2 AÄŸustos 2017 | KONUK YAZAR

4.852 kez okundu

BACADER Genel Kordinatörü Muammer Akgün

 

 

 

 

Baca Ä°malatçıları ve Uygulayıcıları DerneÄŸi (BACADER), 2006 yılında sektörün önde gelen temsilcileri tarafından kuruldu.

 

KuruluÅŸ Amaçları;

• Baca sistemleri standartlarına uygun üretim yapan, ithal eden ve uygulayan firmaları bir araya gelmesi ile sektörde iÅŸ birliÄŸi imkanlarını oluÅŸturmak.

• Sektördeki kurum ve kuruluÅŸlarda farkındalık yaratmak.

• Ä°nsan ve çevre saÄŸlığını gözeten sistemlerin kurulmasına ön ayak olmak.

• DoÄŸru tasarım ve uygulamalar sayesinde enerji odaklı çözümlerin sunulmasını saÄŸlamaktır.

 

BACADER faaliyetleri:

• ÇeÅŸitli kurum ve kuruluÅŸlarla yıllık ortalama 100 temas

• 2011 yılından günümüze yaklaşık 1000 personel eÄŸitimi

• Bacalar konusunda sektör paydaÅŸları ile koordinasyon toplantıları

• Sektör içi danışmanlık faaliyetleri

• Mevzuatların oluÅŸturulma süreçlerine aktif katkı

• Sektörel derneklerle iÅŸbirlikleri

 

Baca Sektörü Ä°çin Önemli Olaylara kısaca bakacak olursak;

2006   BACADER kuruluÅŸ ve faaliyetlerine baÅŸlangıcı

2008   Bacalarda CE iÅŸareti zorunluluÄŸu baÅŸlangıcı

2009   Bacacı mesleÄŸi standartlarının kabulü ve Resmi Gazete’de

yayınlanması

2010  1.Baca ve Ä°ç Tesisat GüvenliÄŸi Toplantısı

2010   BACADER profesyonel kadrolaÅŸma

2010   Bacacı mesleÄŸi eÄŸitimleri baÅŸlangıcı

2011   2.Baca ve Ä°ç Tesisat GüvenliÄŸi Toplantısı

2012   Bacacı mesleÄŸi ilk belgelendirmeler

2016   Akredite kurumlar tarafından baca kontrollerinin baÅŸlanması

2017   TS 7363 revizyonu yayınlanması

2017   Meslek standartları zorunluluÄŸunun baÅŸlanması

2017  3. Baca ve Ä°ç Tesisat GüvenliÄŸi Toplantısı

2017   1. Ä°ç Tesisat BuluÅŸması

 

 

Baca Sektöründeki Ä°ÅŸleyiÅŸ

 

Ä°malatçı, ürünü piyasaya sürebilmesi için akredite onaylanmış kuruluÅŸ ile çalışarak ürünlerine Tip deneylerini yaparak fabrika üretim kontrol belgesi alması gerekmektedir. Ä°malatçıların ürünlerini piyasaya sürmesi için kapsamı ile fabrika üretim kontrol belgesi ve performans beyanlarını yapmak zorundadırlar.

 

Makine Müh. Odası Ä°stanbul Åžubesi ile Ä°stanbul Gaz Dağıtım A.Åž. (Ä°GDAÅž) arasında yapılan anlaÅŸma ile Makine Müh. Odası Ä°stanbul Åžubesi Ä°stanbul genelinde sanayi ve konutlarda kullanılan doÄŸalgazlı cihazların baca kontrollerini 2015 yılı Ekim ayından beri yapmaktadır. Sürece akreditasyon ÅŸartını saÄŸlayan muayene kuruluÅŸları da 2016 yılının içerisinde dahil olmuÅŸlardır.

 

Muayene Kuruluşları;

 

1- Proje ve hesap incelemeleri

2- Malzeme ve montaj kontrolü

3- Sızdırmazlık testi yapmaktadırlar.

 

Piyasaya sürülen ürünler, iç tesisat firması ile baca firmasının birlikte hazırladıkları proje, akredite muayene kuruluÅŸları tarafından kontrol edilerek uygun olması durumunda proje onaylanır. Uygun olmaması durumunda gerekli düzeltmeler yapılarak baca projesi tekrar onaylanmak üzere akredite muayene kuruluÅŸuna gönderilir. Baca projesinin onaylanmasından sonra uygulayıcı firmalar tarafından projesine uygun baca montajı gerçekleÅŸtirilir. Montaj sonrası akredite muayene kuruluÅŸu tarafından proje uygunluk kontrolü ve sızdırmazlık testi yapılmaktadır. Sızdırmazlık testi sonrasında uygun olan bacanın devreye alma süreci gerçekleÅŸtirilmektedir. Bu iÅŸleyiÅŸ Ä°stanbul’da iÅŸleyen mekanizmadır. Bir benzeri uygulama da EskiÅŸehir’de gerçekleÅŸtirilmektedir. Ancak bölgede sadece proje uygunluk kontrolü ve sadece pozitif uygulamalarda sızdırmazlık testi uygulaması yapılmaktadır.

