Webinar Soru-Cevapları

 

Merhabalar, her ameliyathane negatif basınçlandırmaya uygun mudur? ÖrneÄŸin; beyin ameliyatı yapılacak bir ameliyathanede toz kontrolü çok önemlidir. Ameliyathane gibi steril bir alana, yarı steril koridordan hava çekme ihtimali riskli deÄŸil midir?

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Ameliyathanelerde negatif basınçlı olarak yapılması konusunda bir açıklamam olmadı. Pozitif basınçlı yoÄŸun bakım odalalarının bir kısmının viral salgın dönemlerinde negatif basınçlı odalara dönüÅŸtürülmesi gerekmektedir. Ameliyathanelerin tümünün pozitif basınçlı olması gerekmektedir.

Bu süreçte kaynağı belirsiz de olsa gelen bazı bilgilendirmelerde nemin virüs için uygun ortam hazırladığı gibi bilgiler aldık. %75 nem yüksek deÄŸil mi?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Sunumumda 2016 ASHRAE Handbook - HVAC Systems and Equipment, Chapter 22 deki bir tabloyu paylaÅŸarak, her ne kadar REHVA da bu virüsün nemle ilgisi yok dense bile %40 RH üstünde bir deÄŸerde tutulması gerektiÄŸi, söylenmiÅŸti. Benzer ÅŸekilde ISHRAE de % 45 ile %70 arasında sınırlasa bile benim tasarımcı olarak tavsiyem %40 - %60 bandında olmuÅŸtu. Yüksek nem havada mantarlaÅŸmalara da sebebiyet verdiÄŸi için Astmatik ve solunum yolları sıkıntılarına sebebiyet verecektir.

Fcu serpantinleri 60 derece bir saat tutulmalı denildi ancak soÄŸutma serpantinlerinde bu durum nasıl gerçekleÅŸtirilecek?

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

SoÄŸutma serpantinlerinde doÄŸal olarak termik dezenfeksiyon yapmak imkanı yoktur. Buralarda kimyasal dezenfeksiyon kullanılabilir. Ancak fan-coillerin hastane dışı binalarda virüse karşı dezenfeksiyonu ile ilgili tanımlanmış bir prosedür de bildiÄŸim kadarıyla bulunmamaktadır.

Bir de fcu larda ısıl ve kimyasal dezenfeksiyondan bahsedildi. Bu konuyu detaylandırmak mümkün mü? Kimyasal alanı ? veya hangi kimyasallar yada uygulama yöntemleri gibi.

Cevaplayan: Eser Çizer

Virüsün 60 derecede ömrü kısadır. FCU'larda sürenin 1 saat mertebesinde uzun tutulması sistemlerden kaynaklı, tedbir olarak düÅŸünülmüÅŸ olabilir. HVAC'larda kullanılan kimyasal olan HYDROCID 125'I kullanma talimatına göre  FCU'larda kullanabilirsiniz . Ayrıca Nano GümüÅŸ iyonu dezenfeksiyon uygulamaları da var.  Bir alternatif olabilir.

Hastanede hasta odalarını negatif hale getirdiÄŸimizde baÄŸlı bulunduÄŸu ortak alanlardaki balansın bozulması yada tekrar balanslanması hastalar ÅŸuan içerideyken nasıl mümkün olabilir? Bununla ilgili ne yapılabilir?

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Åžehir hastanelerinin çoÄŸunda yoÄŸun bakım odalarında emiÅŸ ve besleme havası tarafında VAV üniteleri kullanılmaktadır. Bu odaları negatif basınca bina otomasyon sistemini kullanarak getirmek mümkündür. Mevcut sistemde hasta odalarında FCU kullanıldığından, tuvaletten emiÅŸ yaparak odayı negatif hale getirmek çok zordur, yani bir balanslama yapılması pek mümkün gözükmüyor. Bu odaları negatif basınca getirmek için odalara verilen temiz hava miktarının artırılması ve odalardan doÄŸrudan emiÅŸ yapan yeni sistemlerin tesis edilmesi gerekmektedir.

