduÄŸunu ama ömrünün sadece 6 yılını dışarıda, kalan kısmını iç mekanlarda geçirdiÄŸini dikkat çekerek baÅŸladı. Kapalı ortamda çevre kalitesini belirleyen ışık, termal sıcaklık, akustik, iç hava kalitesi gibi etkenlere deÄŸinen Wargocki, ana hedefin tüm binaların saÄŸlıklı hale gelmesi olduÄŸunu söyledi.
HVAC VerimliliÄŸi – Bina Yenileme Projelerindeki Altın Madeni konulu bir sunum yapan Doruk Kuban, küresel enerjinin %40’nın binalarda tüketildiÄŸini ve enerji tüketiminin %40’ının HVAC sistemleriyle ilgili olduÄŸuna dikkat çektikten sonra gerçekten verimli bir sistemin nelere ihtiyacı olduÄŸuna deÄŸindi. Ä°yileÅŸtirme ve optimizasyon adımlarını anlatan Kuban, bina yönetim sistemi, hidrolik dengeleme, dağıtım ÅŸebekelerinin kontrolü ve dengelenmesi, hidrolik devreler ve hava kanalları için grup dengeleme, hava iÅŸleme üniteleri, atık ısının ısıtma ÅŸebekelerinde kullanılmak üzere geri kazanılması, gibi baÅŸlıklarda bilgiler aktardı.
Sürdürülebilirlik ve Döngüsel Ekonomi Üzerine Son GeliÅŸmeler baÅŸlıklı sunumunda Gülcan Ergün ise, 2019 AB YeÅŸil Mutabakatı, 2020 AB Döngüsel Ekonomi Eylem Planı hakkında bilgi verdikten sonra doÄŸrusal ekonomi aÅŸamaları olan kaynak çıkarma, üretim, dağıtım, tüketim ve atık gibi evreleri döngüsel ekonominin hammadde, sürdürülebilir tasarım, üretim, dağıtım, tüketim ve geri dönüÅŸüm gibi evreleri ile kıyasladı. Ergün, Dünyada ve Türkiye’de döngüsel ekonomi eylem planına iliÅŸkin son durumu anlattı.
Sıfır Emisyonlu Binalar baÅŸlıklı ikinci teknik oturumda, Prof. Dr. Halime Paksoy Sıfır Emisyonlu Binalar için Gizli Isı Depolama Uygulamaları konulu sunumuna mevcut enerji durumuyla ilgili bilgi vererek baÅŸladı. Bina sektörünün küresel karbondioksit emisyonlarının yaklaşık üçte birinden sorumlu olduÄŸunu, metrekare başına enerji kullanımının 2015’ten bu yana %6 oranında iyileÅŸtiÄŸini ve 2030’a kadar %35 daha düÅŸmesi gerektiÄŸini ifade eden Paksoy, jeopolitik geliÅŸmelerden etkilenen enerji fiyatlarına çözümün birincil doÄŸal enerji kaynağı olan güneÅŸ olduÄŸuna dikkat çekti. Termal enerji depolamanın, arz ve talep arasındaki açığı kapattığını söyleyen Paksoy, güneÅŸ enerjisi, soÄŸuk depolama, ısı pompası gibi uygulamalar hakkında bilgi vererek bu uygulamaların saÄŸlayacağı faydaları paylaÅŸtı.
Lastik Üretiminde SoÄŸutma Kulelerinden Atık Isı Geri Kazanımı Ä°çin Sudan Suya Isı Pompası Kullanımı baÅŸlıklı bir sunum yapan Orhan Gürson, atık ısı tanımını yaptıktan sonra soÄŸutma kulesinin kış koÅŸullarında çalışması ve atık ısıyı yakalama konularına deÄŸindi. Su sıcaklığının kullanılabilir seviyelere çıkarılması, düÅŸük derecede atık ısı kullanımı, sudan suya ısı pompasının çalışma prensibiyle ilgili bilgiler veren Gürson, tasarımın basit hale getirilmesinin en kolay yöntem olduÄŸunu söyleyerek ulaşılabilir bir hedef için çabalamanın hayal kurmaktan daha iyi olduÄŸuna dikkat çekti.
