Tesisat Dergisi 96. Sayı (Aralık 2003)

<D " ; ' ;. .. en Zekai Şen -Su Vakfı Zekai Şen 1971 yılında İTÜ İnşaat Fakültesi'nden Yiiksek Mühendis olarak mezıın oldu. Londra Üniversitesi'nden 1972 senesinde Diploma of İmperial College (DIC), 197 3 senesinde master ve yine Londra Üııiversitesi'ııden 1974 yılında doktora derecelerini aldı. İTÜ Uçak ve Uzay Bilimleri Fakiiltesi'ııde kadrolu, İnşaat Fakiiltesi'ııde de rektöriiıı 13b maddesi ile görevlendirmesi ile çalışıııaktadıı: İTÜ'den izinli olarak, Suudi Jeoloji Merkezi'ııde, Kabe Suları ve Zemzem Kuyıısıı Araştırmaları Enstitiisii'ııde müsteşar olarak çalışmaktadır. OZET Sıı, tarihin ilk devirlerinden beri insan ve canlılarla beraber olmak durumunda kalarak günümüze kadar bu öneminden birşey kaybetmemişti,: Suyun canlı metabolizması için gerekli ve eneıji kaynağı olarak da son derece önemli olduğu düşiincesine son asırlarda ve özellikle günümüzde daha da fazla önem verilmektediı: İlk zamanlarda insan toplulukları arasındaki iletişim yüzey suları vasıtası ile yapılırken, medeniyetler birbirleri ticaret yaparak karışmıştıı: Daha sonraki yıllarda, buhar ve düşme (hidroelektrik) güçlerinden yararlaııılarak tarihin belirli zamanlarında ve özellikle de petrol öncesinde su, çok önemli bir eııeıji kaynağı veya vasıtası olarak kullanılmışııı: Günümüzdeki eneıji sıkmtılarına yine uzun vadede cevap verebilmek için suya yönelinmiş ve bu sefer bünyesinde bulunan hidrojen gazının yanabilirliliğinden yararlaııılıııası yoluna gidilmişti,: Bunun yaııında, günümüzde fazlaca kullaııılıııayan bir su giicii de, denizlerin çalkantı ve dalgalarında bıılıınınaktadıı: Aslında suyun kendisinin bir eneıji kaynağı olmasının yamnda ayrıştırılması ile de eneıji kaynağı olabileceği artık bilinmekıediı: Bunun anlamı suyun ayrışma öncesi ve sonrasında sırası ile dış ve iç eneıji diııaınikleriııiıı oldıığuduı: ABSTRACT Water lıas a/ıvays beeıı at tlıe service of since time iııııııeıııoria!. Altlıoııgh it is tlıoııglıt as a necessity for lıumaıı metabo/ism, but more importaııt tlıa11 tlıis it lıas beeıı tlıoııglıt as an eııergy soıırce aııd iıı modern days more emplıatica!Iy so. lııitially tlıe contact betıveeıı varıoııs ııearby civilisatioııs lıave beeıı aclıieved tlıroııglı tlıe sıırface ıvater roots for commercia! purposes and lıeııce civilisatioııs became to mix. Especia!ly prior to oi!, ıvater vapoıır aııd fail (hydroelectric) capacities lıave bee11 ııse<I as energy sources. For long terııı eııergy sııfjicie11cy agai11 l111111aııs are directed tlırie researclıes toıvards ıvater tlıis time by dissociatio11 of lıydrogeıı as a fhıııwble gas from from molecııle. /11 addi tion tlıere is ıvave eııergy as a versioıı of ıvater related eııergy ıvlıiclı is ııot exploited in sııfjicieııt qıı<mtaties. it is kııoıvıı by ııoıv i11 additio11 to its ııat11ral state it caıı be dissocıate<l for interııal eııergy capacity 11ses. Tlıis brİllgs to miııd tlıat ıvater lıas iııterııal aııd exterior capabilities as eııergy soıırce. 1 30 1 .Giriş Canlı varlıkların hayatlarını devam ettirebilmeleri için en gerekli maddenin su olduğu herkes tarafından çok iyi bilinmektedir. Buna ei l at kvi ne l i kol el ar ri ai l ke bgeer al i bş ee rns utyeak on loa lno tj ai l evpe d saahnaadyai artmış, dünyanın birç An ay kr ı cl aar sı ui mk akyannal ka lraı rnı nı ı z o n o k z r a y la m e m r a in a n d y la e a k y i b e rl a r e e ş n l l a m s m u e ı ks ş i a t v y ır e. dünya ikliminin küresel ısınma nedeni ile değişmesi sonucu birçok yerde sürdürülebilir olan su kaynakları artık sürdürülemezliğin riskli eşiğine kadar gelmiştir. Yerel nüfusların değişik sebeplerle (doğum, göç, harp, vb.) artması da su kaynaklarına olan talebi artırmaktadır. To lüamn tbaul esböi ny l eanzea nl ml ears öı , zdei tğl ee;r bt ai rr at fatraanf t as un skuayya rneazkel ar vr lıenrı ni n keli rel eknuml l ea sniı,l adboi lliar lyi ğı siın iinl ezma me vacnul at adzaahlam af as ızillae ,tsaul ekpa ygnöarkelcaer ığniınni zsaemz ai nnl el ayneeb ikl eacdea r bğ ui mai zr t ıaşnvl aema ıznaal ı şg et rl ei r.n dŞ liemr idti lei kh l ti keed rsi cı neı rnl aor lı na na yaklaştığı zaman, insanların psikolojik olarak NERJI • LERI en Water and Energy suya sahip olabilme isteklerininde artması ile kişiler ve toplumlar arasında sürtüşmeler meydana gelebilecektir. Geçmiş medeniyetlerden suya sahip olanlar gbei l lmi ş mi ş lieş lri kdlier. r i nSiuu szauynezs ianmdaent boopyl uumncuans gü r d ü r e ­ ı da ve briends lee ntmuteuslmo ar uynal a çraı lbı şeı ll ıi rr kl i ebni rosret avyi yae nkionyüuzl aen sanat eserleri sayesinde gelişmeler meydana gelmiştir. Örneğin Eski Mısır, Mezopotamya, Hint ve Maya uygarlıkları hep su kaynaklarının yanında gelişerek günün bilim ve teknolojisinin ilerlemesinde en önemli rolü oynamışlartır. dNeeğhi şi ri kv ek gü öl tlü ryl oe rl lianr ı bi li er bhi rai bn ed rel en ş mb iel gvi et rtai cnasrfeetr ,i sağlamasını mümkün kılmıştır. bS ueyl i ur lni zs aa my ı laann vbeü tküonnbuumfl aayr dd aa l af ar ı znl aı n vyeaynaı saı şr ıar ,ı bulunsı halinde insanlık; sel, taşkın, yamaç kaymaları, sedimentasyon, erozyon vb. olaylar nedeni ile tehlikelere de maruz kalmıştır. Bu tür olayların herbirine günümüzde bir çok yer ve zamanda şahit olmaktayız.

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=