Building Mothballing  Recommissioning konusu ÅŸuan globalde çok gündemde. Bununla ilgili bir hazırlık var mı? Yayın yapılacak mı? Çünkü birçok avm ve tesis kullanımda deÄŸil 3-5 y sonra bunlar açılıken ne yapmak gerekiyor? yada kapalı kaldığı dönemlerde neler yapmak gerekir?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Commissioning, Recommissioning ve retrocommissioning konularında TTMD Commissioning komitesi çalışmaktadır. Gündemine Pandemik önlemler konusunu da alacaklardır.

Ahmet hocam sunumunuz için teÅŸekkürler. Önlem olarak cihazları %100 taze havalı olarak kullanmamız gerektiÄŸini belirtiniz. Cihazlar %100 taze havalı olarak çalışırken bu sefer ortama dışarıdaki nemi de kontrolsüz olarak vermiÅŸ  olacağız, bu sebeple nem kontrolü de yapılması konusunda önerileriniz var mıdır? Bildigim kadarı ile ortama virüslerin yayılmaması için ortamında  belli bir nem deÄŸerinde tutulması gerekiyor.

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

Sistemi %100 dış havalı olarak çalıştırdığımızda elbette baÅŸka konulardan ödün veriyoruz. Enerji verimliliÄŸi, belli ölçüde ısıl konfor gibi. Elbette dışarıda yüksek nem varsa, içeride bu nem seviyesinin yükselmesine neden olur. Ancak bu salgın dikkate alındığında bu gibi olumsuzluklar mevsim itibariyle sınırlı olacaktır. Ancak nemin virüs üzerine olumlu veya olumsuz etkisi konusunda elimizde bir bilgi de yok. Nem daha çok insanın konforu ve virüse direnci üzerinde etkili.

Isı geri kazanım cihazlarında basıncı dengeleyerek çözüm bulunabilir mi? Egzoz tarafındaki basınç üfleme tarafındaki basınçtan daha düÅŸük tutularak

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

Evet bu konuda son dönemde yayımlanan guide'larda böyle notlar var. Bu yapılabiliyorsa bir önlemdir. Ancak kaçak söz konusuysa daha emniyetli olan önlem mümkünse ısı geri kazanımı devre dışı bırakmaktır.

Dropletler hepa filtrelerin üzerinde kuruduÄŸunda hepa filtrelerden geçecek boyuta gelmiÅŸ olmuyor mu?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

HEPA Filtreler 0,001 µm'a kadar tanecikleri tuttuÄŸu için böyle bir geçirgenlik söz konusu deÄŸildir.

Hepa Filtreler bu açıdan virüslerin hapsedilmesinde ne kadar uygun?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Sunumumda da göstermiÅŸ olduÄŸum filtrelerin tutuculuk oranlarını ve tanecik büyüklüklerini gösterir tabloda görüldüÄŸü gibi HEPA filtreler virüsleri dahi tutmaktadırlar. Onun için Ameliyathanelerde ve temiz oda uygulamalarında ayrıca gıda sektöründe bu tip filtreler kullanılmaktadır. Fakat konumuz olan gelecekteki hastane dışı binalarda uygulamak sürdürülebilir deÄŸil ayrıca pahalı bir çözüm olacaktır. Hastane dışı binalarda birçok otoritenin tavsiye ettiÄŸi santrallarda G4 + F7 Filtre kullanımı yeterlidir.

Hepa ve uv den baska sans kalmiyor saniyorum .Her yerde

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Hastane uygulamalarında Evet, fakat hastane dışı binalarda  yukarıdaki soruda da bahsettiÄŸim gibi G4 + F7 filtrelerini kullanmak yeterlidir.

Klima santrali egzoz atışlarına HEPA filtre konulması gerektiÄŸinden bahsedildi. Atışlara HEPA konulması durumunda ortamdan emiÅŸ menfezi üzerinden alınan olası virüs atış kanalında veya filtrede kalacak dışarı atılamayacaktır, bununla birlikte egzoz fanı kapatıldığında geriye doÄŸru ilerleyebilir. Filtre konulması yerine dışarı atılması, atışların çatıdan veya insanların kolay yaklaÅŸamayacağı yerlerden yapılması daha doÄŸru olmaz mı?

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

Hastane dışı binalarda dışa atılan hava kanalı üzerine HEPA filtre konulması aşırı bir önlemdir ve gerekli deÄŸildir. Normal binalarda egzoz havasının yüklendiÄŸi virüs yüklü asılı damlacıkların oluÅŸturduÄŸu tehdit kanıtlanmış bir olgu deÄŸildir. Bu riskin ihmal edilebilecek kadar düÅŸük olduÄŸu mühendislik saÄŸduyusuyla öngörülebilir.