 

Mevcut Durum ve Sorunlar

 

Üreticiler	Belirli üreticilerde ciddi kalite artışı gözlenmektedir. Fakat merdiven altı pazarı hala kontrolsüz bir ÅŸekilde devam etmektedir ve yeteri kadar piyasa gözetim ve denetimi yapılmamaktadır.
Onaylanmış KuruluÅŸlar	CE iÅŸaretleme süreci belirli olsa da piyasada farklı ÅŸekillerde belgelendirme yapılıyor. Onaylanmış kuruluÅŸlarından imalatçılar gibi piyasa gözetim ve denetimlerinin yapılması önemlidir ama yetersizdir. Yakın coÄŸrafyamızdaki ülkelerden alınan belgeler yanında Piyasada üretim yeri olmayan firmalara Fabrika Üretim Kontrol Belgesi düzenleyen ve üretim yerini bir ÅŸekilde taÅŸeron olarak gösterenlerinde yıllık periyodik kontrollerinin nasıl yapıldığını onaylanmış kuruluÅŸları denetleyen bakanlık yetkililerince dikkate alınması çok önemlidir.
Saha Uygulamaları	Proje ve uygulama kontrolleri kısıtlı olarak yapılmaktadır. Åžu anda sadece Ä°stanbul ve EskiÅŸehir’de akredite muayene kuruluÅŸları tarafından sahada baca denetlemeleri yapılmaktadır. DiÄŸer illerdeki durumunda zamana ihtiyaç olduÄŸu aÅŸikardır.
Hermetik Cihazlar	Standart ve yönetmeliklerle uygulama kuralları belli olsa da sahada karşılığı bulunmamaktadır. Åžu anda yapılmış uygulamaları TS EN 15287 standartları açısında irdelenmesi sonucu pek çok hermetik uygulamanın akıbetinin ne olacağı belirsizdir.
Kombi Baca Kitleri	Standart dışı uygulamalara sıklıkla rastlanmaktadır. CE iÅŸaretlemesi olmayan ürünlerin uygulanmaması gerekmemektedir.

 

BACADER Orta Vade Hedefleri

 

• Taslak çalışmaları bitmiÅŸ olan baca yönetmeliÄŸinin yasal hale getirilmesi çalışmaları

• Ürün belgelendirme süreçlerinde harmonizasyonun saÄŸlanması

• Saha uygulama kontrollerinde sürecin genele yayılması

• Ä°mar yönetmelikleri üzerine çalışmalar

• Sadece doÄŸalgaz deÄŸil tüm yakıtlarda doÄŸru baca uygulamaları

• Yerel üreticilerin uluslararası pazarlara girebilecek kaliteye ulaÅŸması

• EÅŸit rekabet koÅŸulları altında kullanıcı lehine düzenlenmiÅŸ piyasanın oluÅŸturulması sayılabilir.      

           

TS 7363 REVÄ°ZYONU Ä°LE BACA SEKTÖRÜNDEKÄ° DEĞİŞİKLÄ°KLER

 

TS 7363’te bana göre önemli baÅŸlıklar;

 

Madde 8- Konutlarda ve Isı Merkezlerinde Bacalar

 

- Paslanmaz çelik uygulamalarda asgari AISI 316L kalitede çelik kullanılmalıdır.

- YoÄŸuÅŸmalı sistemlerde kullanılacak bacalarının korozyon direnci V2 sınıfında olmalıdır. Bu sınıfın belgelendirilemediÄŸi durumlarda asgari et kalınlıkları 0-300 mm çap aralığı için 0,4 mm; 301 mm - 600 mm çap aralığı için 0,6 mm ve 601 mm– 900 mm çap aralığı için 0,8 mm ve 901 mm üzeri çaplar için 1 mm olmalıdır.

- DüÅŸey doÄŸrultuda, ancak bir kez 45°’yi geçmeyen sapma olabilir.

- Vantilatör veya baca fan kiti doÄŸrudan bacaya baÄŸlanmamalıdır.

- Cihazların baÄŸlandığı bacalara mutfak aspiratörü baÄŸlanmamalıdır.

- Negatif çekiÅŸli sistemlerde TS EN 13384-1 standardına göre yapılan baca kesiti hesabında aşırı baca çekiÅŸini engelleyerek ve sürekli deÄŸiÅŸen doÄŸal baca çekiÅŸini dengeleyerek sistemin verimli çalışmasını saÄŸlamak amacı ile baca baÄŸlantı kanalı üzerinde çekiÅŸ düzenleyici (sekonder klape) kullanılabilir. Bir çekiÅŸ düzenleyici montajı yapılacaksa ısıtma cihazı veya en düÅŸük kottaki oda ile aynı bölümde olmalıdır.

