CN> �::ı 1/), 00 O> 1 . / . ) "iii ·e .. C -.. "iii Doç. Dr. Harun Aksu İA. nÜa. bVi ,l imm iDn earl ı ,Faİ ks t.aBnebsuiln VHeitjeyreinnie rv eHTeekki mn ol el orji i sOi d a s ı İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakühesin'den 1987 yılında mezun oldu ve aynı yıl İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabiliın Dalı'nda doktora programına başladı. 1988-1990 yılları arasında ALPA Gıda A.Ş.'nde çalıştıktan sonra 1990-1993 yılları arasında USAŞ Uçak Servisi A.Ş.'ndc "Hijyen ve Laboratuvar Amiri" olarak görev yaptı. Man l 994'te "Doktor" ünvanını aldı. Diyarbakır Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nde ve Akdeniz Üniversitesi Burdur Veteriner Faküllcsi'nde misafir öğretim üyesi olarak geçici görev aldı. 1999 yılında "Doçent" ünvanını aldı. Halen İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi'ndeki görevine devam etmektedir. ÖZET Dr. Aydın Vural Dicle Üniv. Vmrinor Fak., Beıin Hijyeni n T,knolojisi Anabilim Dalı 1992 yılında kazandığı İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nden 1997 yılında birincilik derecesiyle mezun oldu. 2002 Yılında "Doktor" Unvanını aldı. Halen Dicle Üniversitesi Veteriner Fakültesi Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı'nda araştırma görevlisi olarak çalışmaktadır. Sıı hayat için gerekli maddelerden biridiı: Yeıyüzünde bol miktarda bulunmakla birlikte, bir suyun içilebilir veya kullanılabilir olup olmadığma karar vermek zordııı: Suyun fiziksel ve kimyasal özelliklerinin yam sıra, mikrobiyolojik özelliklerinin de bilinmesi önem taşımaktadır. Bıı nedenle su hijyeni halk sağlığı açısıııdan en çok dikkat edilmesi gereken konulardan birisi olarak değerle11dirilı11ektediı: Su ihtiyacııı111 kaynaklandığı alanlar çeşitli şekillerde mikroorganizmalarla kontamine olabiliı: Ancak özellikle içme suyu kaynaklarıııın patojen mikroorganizmalarla kontaminasyonıı halk sağlığ1111 doğnıdan tehdit edeı: Esclıericlıia coli. Vibrio cholera, Sal monella typhi, Salmonella paratyphi, Shigella dysenteriae gibi bakterilerin yanı sıra çeşitli virüsler ve parazitler sıı kaynaklarına bulaşabilirler ve pek çok salgııı hastalığa neden olabilirleı: Her ne kadar içme suyu şebekelerine su kaynaklarıııdan aktarılan su çeşitli işlemlerden geçirilse de, ıiiketiıııe kadar çeşitli şekillerde kontamiııasyon mümkün olabilmekıediı: Bu nedenle son yıllarda kaynak sularına ve şişelenmiş içme sularına rağbet arımıştıı: Ancak bıı sularda kaynağıııın kirliliği. depo ve dolum tesislerindeki hijyen yeıersizlikleri, personelin hijyen haraları vb. fakıörlerin etkisiyle kontamine olabilmektediı: Sıı kaynaklı mikrobiyolojik hastalıklarm kontrol a/tıııa alııııııası kaynaktan başlayarak pek çok safhada gerekli ıedbirlerin alınması ile miimkiiıı olacakttt: ABSTRACT Evaluatio11 of Microbiological Risks i11 Driııking Water Water is 011e of tlıe esseııtial materials for sıırvival. Altlıoııglı it is sııj]i cie11t e11oııglı i11 our pla11et, it is dif icult to decide ıvlıetlıer a particıılar ıvater type is dri11kable or ıısable. Besides plıysical a11d clıemical proper- ties it is also i111porta111 ıo lıave iııfor111atio11 011 microbiolog ties of ıvater. So, lıygie11e of ıvaıer is co11sidered to be 011e i o cfal ılpıeroıpııeorst importa111 sııbjects tlıaı reqııire co11sta111 a11d deji11iıe atte11tio11 serve pııblic's lıealtlı. Areas i11 11eed of water ıııay be co11ta111i11aıotepdrieıı vario11s ıvays ıvitlı microorgaııisms. B111 