Bina tasarımlarında, merkezi büyük klima santralleri yerine daha fazla havalandırma zone’u (5 kata hitap eden santraller yerine, her kat için bir santral / rezidanslar için her daire için lokal ısı geri kazanım cihazları gibi) daha fazla sistemler tasarlanması riski daha da azaltabilir mi?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Lokal ısı geri kazanım cihazları çok fizibl bir çözüm deÄŸildir filtrasyon açısından ancak G4 filtre kullanılmakta oysa merkezi sistemlerde otoritelerin de tavsiye ettiÄŸi G4 + F7 filtre kullanmak mümkün. Merkezi bir havalandırma sistemi hem ilk yatırım, hem iÅŸletme aynı zamanda da bakım açısından kolaylık saÄŸlanmaktadır. Tabii Mimarinin müsaade ettiÄŸi sürece.

Alaturka WC lerin hiç olmadığı ABD ve Avrupa ülkelerinde bu kadar fazla vaka olması bu tezinizle örtüÅŸmüyor. Sorun klozet veya wc taşının kullanımı deÄŸil, hijyene ve temizliÄŸe dikkat etmektir. TeÅŸekkürler

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Sorunu ÅŸöyle açıklayabiliriz; ülkemizin kiÅŸi başına tuvalet kağıdı kullanımında orta doÄŸu ülkelerinin bile altında olduÄŸunu hatırlatmak isterim. Yani tuvalet sonrası temizliÄŸimizi el yerine tuvalet kağıdı kullanarak yapmamız gerekmektedir. Arap ülkelerinde bile tuvaletlerde maÅŸrapa kullanılmadığını hatırlatmak isterim.

Sarven Bey; ozon çok kararsız olduÄŸu için mesai baÅŸlamadan mahallere uygulanabilir mi?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Böyle bir uygulama yapılacak ise bu bölümlerin iyice havalandırılıp Ozondan arındırılması gerekir yalnız dışarı egzost edilirken de insan ve hayvan yaÅŸamlarından uzak mesafelere atılması gerekir. Sunumda da bahsettiÄŸim gibi EPA gibi saÄŸlık kuruluÅŸları havalandırma sistemlerinde ozonlu çözümlere onay vermiÅŸ deÄŸillerdir sadece yaÅŸam mahallerinde kabul edilebilir oranlardan bahsederler ki bu da virüslerin ölmesi için yeterli oranlar deÄŸildir.

Uvc dezenfiyoksani ile daha fazla bilgi verebilir misiniz?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Bu konuda en iyi bilgi 2019 ASHRAE Handbook - HVAC Applications (SI), CHAPTER 62, ULTRAVIOLET AIR AND SURFACE TREATMENT bölümünde ve yine 2016 ASHRAE Handbook—HVAC Systems and Equipment (SI) daki CHAPTER 17 ULTRAVIOLET LAMP SYSTEMS da detaylı olarak anlatılmıştır. Buralardan ulaÅŸabilirsiniz.

Damlacık çekirdeklerinin havada asılı kalması 7-8 metre mesafede risk boyutu nedir bu mesafeler havalandırma sisteminde eksoz sisteminin alttan veya üstten yapılması kriterine etkisi nedir? Ayrıca sistemlerde kullanılan iç çevrim yapan cihazlar oldukça ve virüsler elle temas saÄŸlanmış yüzeyler üzerinde yaÅŸadığından havalandırma sistemi ne kadar koruyuculuk saÄŸlayacaktır?

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

Damlacık çekirdeklerinin havada asılı kalarak alıcıya ulaÅŸması ve COVÄ°D-19 taşıması net olarak kanıtlanmış bir durum deÄŸildir. Bu doktorlardan ziyade HVAC sektörünün bir refleksidir. HVAC sektörü bu yolun hastane dışı binalarda da ciddi bir tehdit oluÅŸturduÄŸunu savunmaktadır. Ancak elle temas suretiyle taşınma net olarak tanımlanmaktadır. Dolayısıyla asılı taneciklerle geçiÅŸin risk boyutu bilinmemektedir. Åžunu söylemek mümkündür ki havalandırma yönteminin temel iÅŸlevi diÄŸer kirleticilerle ve zararlılarla birlikte COVÄ°D-19 için de geçerlidir. COVÄ°D-19 yüklü asılı damlacıkların sayısı havalandırma yoluyla içinde yaÅŸadığımız ortamda azaltılabilir. Egzoz yapılan noktanın yerinden çok odaya havayı veriÅŸ biçimi ve yeri önemlidir. 

