M o o N a >, w M "' >, .. <il -.. 1/) 'iii {!!. ----------------1sera etkisiııin şematik gösterimi Ozon Tabakasını İncelten Maddelere Dair Montreal Protokolü ile kontrol altına alınan flor ve klor içeren kloroflorokarbonlar ile halonlar olarak isimlendirilen bromlu maddelerden teşekkül etmektedir. Ayrıca, Montreal Protokolü Kopenhag Değişiklikleri ile CFC'lere alternatif olarak kullanılan ve CFC'lerden daha düşük ozon inceltme potansiyeline (ODP) sahip olan hidrokloroflorokarbonlar (HCFC'ler) ile metil bromürün üretim ve tüketimi de kontrol altına alınmıştır. Bu maddeler, aslında bir sera gazı olup iklim değişikliğine neden olmaktadır. Bu gazlar Montreal Protokolü ile kontrol altın alındığı için İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ni n kapsamına alınmamıştır. 4. İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Atmosferde tehlikeli bir boyuta varan insan kaynaklı sera gazı emisyonlarının iklim sistemi üzerindeki olumsuz etkisini önlemek ve belli bir seviyede durdurmak amacıyla 20 Haziran 1992 tarihinde Rio'da Çevre ve Kalkınma Zirvesi'nde imzaya açılan ve 21 Mart 1994 tarihinde yürürlüğe giren, İklim Değişikliği Çerçeve Sözleş70 mesi'sne bu güne kadar Türkiye, Andora, Bruney Sultanlığı, Vatikan, Irak ve Somali hariç 188 ülke ile Avrupa Birliği taraf ol muştur. İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'nin amacına ulaşması için gel işmiş ülkeler, 2000 yılındaki sera gazı emisyonlarını 1990 yılı seviyesine indirmek ve gelişme yolundaki ülkelere teknolojik ve mali kaynak sağlamakla yükümlüdürler. Gelişmekte olan Türkiye, İktisadi ve Kalkınma İşbirliği Teşki latı'na (OECD) üye olması sebebiyle sözleşmenin Ek-I ve Ek-il listelerinde yer almıştır. Bu nedenle Türkiye, sözleşmeye taraf olması halinde sera gazı emisyonlarını 1990 yılı seviyesine indirmek ve gelişme yolundaki ülkelere teknolojik ve mali kaynak sağlamakla yükümlü olacaktı r. Sözleşme iki ek liste içermektedir. Teknoloji transferi ve mali yükümlülükleri yerine getirecek ülkeleri içeren Ek-il listesi, 1992 yılında OECD'ye üye 24 ülke ile Avrupa Birliği'nden meydana gelmektedir. Türkiye'nin talebi üzerine, Ek-il listesinden 2001 yılında Marakeş'te yapılan 7. Taraflar Toplantısı ' nda oy birliği ile çı karılmıştır. Ek-I listesi ise Ek-il listesinde yer alan diğer ülkelere ilave olarak Rusya Federasyonu, Beyaz Rusya, Ukrayna, Çek Cumhuriyeti, Macaristan, Bulgaristan, Hırvatistan, Romanya, Polonya, Estonya, Letonya, Litvanya, Slovenya ve Slovakya'dan teşekkül etmektedir. Sözleşmede, ekonomileri geçiş sürecinde olan bu 14 ülkeye, sera gazı emisyonlarında farklı baz yıl ı seçme ayrıcalığı tanınmıştır. Türkiye, İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi'ne, sözleşmede tanımlanan yükümlülükleri yerine getiremeyeceği endişesiyle bugüne kadar taraf o lmamıştır. Ancak, sözleşmeye taraf olabilmek için sözleşmede belirtilen "ortak, fakat farklı sorumluluk ilkesi" doğrultusunda eklerde gerekli değişikliklerin yapılması yönünde mücadelesini uzun yıllar sürdürmüştür. Nitekim, sözleşmenin 1994 yılında yürürlüğe girmesi ile birlikte ilk olarak Berlin'de 1. Taraflar Konferansı'nda ve diğer müteakip toplan tı l arda Türkiye, sözleşmenin eklerinde haksız bir şekilde yer aldığına dair argümanını ısrarla dile geti rm i ştir. 1997 yılında Kyoto'da yapılan 3.Taraflar Konferansı 'nda isminin her iki ekten silinmesi yönünde Pakistan ve Azerbaycan aracıl ığı ile resmi teklifini Konferans Başkanlık Divanı'na sunmuştur. Ancak, verilen teklif üzerinde taraf ülkeler, 2000 yılında Lahey'de yapılan 6. Taraflar Konferansı'na kadar bir sonuca vara ma m ıştır. Bu aşamada, Bakanlığımızın koordinasyonunda ilgili kurum ve kuruluşlarla birlikte yapılan toplantılarda yeni bir yaklaşım izlenmesine karar verilmiştir. Sözleşmede vurgulanan "ortak fakat farklı sorumluluk" ilkesi doğrultusunda uygun koşullardan yararlanarak, isminin Ek-il listesinden silinmesi yönünde yeni bir öneri 6.Taraflar Konfera nsı ' nd a dile getirilmiştir. Başkanlık Divanı, teklifin 7. Taraflar Konferansı'nda sonuçl andı rılm as ı yönünde bir karar almıştır. Bu çerçevede, 28 Ekim-09 Kasım 2001 tarihleri arasında Marakeş'de yapı lan Sera Gazları HzO Su Buharı C02 Karbondioksit Ü CH4 Metan Ü NzO Nitrözoksit w LL HFC8 Hidroflorakarbonlar z ::J PFC 8 Perflorakarbonlar SF6 Kükürtheksaflörür (/) CFC8 o Kloraflorakarbonlar o
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=