Yakın bir gelecekte biliÅŸim teknolojileri akıl almaz noktalara gelecek. Bilgisayarlar dünyayı anlama ve yorumlama konusunda kat be kat üstün olacak. Tüm bu geliÅŸmeler olurken, iÅŸsizlik önümüzdeki 30 yılın en büyük problemi olacak. Nitelikli insan, üreten insan iÅŸ bulacak. Meslek yelpazesi yeniçaÄŸa göre yeniden ÅŸekillenmek zorunda.

Avukatların ilgilendiÄŸi çok karmaşık olmayan hukuki konularda gerekli öneri veya çözüm yollarını saniyeler içinde ve yüzde 90 doÄŸrulukla ‘’IBM WatsonProgramı’’ndan almak mümkün. Aynı iÅŸlem avukatlarla yapılırsa doÄŸruluk oranı yüzde 70’den yukarı çıkmıyor. Yakın gelecekte avukat sayısı bugünkünden yüzde 90 daha az olacakmış. Sadece özel konularda yetiÅŸmiÅŸ olanlar iÅŸ bulacakmış.

Watson tarafından yapılan kanser teÅŸhisi normal insan tarafından yapılana göre dört kat daha doÄŸru ve kesin olduÄŸu söyleniyor.

Facebook tarafından geliÅŸtirilen ‘’Model Tanıma Yazılımı’’ insan yüzünü insandan daha iyi tanıyor.

2018 yılında ilk ÅŸoförsüz araçlar yollarda görülecek. Telefonla araç kapınıza gelecek ve sizi gitmek istediÄŸiniz yere götürecek. GittiÄŸiniz mesafenin karşılığı olan ücreti ödeyeceksiniz. Park etme sıkıntısı olmayacak, araba, ehliyet almak zorunda kalınmayacak. Park yerleri yeÅŸil alana dönüÅŸecek, kaza miktarları azalacak. Tesla, Apple, Google gibi teknoloji ÅŸirketleri devrimsel bir yaklaşımla tekerlekli bilgisayarlar üretirlerken, geleneksel araç ÅŸirketleri zor durumda kalacaklar. Kaza sigorta ÅŸirketleri yeni modeller bulacaklar. Ä°nsanlar iÅŸe giderken bile çalışma olanağına sahip olacaklarından iÅŸlerinden uzak, doÄŸaya yakın yerlere taşınacaklar. Elektrikli, güneÅŸ enerjisi ile çalışan araçlar 2020’den itibaren artacak.

Ä°laç ÅŸirketleri cep telefonu ile birlikte çalışarak retinayı tarayan, analiz için kan ve nefes örneÄŸi alıp, 54 deÄŸiÅŸik test yaparak hangi hastalık varsa ortaya çıkaran ‘’Tricorder’’adı verilen bir tıbbi cihaz üretiyor. Birkaç yıl içinde hemen hemen herkes fazla harcama yapmadan en üst düzeyde saÄŸlık hizmetine kavuÅŸmuÅŸ olacak.

Üç Boyutlu (3D) Baskı cihazının fiyatı on yıl içinde birkaç yüz dolara inecek. Uçak yedek parçalarının üretimi bazı havaalanlarında 3D yazıcı ile üretilmeye baÅŸlandı. Bu yılın sonuna kadar yeni akıllı telefonlarda 3D tarama kabiliyeti olacak.

Bu örnekleri çoÄŸaltmak mümkün. Tarımda, saÄŸlıkta, yaÅŸam bilimlerinde…

Tüm bu geliÅŸmeler olurken, iÅŸsizlik önümüzdeki 30 yılın en büyük problemi olacak. Nitelikli insan, üreten insan iÅŸ bulacak. Meslek yelpazesi yeniçaÄŸa göre yeniden ÅŸekillenmek zorunda. Meslek okulları, üniversiteler yüz binlerce mezunu olan alanlara iÅŸgücü yetiÅŸtirmekten artık vazgeçmeli ve ihtiyaca yanıt verecek kiÅŸileri yetiÅŸtirmeli. Peki eÄŸitim bu hızlı geçiÅŸe nasıl ayak uyduracak ve istenen elemanları nasıl yetiÅŸtirecek?

Çocuklarımıza çok geniÅŸ bir yelpazede rol modeller sunup, üretime ve mutlu olmaya teÅŸvik edecek bir eÄŸitim sistemi ÅŸart. EÄŸitim sistemimizi, çocuklarımıza ve ülkemize hiçbir katma deÄŸeri olmayan, test ağırlıklı sınav sistemlerinden kurtarmak gerekiyor. En deÄŸerli hazinemiz olan gençliÄŸi ve zamanı hovardaca kullanıyoruz. Onlar için harcanan zaman ve kaynaklar, doÄŸru hedefler, ilgi ve yetenekler çerçevesinde üretime dönüÅŸtürülmelidir. Okul ve sınıf içi eÄŸitim modelinin esnemesi gerek. Uzaktan eÄŸitim modellerine ağırlık verilmeli. ÖrneÄŸin dünyanın herhangi bir yerindeki dersi, canlı olarak izlemek ve aktif katılımcı olmak daha kolay olmalı. Sadece bir iki ders deÄŸil, istenilen derslerin, istenilen üniversiteden alma dönemi baÅŸlamalı. Bilim ve araÅŸtırmalar ise Ar-Ge Merkezlerinde gerçekleÅŸtirilmeli, öÄŸrenciler projelerin içine sokularak yetiÅŸtirilmeli.

Diploma yerine, hangi üniversiten hangi dersi aldığını, hangi projelerde yer aldığını, hangi stajları nerelerde gerçekleÅŸtirdiÄŸini gösteren belgeler verilmeli.

Daha yoÄŸun bir yarış söz konusu olacağı kesin. Ama bu yarış test, sınav için deÄŸil, üretim için. BaÅŸka bir deyiÅŸle, eÄŸitim ve üretim iç içe olacak ve üretilen oranda gelecek garanti altına alınacak.

MEB, YÖK, Kalkınma Bakanlığının insan gücü planlamalarında üretime dayalı  eÄŸitime yönelik çalışmalara ağırlık vermeleri ümidiyle…

Prof. Dr. A. Nilüfer EÄŸrican