Hastahane iklimlendirme sistemlerinde dahi kriterleri saÄŸlayabilmek açısından tasarımcılar olarak mücadele veriyoruz ancak çoÄŸu zaman ters çalışan sistemler ile karşılaşıyoruz çünkü tasarımlar maalesef iÅŸin ehli olmayan kiÅŸiler tercih edilerek saÄŸlanabiliyor. Konumuz olan hastane dışı alanlarda bunu saÄŸlamak konusunda çok ciddi kuralların oluÅŸması ÅŸart deÄŸil midir görüÅŸlerinizi rica ederim?

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Kesinlikle haklısınız. Böyle bir pandemi salgınında Ä°klimlendirme sistemlerinde alınacak önlemler konusunda odalara, ilgili derneklere ve üniversitelere ciddi görevler düÅŸecektir.

Sn. SaÄŸlık Bakanımızın bir basın toplantısında ifade ettiÄŸi gibi özellikle Åžehir hastaneleri gibi çok yataklı hastanelerin hasta yatak odaları yani servis bölümleri çok kolayca negatif basınçlı izole odalara dönüÅŸtürebileceÄŸi buna uygun olduÄŸu yönündeydi gerçekten hasta odaları kolaylıkla izole oda ÅŸartlarına özellikle mekanik havalandırma açısından dönüÅŸtürebilmesi mümkün mü? Bunun için ne yapmak gerekir?

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Bakan sanırım yoÄŸun bakım odalarının negatif basınca dönüÅŸtürülmesini kastetti. Hasta odalarının negatif basınca dönüÅŸmesi için HVAC sisteminde ciddi tadilatlar yapılması gerekmektedir. Tuvaletten emiÅŸ yaparak odayı negatif hale getirmek çok zordur. Bu odaların temiz hava miktarlarını artırmak ve odadan doÄŸrudan emiÅŸ yapan sistemleri ilave edilerek negatif basınçlı odalara dönüÅŸtürülmeleri mümkün olabilir.

Merhaba Ben Çukurova Üniversitesinden Dr. ÖÄŸretim ÜYESÄ° Engin PINAR. Süda Hocam, Covid-19 virusu nun ilerleyen aÅŸamada zatüreye neden olduÄŸu biliniyor ancak daha önceden yapılmış olan zatüre aşılarının hastalığın zatüreye dönüÅŸmesi bakımından bir koruyuculuÄŸu var mıdır? Ä°kinci sorum  ise, insanların sahiplendikleri petlerini sokaÄŸa terk etmeye baÅŸladığını duyuyoruz. Her ne kadar hayvandan insana geçen bir virus olsa da ÅŸuan için evlerde baktığımız kedi ve köpeklerden insana bulaÅŸ olup olmayacağıdır?

Cevaplayan: Süda Tekin

Engin Bey merhaba, Günümüzde kullanılan zatürre aşıları bakteriyel pnömoni (zatürre) geliÅŸimini engelleyen pnömokok aiılarıdır. Özellikle risk grubuna (65 yaÅŸ üstü, ÅŸeker hastalığı veya kronik akciÄŸer, karaciÄŸer ve böbrek hastaları) önerilen ve bu bakteriyle geliÅŸebilecek zatürreye karşı koruyan aşılardır. Covid -19'un geliÅŸimini engelleyen aşı henüz geliÅŸtirilememiÅŸtir. Burada kastedilen hem Covid 19 hem de bakteriye baÄŸlı zatürre (ki olması muhtemel ve olmakta) olması halinde kiÅŸide solunum yetmezliÄŸine gidiÅŸ ve dahası hayatı tehdit eden organ yetmezliÄŸine gidiÅŸi artırdığı gerekçesiyle aşılama vurgusudur.  Ä°kinci sorunuz için; HAYIR bugüne kadar böyle bir bilgi yoktur. Evcil hayvanlardan i gösterilmemiÅŸtir. SahiplendiÄŸiniz ve sevdiÄŸiniz hayvanlara bakmaya devam edebilirsiniz. SaÄŸlıklı günler dilerim

Merhaba geri dönüÅŸ havasında UV ile sterilizayon yaparak kullanmak mümkün mü acaba?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Normal koÅŸullarda dönüÅŸ havasına deÄŸil karışımdan sonra gidiÅŸ havasına koymak hem karışımdaki dönüÅŸ havasını hem de santrala giren taze havayı steril hale getirdiÄŸi için tercih edilmelidir.

