"' a, "' en m Değişikli ıcaklıkartışı iyesininyü şlarcla deği� raklık ve seli LJ Salımlar ve atmosfer yoğunlukları Seragazları Aeroseller lıallıınma Ekonomik büyüme Teknoloji Nüfus yönetişim t Ulusal ölçekte seragazı salımlarının dökümünü hazırlamak (Ulusal Bildirim), t İklim değişikliğini azaltacak önlemler uygulamak, t Seragazı salımlarını azaltmaya yönelik, teknoloji transferi de dahil olmak üzere, teknoloji, uygulama ve işlemlerin geliştirilmesi, hayat geçirilmesi ve yayılmasında işbirliği yapmak ve bu çabaları desteklemek, t Seragazlarının yutaklarını ve haznelerini korumak, Şekil 1. İnsan kaynaklı iklim değişikliğinin bütünsel değerlendirmesi (JPCC, 2001) t İklim değişikliğinin etkilerine adaptasyon amacıyla yürütülen hazırlıklarda işbirliğinde bulunmak, t İklim değişikliği ile ilgili araştırmalarda işbirliği yapmak ve bu çabaları desteklemek, t İklim değişikliği ile ilgili bilgileri paylaşmak, t İklim değişikliği ile ilgili öğretim, eğitim ve kamuoyu bilinçlendirme çalışmalarında işbirliği yapmak ve bu çabaları desteklemek. 3. Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi 1972 Stockholm Konferansı ile Birleşmiş Milletller'in öncülüğünde uluslararası düzeyde yürütülmeye başlanan görüşmelerde, küresel ölçekte ortaya çıkan çevre sorunlarına karşı, yine küresel ölçekte geliştirilecek yaklaşımlarla çözüm getirilebileceği olgusu esas alınmıştır. 1992'de Rio'da gerçekleştirilen Yeryüzü Zirvesi'nde geliştirilen sürdürülebilir kalkınma anlayışı, "ortak fakat farklılaştırılmış sorumluluk" ilkesini gündeme getirerek, ülkelerin çevre-ekonomi-toplumsal refah üçgeninde geliştirebilecekleri politika ve stratejiler için temel yaklaşımları ortaya koymuştur. Bu amaçla ülkeler, 21. yüzyılda izlenecek yol haritası olarak değerlendirilen Gündem 21 belgesinin yanında, aynı zamanda "Rio Sözleşmeleri" olarak da adlandırılan en ünlü 3 çok taraflı çevre anlaşmasının (Çölleşme ile Mücadele Sözleşmesi, Biyolojik Çeşitlilik Sözleşmesi ve İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi) geliştirilmesinde ortak iradeye sahip olmuşlardır. 1994 yı l ında yürürlüğe giren ve 2002 yılı itibarı ile 185 ülke ve 1 bölgesel işbirliği örgütünün (Avrupa Birliği) taraf olduğu Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (İDÇS), bu yapısı itibarı ile Birleşmiş Milletler bünyesinde (üye ülkelerin % 96'sı) en geniş sayıda ülkenin taraf olduğu çok taraflı çevre anlaşması olarak değerlendirilmektedir. (UN, 2002) İDÇS, temel olarak, atmosferdeki sera gazı birikimlerini, iklim sistemi üzerindeki tehlikeli insan kaynaklı etkiyi önleyecek bir düzeyde durdurmayı başarmayı hedeflemektedir. Bu amaçla, İDÇS kapsamında Ek-I ve EK-il olarak 2 temel ülke grubu tanımlanmıştır: t Gelişmiş ülkeler ve EK-l'de yer alan diğer tarafların, gelişmiş ülkelerin insan kaynaklı salımların uzun vadeli eğilimlerini 120 değiştirmede öncü rol oynamasını göstermeleri hedeflenmiştir. t Gelişmiş ülkeler ve E K -l l'de yer alan diğer Gelişmiş Ülke Tarafları ise gelişme yolundaki ülke taraflarının üstlendikleri yükümlülükleri yerine getirirken ortaya çıkan masrafların karşılanması için yeni ve ek malı kaynakları sağlayacak ve ayrıca, iklim değişikliğinin zararlı etkilerine en fazla açık gelişme yolundaki ülkelerin bu zararlı etkilere uyum sağlamak için yapacakları masrafların karşılanmasına yardım edeceklerdir. Bunlara ek olarak, İDÇS'ye taraf olan Gelişme Yolundaki Ülkeler EK-I Dışı Ülkeler olarak adlandırılmaktadır. (Şekil 2) İDÇS kapsamında, eklerden bağımsız olarak, bütün tarafların uygulamak zorunda oldukları genel yükümlülükler aşağıda sıralanmıştır; (Höhne, ve diğerleri, 2003) fK.. ı ~ OECD EK-il AB Almanya Fransa İsveç Avusturya İngiltere İtalya Belçika Hollanda Lüksemburg Danimarka İrlanda Portekiz Finlandiya İspanya Yunanistan ABD Kanada Avusturya Norveç jsviçre Yeni Zellanda Japonya İzlanda � j 1 AOSlS G77/ÇİN, r, fK..ı DiŞi ... .,. Bir çerçeve sözleşmesi olan İDÇS, Sözleşme'nin amaç maddesinde tanımlanan "....(atmosferdeki seragazı konsantrasyonlarının azaltılmasına) ekosistemin iklim değişikliğine doğal bir şekilde uyum sağlamasına, gıda üretiminin zarar görmeyeceği ve ekonomik kalkınmanın sürdürülebilir şekilde devamına izin verecek bir zaman dahilinde ulaşılmalıdır" hedefindeki esneklik sebebiyle, taraf ülkelerin yükümlülükleri konusunda herhangi bir bağlayıcı hükme sahip değildir. Bununla beraber, çeşitli maddelerde, Ek-I Tarafları'na ait insan kaynaklı sera gazları salımlarının ayrı ayrı veya ortak olarak 1990 yılı seviyesine .Uı:llensıwıı Monid<O\ ,_. GEU i'I! Beyaz Rusya Hırvatistan Rusya 11 Ukrayna Kazakistan ' AB Çek Cumhuriyeti 1 ADAYLAR! 'l Macaristan Polonya � Bulgaristan litvanya Slovakya j Estonya Romanya ı letonya Slovenya ......... GKRv·············-� Malta j -,_, ··•·• �- i' . ?· " GEU Arnavutluk Gürcistan Makedonya Özbekistan Ermenistan Kaıakistan Moldova Yugoslav Fed. Azerbaycan Kırgızistan Tacikistan '*� .. �· ·'· SÖZLEŞME DiŞi: Andorra, Irak, San Marino, Somali, Vatikan, TÜRKİYE Şekil 2. BM İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi: taraf ülkelerin konııııılanına/arı (Hölıne ve diğerleri, 2003) 'ten adaptasyon
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=