Isı Adası Etkisinin Azaltılması ve Kentsel Dış Mekanlarda Termal Konforun Ä°yileÅŸtirilmesi için Azaltıcı Stratejiler üzerine bir sunum yapan Dr. Ece KalaycıoÄŸlu Özdemir, dünya nüfusu toplamının%54’ünün kentsel alanlarda yaÅŸadığını ve ortalama insan ömrünün %90’ından fazlasının iç mekanlarda geçtiÄŸini söyleyerek termal açıdan konforlu dış mekanlara ihtiyaç olduÄŸunu belirtti ve kentsel ısı ada etkisinin sonuçlarını anlattı. Dış mekan termal konfor faktörlerinin detaylarını aktaran Özdemir, ısı adası etkisi azaltma üzerine stratejileri anlattı.
Ä°lk günün son sunumunu Sürdürülebilir SoÄŸutmanın OrtadoÄŸu Bölgesi ve Türkiye’de YaygınlaÅŸtırılması üzerine yapan Zeynep Gökçen AÅŸan, bu kapsamda yürütülen Cool Up Programı hakkında bilgiler paylaÅŸtı.
Uluslararası Sempozyumun ikinci günü, Dr. Murat Çakan’ın moderatörlüÄŸünde yapılan “Yeni HVAC Sistem Tasarımı Yaklaşımları” temalı teknik oturum ile baÅŸladı. Binalarda Enerji VerimliliÄŸi Yenileme: Sektör BaÄŸlantısı ve Sürdürülebilirlik konulu bir sunum yapan Sinem GündoÄŸdu Kalkın, aşırı ısınma, atık ısı fırsatları, kaynak, ısı pompası ve talep analizi gibi konularda bilgi verdikten sonra sektöre entegrasyonunu anlattı.
Veri Merkezlerinde HVAC Sistemi Commissioning (Cx) Süreci hakkında bir sunum gerçekleÅŸtiren Emre Özmen, Cx tanımı ve veri merkezlerinde Cx ile ilgili bilgiler verdikten sonra HVAC sistemlerinde yapılan Cx’in faydalarına deÄŸindi. Özmen konuya iliÅŸkin standart ve kılavuzları gösterdikten sonra sunumun son bölümünde elde edilen rakamsal gerçekleri aktardı.
Teknik oturumun üçüncü konuÅŸmacısı Prof. Dr. Ahmet Arısoy, Farklı Ä°klimler için Hibrit SoÄŸutma Sisteminin Performansı baÅŸlıklı sunumuna hibrit soÄŸutma sisteminin çalışma metoduna deÄŸinerek baÅŸladı ve Türkiye’de 8 farklı iklime sahip ÅŸehirden elde edilen verilerle çalışma yürütüldüÄŸünü söyledi. Ä°stanbul ve Ankara illerine ait verileri kıyaslayan Arısoy, binaları çok az enerji kullanarak soÄŸutabilecek bir sistem önerdiklerini belirterek önerilen soÄŸutma sisteminin performansı büyük ölçüde dış hava koÅŸullarına baÄŸlı olduÄŸunu ifade etti.
Sandstar Projesi baÅŸlıklı bir sunum yapan Alper Üzmezler ise, akıllı binalarda mevcut durum deÄŸerlendirmesi yanı sıra, donanımdan bağımsız açık kaynak kontrolleri üzerine çözümleri anlattı. Oturumun son konuÅŸmacısı Fabio Galatioto, Filtresiz Hava KirliliÄŸi Azaltma Çözümüyle Enerji Verimli Bina konulu sunumunda sistemin ekonomik ve sosyal potansiyel faydalarına deÄŸindi.
Dördüncü teknik oturumun ilk konuÅŸmacısı Tim Kroeger, Verilerden Etkiye: SoÄŸutma Performans Farklılıklarının GerçekliÄŸini Açığa Çıkarma baÅŸlıklı sunumuna düÅŸük performans ve düÅŸük performansın soÄŸutma sistemi verimliliÄŸindeki etkisinden bahsederek baÅŸladıktan sonra sertifikalı olmayan karbondioksit gaz soÄŸutucularının veri analizini örnek çalışmayla anlattı.