Sistemleri %100 taze havalı demek ortamdaki tüm iç havayı dış ortama atmak anlamına geliyor. Yani içerdeki virüslerin dış ortama saçılması anlamına geliyor ki bu noktada nasıl bir kontrol yöntemi kullanmalıyız?

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Dış havanın atmosfere çıkış noktalarında HEPA filtreler ve UV lambalar kullanarak Covid 19 gibi virüslerin etkisini azaltmak mümkündür.

Hepa filitreli çözümlerin çok maliyetli ve sürdürebilir olmadığını düÅŸünüyorum.

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Evet haklısınız, bu nedenle yüzde yüz dış hava ile çalışabilen iklimlendirme sistemleri önermekteyiz. Ancak sadece  pandemi salgın dönemlerinde devreye girecek egzoz havası çıkış noktalarında HEPA filtre ve UV lamba kullanılması gerekecektir.

UV sistemler ne ölçüde çözüm acaba? Ne kadar oranda sterilizasyon saÄŸlıyor.

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Konuyla ilgili 2019 ASHRAE Handbook -HVAC Applications (SI) Chapter 62 deki giriÅŸ bölümünün kısaca tercümesini buraya koymak istiyorum. GeniÅŸ bilgi için bu handbook a baÅŸvurulmasında fayda var. "ULTRAVIOLET antiseptik ışınlama (UVGI), viral, bakteriyel ve fungal organizmaları inaktive etmek için kısa dalga Uultraviolet (UVC) enerjisi kullanır, böylece çoÄŸalamazlar ve potansiyel olarak hastalığa neden olamazlar. UVC enerjisi, çok çeÅŸitli mikroorganizmaların deoksiribonükleik asidini (DNA) bozarak onları zararsız hale getirir (Brickner ve ark.2003; CIE 2003). Ä°lk çalışmalar, mikroorganizmaların inaktivasyonu için en etkili UV dalga boyu aralığının 220 ila 280 nm arasında olduÄŸunu ve tepe noktasının etkinliÄŸinin 265 nm'ye yakın olduÄŸunu tespit etti. Ticari sistemlerde standart UVC kaynağı, esas olarak en uygun 253,7 nm UVC yayan düÅŸük basınçlı cıva buharlı lambalardır. Oda havasını ve hava akımlarını dezenfekte etmek için antiseptik ultraviyole (UV) lambaların ve lamba sistemlerinin kullanımı yaklaşık 1900'e kadar uzanmaktadır (Reed 2010). Riley (1988) ve Shechmeister (1991) UVC dezenfeksiyonunun kapsamlı incelemelerini yazdılar. Ä°ç ortam hava kalitesi ile ilgili kaygılar arttıkça UVC uygulaması da giderek yaygınlaÅŸmaktadır. UVC artık Mycobacterium tuberculosis (TB), influenza virüsleri, küf ve potansiyel biyoterörizm ajanları gibi patojenik organizmaların bulaÅŸmasını kesmek için bir mühendislik kontrolü olarak kullanılmaktadır (Brickner ve ark.2003; CDC 2002, 2005; GSA 2010; McDeVitt et ve diÄŸerleri 2008; Rudnick ve diÄŸerleri 2009)."

Uçaklarda acil oksijen sistemini maske ile uçuÅŸ boyunca kullanmak mümkün olur mu?

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Uzman olduÄŸum bir konu deÄŸil ama sürekli O2 kullanımının insan saÄŸlığı için tehlikeli olabileceÄŸini düÅŸünüyorum.

Büyük veya küçük damlacıklarda maksimum ne kadar virüs bulunabilir?