 

- Baca montajlarında çalışacak personel, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından verilen Bacacı Seviye 3 meslek belgesine sahip olmalıdır. Baca montajına müteakip Baca Plakası, Mesleki Yeterlilik Kurumu tarafından verilen Bacacı Seviye 4 meslek belgesine sahip personel tarafından doldurularak cihaz mahallinde sökülemez bir ÅŸekilde ve görünür bir yere asılmalıdır. Baca plakası, plaka kapatılamaz ve tahrif edilemez uyarısı taşımalıdır.

- Bina dışından montajı yapılan ve atmosfere açık ortamda bulunan bacalar çift cidarlı olmalı ve dış cidar paslanmaz malzemeden fabrikasyon olarak monoblok imal edilmelidir.

- 70 kW üzerindeki cihazlara ait ve çatı arasından geçen tüm bacalarda çatı arasında ilave temizleme ve kontrol kapağı tesis edilmelidir. 70 kW altı yakma sistemlerinde çatı arasında temizleme ve kontrol kapağı tavsiye edilir.

 

Ulusal mevzuat kurallarına uygun olarak, metal bacaların topraklanmasına dikkat edilmelidir. Metal bir baca yıldırım koruması olarak kullanılmamalıdır.

 

Bacaların dış parçaları için müsaade edilen azami yükseklik, TS EN 13084-1’de belirtildiÄŸi gibi aÅŸağıdaki sınır koÅŸullara baÄŸlı olmalıdır:

 

- Bina ile baca dış duvarı arasındaki yatay mesafe 1 m’yi aÅŸmamalıdır;

- Destekler arasındaki mesafe 4 m’yi aÅŸmamalıdır;

- Son yapısal eklentinin üstündeki mesafe 3 m’yi aÅŸmamalıdır.

 

Serbest duran bacalarda hesaplama TS EN 13084-1’e uygun olarak yapılmalıdır.

 

- YüksekliÄŸi 20 metreden az olan bacalarda hesaplama TS EN 13384-1’e göre de yapılabilir.

- Negatif çekiÅŸli sistemlerde asgari baca çekiÅŸi 4 Pa olarak alınmalıdır.

- CoÄŸrafi konum gereÄŸi rüzgar basıncı uygun terminaller kullanılarak sıfır alınabilir (PL=0 alınabilir).

 

Madde 9.4 Bacaların Uygunluk Kontrolü

 

Yakıcı cihazlara ait bacaların kontrolleri gaz dağıtım ÅŸirketleri, gaz dağıtım ÅŸirketlerinin yetkilendirdiÄŸi kontrol firmaları veya akredite baca kontrol firmaları tarafından aÅŸağıdaki standartlar ve ilgili dokümanlar kapsamında yapılır.

 

- Baca kesitinin ve yüksekliÄŸinin uygunluÄŸu TS EN 13384-1 ve TS EN 13384-2’ye göre kontrolü,

- Baca montajının ve konumlandırıldığı yerin TS EN 15287-1+A1, TS EN 15287-2, bu standart ve imalatçı montaj kılavuzlarına göre kontrolü,

 

Bacalarda sızdırmazlık kontrolüne iliÅŸkin olarak;

 

- Bacaların pozitif basınca göre tasarlanması halinde sızdırmazlık testi yapılmalıdır.

- Negatif basınçlı tasarımlanan bacalarda gaz dağıtım ÅŸirketi gerekli görmesi halinde sızdırmazlık kontrolünü talep edebilir.

 

Madde 11. Ä°ç Tesisatlara Ä°liÅŸkin Ä°dari Hususlar

 

d- Baca yapım, bakım ve onarım iÅŸlemleri, “Bacacı-Seviye-3” MYK mesleki yeterlilik belgesine sahip personel, bacaların devreye alma iÅŸlemleri ise “Bacacı-Seviye-4” MYK mesleki yeterlilik belgesine sahip personel tarafından gerçekleÅŸtirilir.

 

Genel olarak bir sonuç deÄŸerlendirmesi yapacak olursak;

 

Bacanın tüm yakıtları kapsaması halinde sektör hacminin en az üç kat artması ÅŸüphesizdir. Bunun için hazırlanmış olan “Baca YönetmeliÄŸi”nin bir an önce hayata geçirilmesi gerekmektedir. Sektörde son on yıllık dönemde çok hızlı geliÅŸme kaydedilmesi artık CE iÅŸaretli bacaların aranması, montajında “Baca Montaj Personeli-Seviye 3” ve kontrolünde “Baca Kontrol Personeli-Seviye 4”a artık aranır hale gelmiÅŸtir. CE iÅŸaretlemeleri konusunda onaylanmış kuruluÅŸların yetkinlikleri halen sorgulanır durumdadır. Özellikle alt yapısı yetersiz firmaların tercihi olan özellikle yakın coÄŸrafyamızdaki ülkelerden alınan belgelerin düzenlediÄŸi belgelerin durumunu iyi deÄŸerlendirmek gerekir.