Oturumda Sema GüneÅŸ Rejeneratif ve Reküperatif Brülörlerin Çevresel Etkilerinin KarşılaÅŸtırılması, Emre Özer ise HVAC Sistemlerinde Kullanılan Sirkülasyon Pompalarının Yenilenmesi ve Pompa Yönetim Fonksiyonlarının Enerji VerimliliÄŸine Etkisi üzerine birer sunum gerçekleÅŸtirdiler.
Modelleme, Simülasyonlar ve BütünleÅŸik Tasarım ana temalı günün son oturumunda Prof. Dr. Birol Kılkış, Jeotermal Bölge Isıtmasında Karbon Ayak Ä°zinin Dört Ekserji-Optimum Ayağı üzerine bir sunum yaparken Said Bolluk, Kentsel Bina Enerji Modellerine GiriÅŸ NiteliÄŸinde Bir Bakış konulu sunumunda pratik modellemelere ve bunların geleceÄŸine deÄŸindi.
Bir Sınıfta Ä°ç Mekan Termal Konfor Tahmininde Tam Faktöriyel Deneysel Tasarımın Kullanımına iliÅŸkin sunum yapan Ahmetcan YetiÅŸ, termal koÅŸulların çocukların saÄŸlığı ve akademik performans üzerindeki etkisi, termal konfor ölçümü, sınıf modeli ve havalandırma senaryosu, havalandırma oranı gereksinimleri ve termal konfor parametreleri gibi baÅŸlıklarda bilgiler verdi. Oturumun son sunumu yapan Alper Mete Genç ise Üçlü Periyodik Minimal Yüzey Isı DeÄŸiÅŸtiricilerinin Karakteristiklerinin Deneysel Ä°ncelenmesi üzerine konuÅŸtu.
XVI. Sempozyumun son gününde “Yüksek Performanslı Binalar” temalı son teknik oturumda ilk sunumu Gözde Çakır Kıasif, Türkiye'deki En Sürdürülebilir LEED Sertifikalı (v4.1) Binanın Enerji ve Atmosfer Kriterleri BaÄŸlamında Ä°ncelenmesi: IDA JES ADM Bina ÖrneÄŸi üzerinden gerçekleÅŸtirirken, Mustafa Serhan Ünlütürk ise Enerji Verimli Ofis Tasarımında Çift Cidarlı Cephenin Önemine deÄŸindi.
Sınıf Ortamlarında GeliÅŸmiÅŸ Termal Konfor ve Azaltılmış Enerji Talebini SaÄŸlamak Ä°çin Cam Tasarımının ve BaÄŸlı Gölgelendiricilerin Çok Amaçlı Optimizasyonu hakkında bir sunum yapan Bita Akhgar, problem tespiti ve literatür incelemesi, vaka çalışması ve tanımlı senaryolar, optimizasyon süreci, sonuç, bulgular ve gelecekteki çalışmalarla ilgili görüÅŸlerini aktardı.
Atık Bazlı Paket Yataklı Termal Enerji Depolama Sisteminin Binaların Karbon Ayak Ä°zi Azaltımındaki Rolü deÄŸinen oturumun son konuÅŸmacısı Burcu Koçak ise, termal enerji depolama, yıkım atıklarından paketleme malzemesi geliÅŸtirme gibi konuları anlatarak vaka çalışmaları ve bunların çevresel etkilerini sergiledi.
Teknik oturumların ardından Uluslararası Sempozyum kapsamında gerçekleÅŸtirilen “Binaların Tüm YaÅŸam Döngüsü Boyunca Sera Gazı Emisyonlarını En Aza Ä°ndirmek Ä°çin HVAC Sistemlerinin Katkısı” Panelinin moderatörlüÄŸünü Prof. Dr. Gülsu Ulukavak Harputlugil yürüttü. Ä°ki bölüm halinde yapılan panelin açılış konuÅŸmasını yapan Harputlugil, iklim deÄŸiÅŸikliÄŸiyle mücadelede karbon emisyonlarını azaltmanın ve HVAC sistemlerinin önemine dikkat çekerek “Hedefimiz, tasarımcılar ve mühendisler olarak, binalarımızın genel çevresel etkisini azaltmak için operasyonel verimlilikle birlikte somut enerji hususlarını HVAC sistem tasarımına nasıl entegre edebileceÄŸimizi keÅŸfetmektir” dedi.