Cevaplayan: Süda Tekin

Damlacık içindeki virus sayısı (yükü) hasta olan kiÅŸideki virus miktarına, ortamın nemine (yani salgı içindeki su miktarı) ortam sıcaklığına göre deÄŸiÅŸmektedir. Büyük ve küçük damlacık içindeki virus miktarı çok deÄŸiÅŸkendir. Ortam kurudukça sıvı/su buharlaÅŸacağından damlacık küçülür ancak bu virus yükünün azaldığını göstermez. Korele deÄŸildir.

Küçük damlacıklar ağızdan çıktıktan sonra havalandırma sistemine ulaÅŸabilmesi için onu taşıyacak olan havanın hızı ne olmalıdır?

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

Bu hız damlacık çapına baÄŸlıdır. Ancak küçük damlacık (5 mikrondan küçük) ve özellikle çekirdek adını verdiÄŸimiz (1 mikrondan küçük olabilen) damlacıklar oda havasında saatler mertebesinde asılı kalabilmektedirler. Oda havası doÄŸal hava hareketleri nedeniyle hiçbir zaman tamamen hareketsiz deÄŸildir.  

Plakalı eÅŸanjörlü sistemdelerin sunumlarında atlanmaması için minik bir hatırlatma yapmak isterim. Burada exhaust fanının konumu mutlaka plaklaı eÅŸanjörden sonra olmalıdır ki sızdırma anında eÅŸanjör negatif basınçta kalsın.

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Katkı için çok teÅŸekkür ederim. DoÄŸru bir tespit, çizimlerde bu hususu düzelteceÄŸim.

Sıhhi tesisatta fotoselli armatür, sabunluk ve kağıtlık kullanıyoruz. Hiç el deÄŸmeden tuvalet sonrası temizliÄŸi nasıl yapacağız?

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Daha önce söylediÄŸim gibi tuvalet sonrası tuvalet kağıdı kullanımını özendirmeliyiz. Alaturka tuvaletlerde maÅŸrapa kullanma alışkanlığını bu tip salgınlar için çok tehlikeli buluyorum. Arap ülkelerinde bile el ile temizlik yapılmaması için kullandıkları bazı sistemler mevcut.

Havalandırma tesisatı vasıtasıyla ozon kullanımı konusunda bilgilendirmeye ihtiyaç görünüyor. ultraviyole ile mukayesesini gündeme alabilir miyiz.

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Bu baÅŸlı başına ayrı bir konu bu konuda soru iÅŸaretlerinin kalkması için ayrı bir eÄŸitim toplantısında ele alınmalıdır.

Chilled beam?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Chilled Beam sistemi de drenajı olmayan sadece duyulur ısıyı kullanan bir sistem olarak düÅŸünülebilir. Bu sistemde de nem merkezi klima santralında alındığı için kontrollü bir sistem olarak gözükmektedir. Ancak yük deÄŸiÅŸimi hızlı olan alanlarda hızlı cevap verememektedir.

Genel olarak uv kullanımında mikro organizmaya etki etmediği ve mikro organizmayı mutasyona uğrattığı gibi bir sorular geliyor bu konuda bilgi vermenizi rica ederim.

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Konuyla ilgili yanlış bir aktarım olmaması için yukarıdaki soruda da aktardığım gibi 2019 ASHRAE Handbook -HVAC Applications (SI) Chapter 62 nin okunmasında fayda görüyorum. Bu bölümden anladığım kadarıyla UV Filtreler micro organizmalara karşı çok etkili gözüküyor.

Displacement  sistemler öne çıkacak mıdır? stratfigasyon / katmanlaÅŸan hava daha az virüs  bulaşımını getirecektir  eskiden spor salonlarında 

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Displacement sistem çözümleri bahsetmiÅŸ olduÄŸunuz gibi katmanlaÅŸmanın önünü alacak kötü hava ile taze temiz havanın birbirine karışmasını önleyecektir.

Ulturaviolede göze verilecek zarar dikkate alan çözümler dikkate alınmalı

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Katkı için teÅŸekkürler

Şehir hastanelerinde şu anda yapılan tasarımlar ve uygulamalar geliştirilmeli mi yeterli mi

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Åžehir hastaneleri hatta dünyadaki diÄŸer hastanelerin böyle bir pandemi salgını düÅŸünülerek  Ä°klimlendirme sistemleri tasarlanmamıştır. Ancak bundan sonra böyle bir salgına yönelik iklimlendirme sistemlerinde alınacak önlemler konusunda odalara, ilgili derneklere ve üniversitelere ciddi görevler düÅŸecektir.