 

Muayene kuruluÅŸları tarafından yapılan çalışmalardaki uygusuzlara baktığımızda baca firmalarının baca ile ilgili pek çok konuda eÄŸitim almaları gerekliliÄŸi ortaya çıkmaktadır. EÄŸitimlerin özellikle proje ile hesap uygunluÄŸunun olmaması konusunu ön plana çıkarmaktadır. Bu da baca hesaplama programının iyi bilinmemesinden kaynaklanmaktadır. Sahadaki uygulamalardaki sorunları sıralayacak olursak baca plakasının yokluÄŸu, imalatçı ve/veya montajcı firmanın projeye uygun montaj yapmaması ve kontrol personelinin de uygulamayı gözden kaçırması ÅŸeklinde gerçekleÅŸmektedir. Sızdırmazlık testi uygulamalarında ise özellikle pozitif testlerde geçme oranı çok az olmaktadır. Negatif testlerde dahi oran oldukça yüksektir.

 

Bacanın doÄŸru uygulanması ve kontrollerinin akredite kurumlarca öncelikle büyük ÅŸehirlerde yapılmaya baÅŸlanması ve sonrasında da kademeli olarak tüm ülke geneline yayılması ile sektör ciddi anlamda disipline olacaktır. Ancak muayene kuruluÅŸlarının da denetlenmesi kaydı ile sistem daha da saÄŸlıklı çalışacaktır. Son söz olarak uygulama detayları ve kontrol kriterlerinin belirtilen esaslarda muayene kuruluÅŸları tarafından kontrol aÅŸamalarında uygulanması tüm sektör bileÅŸenlerini doÄŸru baca yapılması konusunda istenilen noktaya taşıyacaktır.

 

Son olarak;  yeni yayınlanan “Planlı Alanlar Ä°mar YönetmeliÄŸi”nde bacalar bölümü tamamen deÄŸiÅŸtirilmesi gerekecek ÅŸekilde Temmuz 2017’de Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Konu hakkında çalışan bakanlığın sektör bileÅŸenlerinde görüÅŸ istemesi ve bu görüÅŸlerle yönetmelik çıkarmayı yönetmeliÄŸin uygulanabilirliÄŸi açısından saha faydalı olacağını ifade etmek isterim.

 

Ancak, Planlı Alanlar Ä°mar YönetmeliÄŸi’nin tanımlar bölümünde;

 

(32)       Duman bacası:  Piyeslerde veya ortak alandaki duman ve kokuları uzaklaÅŸtırmaya yarayan bacadır.

 

Ä°fadesi,

 

(32)       Duman bacası:  Piyeslerde veya ortak alandaki insan saÄŸlığına zararlı duman ve kokuları uzaklaÅŸtırmaya yarayan bacadır.

 

olarak,

 

Planlı Alanlar Ä°mar YönetmeliÄŸi’nin Bacalar bölümünde;

 

MADDE 34-

(1) Kaloriferli binaların konut olarak kullanılan bağımsız bölümlerinin oturma ve yatma hacimlerinin en az birinde ve sıcak su tesisatı bulunmayan banyo ve mutfaklarında, sobalı binalarda ise tuvalet ve koridor hariç tüm piyeslerde duman bacası yapılması zorunludur.

 

ifadesi;

 

MADDE 34-

(1) Kaloriferli binaların konut olarak kullanılan bağımsız bölümlerinin oturma hacimlerinin en az birinde ve sıcak su tesisatı bulunmayan banyo ve mutfaklarında, sobalı binalarda ise yatak odaları, banyo, tuvalet ve koridor hariç tüm piyeslerde duman bacası yapılması zorunludur.  Baca tasarımında yakıt türüne uygun baca malzemesi kullanılacaktır. Bireysel veya merkezi sistem uygulaması yapılan binaların baca hesapları TS EN 13384/1-2’ye göre hesaplanacak, baca çıkış ÅŸartları TS EN 15287/1-2’ye göre belirlenecek ve buna göre baca projesi yetkili mühendislerce projelendirilecektir. Bacalar akredite muayene kuruluÅŸları tarafından kontrol edilecek ve uygun olması durumunda baca devreye alınacaktır. Çatılarda bacalara ulaÅŸmak için yürüme yolları ve platformlar yapılmalıdır.

 

---

R E K L A M