Panelde, Thomas Lützkendorf “Binalar için WLC DeÄŸerlendirmesinin Genel Görünümü”, Freja Nygaard Rasmussen “Binaların YaÅŸam Döngüsü DeÄŸerlendirmesinde HVAC - Ä°skandinav Deneyimleri”, Julia Goerke “HVAC Sistemleri için Çevresel Ürün Beyanlarının (EPD'ler) Gereklilikleri ve Kullanımı”, Samet Yılancı “Net Sıfır Karbon 2053 Yolunda Binalar ve Bina Sistemleri için Hedefler - EKB, NSEB, YEStr ve Net Sıfır Karbon için Yol Haritası”, Nuri Cihan Kayaçetin ise “Sıfır Karbon Binalar için HVAC Sistemlerinin Çevresel Etki DeÄŸerlendirmesi” baÅŸlıklarında birer sunum gerçekleÅŸtirdiler. Dinleyicilerden gelen soruların yanıtlandığı ve son deÄŸerlendirmelerin yapıldığı bölümün ardından sempozyumun kapanış oturumuna geçildi.
Sempozyum Organizasyon Komitesi BaÅŸkanı Tuba Bingöl Altıok, sempozyumun bir son deÄŸil, 17. sempozyumun baÅŸlangıcı olduÄŸunu belirterek 3 günlük sempozyumda yer alan konuÅŸmacılara ve etkinliÄŸin baÅŸarıyla tamamlanmasında emeÄŸi geçen herkese teÅŸekkür etti.
TTMD Yönetim Kurulu BaÅŸkanı Nermin KöroÄŸlu Isın, sempozyumun sektörümüze iÅŸ birliÄŸinin önemini hatırlattığını ve profesyoneller olarak iklim deÄŸiÅŸikliÄŸi, enerji tüketimi, çevre koruma gibi acil sorunları ele almak ve birlikte çalışmaya devam etmek zorunda olduklarını ifade etti. Isın, “Sempozyumun sorunsuz bir ÅŸekilde yürütülmesinde çaba sarf eden tüm sempozyum paydaÅŸlarına, organizasyon komitesine, uluslararası bilim komitesine; Sempozyum sponsorları Gerhman, Alarko Carrier, Belimo, Daikin, DoÄŸu, Form, Masdaf, Norm Teknik, Systemair ve Trox’a teÅŸekkürlerimi sunuyorum” dedi.
Son kapanış konuÅŸmasını yapan Oturum BaÅŸkanı Dr. Murat Çakan, 3 gün süren ve toplam 500 katılımcının dinlediÄŸi sempozyumda 20’den fazla sunum yapıldığını belirtti ve gerçekleÅŸen sempozyumdan duyduÄŸu memnuniyeti dile getirdi. Çakan, “2000’li yılların başından beri AB’de yoÄŸunlaÅŸan Binaların Enerji Performansı üzerine çalışmalar gömülü enerji ve karbon yayımı üzerine geniÅŸledi, biz de sempozyumu bu odak noktasından yola çıkarak düzenledik. Sempozyumumuzu deÄŸerli kılan tüm davetli konuÅŸmacılara ve panelistlere, uzmanlık alanları hakkında bizleri birinci ağızdan bilgilendirdikleri için teÅŸekkür etmek istiyorum. Tarih bize, kalkınmanın kolektif bir çabanın ortalama ürünü olduÄŸunu gösteriyor. Dünyanın gelmiÅŸ olduÄŸu noktayı hep birlikte hazırladığımız gibi, onu bu durumdan çıkaracak olan da kolektif bilincimiz olacaktır, bunun için bilgi ve dayanışma ruhuyla çalışmaya devam etmeliyiz. TTMD XVI. Uluslararası Yapıda Tesisat Teknolojileri Sempozyumu’nun ufkumuzu geliÅŸtirdiÄŸini ve bilgimizi zenginleÅŸtirdiÄŸini düÅŸünüyorum” dedi.