YoÄŸun bakımı egzost havası binaya verilmeden direk dışarı atılabilir mi atılırken de HEPA filtreden geçirilmeli mi ve filtreler hastanelerde doÄŸru ÅŸekilde imha ediliyor mu

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Böyle bir salgın durumunda dışarı atılan hava HEPA filtre ve UV lambalarından mutlaka geçirilmelidir. Kirli yani virüsü yoÄŸun ÅŸekilde bünyesinde taşıyan HEPA filtrelerin deÄŸiÅŸimi için mutlaka özel ekipmanlar ve özel giysili deneyimli kiÅŸiler kullanılmalıdır.

Çok katlı binalarımızın % kaçında bu santral iç temizliÄŸi yapılıyordur fikriniz nedir Sizin binanızda çalışanları kronik hastalık açısından baÅŸka benzer bina  çalışanlarıyla karşılaÅŸtırma ÅŸansınız oldu mu?

Cevaplayan: Eser Çizer

GeçmiÅŸ yıllarda çok ihmal edilmiÅŸ bir konudur. Ekonomik nedenlerle bırakın bakımı, filtre bile kullanılmayan binalar mevcuttu. Ancak Sars, Mers ve Domuz gribi etkileri, çoÄŸu binada makina temizliÄŸi konusunda etkili olmuÅŸ olabilir. Covid19 etkisi ile sanırım tüm binalar ÅŸu anda bu temizliÄŸi ciddi bir ÅŸekilde yapıyordur.  26,5 yıllık iÅŸletmeciyim  döneminde binamızda havalandırma etkisi ile hiçbir salgın sorunu olmamıştır. Bu konuda farklı bir bina ile ilgili de bir duyumum olmamıştır.  Genelde aynı ofis içinde çalışanlarda, fiziksel mesafeyi korumama ve aynı noktalara temas yolu ile 3-4 kiÅŸiyi geçmeyecek gribal enfeksiyonlar olmuÅŸtur.

MaÄŸaza içinde UV sterilizasyon havalandırma cihazını öneriyor musunuz, ortam havasının sterilizasyonu? Fancoil, ısı pompası vb. Cihaz filtrelerine ve serpantinlerine hangi UV kimyasal uygulayabiliriz?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Genelde UV sterilizasyonu hastane bekleme odalarına, genel hacimlere muhakkak uygulanmasını tavsiye ederler. Sağlık kuruluşları dışında uygulanması konusu mal sahibinin kendi tasarrufundadır. Fan-Coil, Isı Pompası ve hatta duvar tipi split cihazlarına dahi UV lamba takılabiliyor.

Ashrae çiziminde UV lambaları ısıtma bataryası giriÅŸ ve çıkışında göstermiÅŸ, bu doÄŸru mudur? Klima santralinde ve fan coil uygulamalarında doÄŸru UV lamba uygulaması nasıl olmalıdır?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

ASHRAE de gösterilen çizim doÄŸrudur. Yukarıdaki soruda da bahsettiÄŸim gibi Fan-coil, hatta duvar tipi split klimalara dahi uygulanabiliyor. ÇeÅŸitli tedarikçi firmalarda bunlara ait uygulama örnekleri mevcuttur.

Mustafa beyin gündeme getirdiÄŸim hastanelerimizdeki klima santrali, fan coil yani hvac kısmında pandemi konusunda aynen yangın sistemindeki olduÄŸu gibi bir yönetmelik yapmak ÅŸart olduÄŸu görüÅŸüne katılıyorum.

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Haklısınız teÅŸekkürler.

Biz Kuzu grup olarak, Ataköy/Bakırköy’de hastane inÅŸaatımız devam etmekte Mustafa bey ilettiÄŸi gibi özellikle pandemi ile ilgili tedbirler imalat ve tasarlarken yapmayı düÅŸünmekteyiz. Ultraviyole, filitrasyon Sistemleri vs vs bunlar haricinde neler yapılabilir. 

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Daha önce bahsettiÄŸimiz gibi artık hasta odalarında %100 dış hava ile çalışma olanağı olan tüm havalı sistemler tesis edilecektir. Bu odalarda kullanılacak hem besleme hem de emiÅŸ tarafında VAV cihazları ile bir pandemi salgınında normalde  nötr basınçta olan bu odaları negatif basınca getirmek uygun olacaktır. Aynı ÅŸekilde yoÄŸun bakım odalarında da normalde pozitif basınçlı olan yoÄŸun bakım odalarının da odalardaki emiÅŸ ve besleme havasındaki VAV 'ler ile pandemi salgınında negatif basınçlı hale dönüÅŸtürmek mümkün olacaktır.