co11ta111iııatio11 of water resoıırces especially ıısed for driııkiııg ıvitlı patlıoge11 microorgaııisıııs tlıreateııs pııblic lıealtlı tlirectly. Waıer resoıırces ıııay also be iııfecıed ıvitlı several types of bacteria sııclı as Esclıericlıia coli, Vibrio clıolera, Salmoııelhı typlıi, Salmoııella paratyplıi, Slıigella dyseııleriae, ete. as ıvell as varioııs virııses aııd parasites mıd caııse seııeral types of epidemic diseases spite tlıe facı tlıat tlıe ıvater from tlifere111 reso11rces is 11111/ti proce . sDse e d before beiııg adıled to tlriııkiııg ıvater grid, tlıe possibility of coııtaıııiııa ıioıı e.Yists ııııtil tlıe very lası 111oıııe11t of coıısımıptioıı by lııııııa11 beiııgs dııe ıo ııarioııs reasoııs. For tlıis reasoıı bottled aııd processed freslı ıvater tleıııaııd iııcreased in tlıe receııt years. Bııt tlıese types of freslı water ıııay also be coııtamiııated tlııe ıo factors tike tlıe pollııtioıı at tlıe ıvater resoıırce poiııt, lıygie11e iııa,leqııacy i11 tlepots aııd jilliııg facilities, staffs ıııistakes iıı lıygie11ic applicaıioııs, ete. lıı order ıo coııtrol microbiological ıliseases experie11ced becaııse of ıvater resoıırces, ııecessary actioııs a11d precaııtioııs slıoııld be takeıı startiııg /rom tlıe ıvater resoıırce locatioııs a11d also at differe111 stages of process procedııres . 120 • iÇME SUYU KAYNAKLI • • • MIKROBIMı"OLOJIK • • RiSKLERiN DEĞERLENDİRİLMESİ* Evaluation of Microbiological Risks in Drinking Water 1.Giriş Su, yaşam için gereksinim duyulan vazgeçil mez maddelerden biridir. İnsan vücudunun yaklaşık % 70'i sudan ol uşmaktadır. Hücrelerde meydana gelen pek çok reaksiyonda, pek çok enzimatik faaliyette vb. metabol izma faaliyetlerinde su önemli işlevler üstlenmektedir (SVu eshai dd evceea sr uk s. ,u1z9l u9ğ7u) . gidermek amacıyla tüketi lmez. Pek çok farklı amaç için suya ihtiyaç duyul ur. Vücut temizliği, gıda maddelerinin temizliği ve hazırlanması, pek çok endüstriyel ürünün elde edilişi, ev, araba, işletme temizliği vb. (Kuşçuoğl u, 1997). İçme ve kullanma amacıyla gereksinim duyulan su miktarı çeşitli faktörlere bağl ı olarak değişmektedir. Bu faktörler arasında yaş, cinsiyet, eğitim düzeyi, yaşanılan yerin özellikleri, suya gereksinim duyulan kurumun faaliyet alanı sayı labi lir (Uğur ve ark. , 1999; Anon., 1999). Gelir gruplarına göre su ihtiyaçları konutsal kullanım içi n önlenemeyen kayıplar dahil Tablo 1 'de veri l mektedir (Anon., 1999). Dünyadaki suyun yaklaşık% 97-98'i denizlerde bulunan tuzlu sudur. Ancak bu su, özel teknikler kullanıl madan, içme ve kullanma suyu olarak kullanı labilecek özelliğe ulaşamaz. Geriye kalan yaklaşık %2-3' lük kısım içme ve kullanma amacıyla kullanılabil ir niteliktedir. Ancak bu suyun dağıl ımı coğrafi bölgelere göre dengesizdir ve buna bağl ı olarak bell i bölgeler susuzluk çekerken belli bölgel er içme ve Tablo 1. Gelir grup/arma göre önerileıı s11 ihtiyaçları Gelir Grubu Miktar (litre/ kişi/gün) En yüksek gelir grupları için 180-230 Yüksek gelir grupları için 160-200 Orta gelir grupları için 140-160 Alt orta gelir grupları için 125-160 Alt gelir grupları için 70-130 Yoksulluk düzeyi üstü gruplar için 90 En düşük gelir grupları için 50 • Doç.Dı: /-/arım Aksıı ile Dı: Aydm Vııral 'm bıı makalesi. 8- 9 Ocak 2004 ıarilıleri arasında TMMOB Mimarlar Odası İsıaııbııl Biiyiikkeııı şııbesi ıarafıııdaıı diizenleneıı "İstanbul ,,e Su" Sempo:yumımda sıımılmıışıuı:
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=