Ä°stanbul Teknik Üniversitesi ÖÄŸretim Üyesi ve Sürdürülebilir Üretim ve Tüketim DerneÄŸi (SÜT-D) BaÅŸkanı Prof. Dr. Filiz KaraosmanoÄŸlu 5 Haziran 2025 Dünya Çevre Günü açıklamasında plastiklerin yaÅŸamdaki önemini belirterek, plastiklerimizde petrol ve doÄŸal gaz gizli; atık plastiklerle ilgili sayılar korkutucu vurgusuyla plastik kirliliÄŸini birlikte yenebiliriz çaÄŸrısı yaptı.

Rengârenk plastikler her yerde
SÜT-D BaÅŸkanı Prof. Dr. Filiz KaraosmanoÄŸlu “Envai çeÅŸit plastik ambalaj, çatal, kaşık, balon, bardak, bıçak, enjektör, pipet, poÅŸet, tabak gibi tek kullanımlık ya da uzun ömürlü eÅŸyalar olarak yaÅŸamda her yerde, yeÅŸil ve mavinin güzelliÄŸinde rengârenk bizimle. ÖrneÄŸin bahçe mobilyası, mutfak eÅŸyası, oyuncak, terlik ve tıbbi cihazlarda plastik var. Hafiflik, dayanıklılık, hijyen, eriÅŸilebilirlik gibi avantajlarıyla insana kolaylaÅŸtırıcı çözümlerle hizmet eden plastikler ülkemizde artan sıra ile otomotiv, tekstil, tarım, beyaz eÅŸya, inÅŸaat ve ambalaj sektörlerinde tüketilmektedir” dedi.

Atık plastikte neler gizli?
Kimya endüstrisinde polimerlerin keÅŸfi ve çok sayıda plastik, kauçuk, fiber son ürünün insana sunulması devrimdir. Üretim ham maddeleri petrol ve doÄŸal gazdır. Tek kullanımlık plastikler ile faydalı kullanım ömrünü tamamlamış plastikler atık olduÄŸunda doÄŸada sorun olmamalı, döngüsel ekonomide deÄŸer yaratacak ham madde olmalıdır. Çünkü atık plastikte petrol veya doÄŸal gaz saklıdır. DiÄŸer deyiÅŸle enerji gizlidir. Atık plastik adeta yer altındaki, deniz altındaki petrol ve doÄŸal gaz gibidir. Petrol ve doÄŸal gaz ithal eden ülkemiz için atık plastikler yerli ham maddemizdir. Ülkemizde giderek güçlenen, yatırımcı ilgisi yüksek atık sektörümüz var. Tesisler atık plastik bekliyor. Atık plastik iyi yönetilmezse insan, bitki, hayvan ve mikroorganizmaların saÄŸlığı tehdit edilerek toprak, su, hava kirlenirken iklim deÄŸiÅŸikliÄŸine ve biyoçeÅŸitlilik kaybına neden olunur” bilgisini veren Prof. KaraosmanoÄŸlu atık plastik ulusal servetimiz olmalıdır vurgusu yaptı.

Dünya Çevre Günü’nde korkutucu sayılar ve çözüm
Dr. KaraosmanoÄŸlu “BirleÅŸmiÅŸ Milletler Çevre Programı (UNEP) öncülüÄŸünde kutlanan Dünya Çevre Günü için bu yıl ev sahibi Güney Kore Cumhuriyeti’nin Jeju Özel Özyönetim Eyaleti. DoÄŸası harika, tek kullanımlık plastik depozito sistemini Güney Kore’de ilk kez tanıtan bu adada “2040 Plastik Sıfır Jeju” hedefi var. Jeju’da UNEP’in bildirdiÄŸi atık plastik korkutucu sayısal görünümü ve çözümler gündemde olacak.1950’den bugüne 9,3 milyar ton plastik üretilerek, yaklaşık 7 milyar ton atık çıktı. Ekonomik Ä°ÅŸbirliÄŸi ve Kalkınma Örgütü (OECD) 2060 yılına kadar atık plastiklerin neredeyse üç katına çıkarak yılda bir milyar ton’a ulaÅŸacağına dikkat çekti. Tek kullanımlık su ÅŸiÅŸeleri, pipet, çatal-kaşık-bıçak, paket servis kapları, dondurucu poÅŸetleri, ambalaj köpükleri büyük miktarda atık plastiÄŸe neden olmaktadır. Göl, nehir, deniz, sokak, tarla, orman, çöplüklerde olan atık plastik çölde birikirken, deniz buzuna dahi girebiliyor. En yüksek daÄŸ Everest ile en derin yer olan Mariana Çukuru’nda atık plastik bulundu. Mikroplastikler ekosistemi tahrip ederek, besin zincirine girip hayvan ve insan saÄŸlığını tehdit ediyor. Deniz çöpünün yüzde 85’ten fazlası, en kalıcı ve zararlı kısmı plastik. Aslında plastik kirliliÄŸini sonlandırmak için çözümleri biliyoruz. Çözüm pahalı ve zor deÄŸil. AraÅŸtırmalar plastik yaÅŸam döngüsü yönetimi ile 2040 yılına kadar 4.5 trilyon dolar sosyal ve çevresel maliyette tasarruf saÄŸlanabileceÄŸini gösteriyor. Uluslararası iÅŸ birliÄŸi kritik önemli. UNEP Plastik KirliliÄŸi Hükümetlerarası Müzakere Komitesi plastik kirliliÄŸi krizinin ciddiyetini baÅŸta liderlere anlatmak, paydaÅŸları yönlendirmek ve yasal baÄŸlayıcı küresel anlaÅŸma ihtiyacı için ilerliyor“ hususlarına dikkat çekti.

Plastik kirliliÄŸini birlikte yenebiliriz
Bu yıl Dünya Çevre Günü için iki ay öncesinden baÅŸlayarak plastik kirliliÄŸi hareketine katılım daveti yapılarak birlikte daha saÄŸlıklı bir gelecek yaratabileceÄŸi söylemi milyonlarca insana ulaÅŸtırılıyor diyen Dr. KaraosmanoÄŸlu bireylere öneride bulunarak “Tek kullanımlık plastik kullanımını en aza indirme gayretinde olalım. Atık plastikleri mutlaka ayrı toplayarak atık iÅŸleme sürecine girmesini saÄŸlarken, canlılara, gezegenimize zararları önleyelim. Plastik kirliliÄŸini birlikte yenebiliriz çaÄŸrısı yaparak Dünya Çevre Günü’müz kutlu, insan ve gezegeni mutlu olsun.” dedi.