All air klima santralinde ısıtma ve soÄŸutma serpantinlerinin yer deÄŸiÅŸtirmesi (soÄŸutucunun öne alınması) dıonma riski yaratmaz mı?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Tüm havalı sistemlerde donma baÅŸlamadan önceki sıcaklıklarda dış hava alma damperleri kapatıldığı için öyle bir risk olmayacaktır.

Öncelikli olarak sunumunuz için teÅŸekkür ederim. Hava tarafının yanında su ile bulaÅŸma riski nedir? Kullanma suyu ve atık su için kurulan arıtma, filtreleme vb. sistemler yeterli midir? Ekstra bir önlem almak gerekir mi? Saygılarımla.

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

Atıkla (dışkı, idrar) bulaÅŸma yolu üzerinde çalışılan konudur ve bu yönde bulgular vardır. Daha önceki virüs salgınlarında da bu yol net olarak belirlenmiÅŸtir. Süda hanım da bu konuda bilgi verdi. Burada önlem daha çok yaÅŸadığımız binalardaki tuvaletlerde alınması gerekiyor. Åžehir atık su ÅŸebekesinde bununla ilgili önlem alınması dolaylı bir iÅŸlemdir. Hollanda'da ÅŸehir atık su ÅŸebekesinde yapılan bir araÅŸtırmada COVÄ°D-19 virüsü bulunmuÅŸtur. Bu atıkla virüsün taşındığının bir kanıtıdır. Ancak bu bulgu salgınla savaÅŸta arıtma sisteminde alınacak önlemlerden ziyade, salgının ortaya çıkışının erken algılanması amacıyla kullanılabileceÄŸi fikrini doÄŸurmaktadır.

Merhaba, fan-coillerin 60C'de 1 saat tutulması virüsü öldüreceÄŸi söylendi. Bunun periyodu ne olmalı? Split klima temizlikleri nasıl yapılmalı?

Cevaplayan: Mustafa Bilge

Bu konuda net bir çalışma yapılmadı ancak günde 3 kez yapılmasının faydalı olacağını düÅŸünüyorum.

Tekstil kanallar buna dahil mi?

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

Kanallarda normal bakım işlemi dışında ilave bir dezenfeksiyon ve temizlik yapılması gerekli değildir.

Virüsün yüzeylerde 2-3 gün kaldığı söyleniyor. Sonrasında ne oluyor? Virüs tamamen yok mu oluyor?

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

Bu süreler virüsün ömrü ile ilgili verilerdir. Daha sonrasında virüs yaÅŸayamamakta ve tehdit olmaktan çıkmaktadır.

Ofislerde kullanılan fcu lar da mı hastane olarak deÄŸerlendirilip günde 2-3 kez temizlenmeli?

Cevaplayan: Ahmet Arısoy

Ofislerde ve hastane dışı uygulamalarda hava hareketleriyle taşınan virüs yüklü zerreciklerin hastalığın baÅŸkalarına taşınmasında etkisi WHO nezdinde net olarak onaylanmış bir husus deÄŸildir. Bu nedenle iyi iÅŸletme bakım prosedürleri ve mühendislik öngörüsüyle hareket etmek durumundayız. Burada netleÅŸmiÅŸ bir prosedür henüz yok, ancak fan-coillerin ve ilgili ekipmanının normal bakım periyotlarından daha sık temizlenmesi söylenebilir.

Split klimalar için öneriniz nedir?

Cevaplayan: Sarven ÇilingiroÄŸlu

Split Klimalar da Fan-coil, VRF gibi terminal üniteler olduÄŸu için pandemik dönemde bunların da çalıştırılmaması ve drenaj tavalarında Fan-Coil de olduÄŸu gibi tedbir alınmalı.

Fcu temizlikleri için kullandığınız kimyasal nedir?

Cevaplayan: Eser Çizer

Binamızda FCU bulunmamaktadır. Klima santrallarımızda HYDROCID 125 adlı kimyasal kullanılmaktadır.