M c:, c:, "' 5 >, w M "' ;;. .. tJ) "iii ·e, C> C -.. 1/1 "iii ~ liklerinin en aza inmesi gibi değişikliklere neden olacak ve bütün bunlar maliyeti etkileyecektir. Yapısal sistemin seçimi yangın emniyeti bakımından özel bir öneme sahiptir. Güçlendirilmiş beton karkas gibi bazı sistemler yangına dirençli özelliklere sahiptir ve bunun neticesi olarak mimar tarafından yapılacak fazla bir girdi kalmamaktadır, bunun yanında ahşap veya çelik karkas yapılar, yangına karşı pasif korumanın olup olmaması mimarın, mühendisin yangın güvenliği konusunda daha fazla çaba göstermesini, daha özel uygulamalar yapılmasını, yangın güvenliği konusunda danışman yardımı alınmasını zorunlu hale getirir. Ancak, hem mimar hem de ta-sarımın ekibi, binanın maliyeti, inşaat programı, malzeme ve ihtiyaçların tedariki, inşaat sırası, mimari ifade ve çevre konuları gibi gerekli olan bütün etkenleri dikkate alarak müşteri için en uygun yapı sistemini seçmekle görevlidir. Burada esas danışman olarak mimarın sorumluluğu, tasarım ekibi içinde oluşan karşıt görüşleri dengelemek ve binanın yapısı hakkında nihai teklifi getirmektir. Binanın Yangın Bölmelerine Ayrılması Bina içindeki yangın bölmelerinin genel tasarımı, içlerinde binanın büyüklüğü, kullanımı ve yangın teşhis ve sprinkler gibi yangın bastırma sistemleri bulunan değişik faktörlere bağlıdır. Binanın dıştan kaplanması, özellikle yan binadan ışınım yoluyla yangının sıçramasını önler. Bitişik binayla ayı ran bölmeler için yangı na direnme süresi genellikle en az 60 dakiağırl ı kta perde duvarların ı n , iç mekanlarda kuru kaplama ve kirişli ayırma sistemlerinin kullanımını getirmiştir. Bu seçenekler genelde inşaat zamanından tasarruf sağlayarak maliyetleri azaltı r ve 1998 yılında Sir John Egan başkanlığında hazırlanan İnşaatın Yeniden Değerlendirilmesi isimli İ nşaat Görevlileri raporunda da belirti ldiği gibi inşaatta kullanılan malzemelerin şantiye dışında hazırlanması kaliteyi artıracak ve teslim süresini iyileştirecek niteliktedir. Bu seçeneklerle özellikle bina içinde pasif yangın korunması önlemleriyle ilgili olarak mimar için değişik imkanlar ortaya çıkmaktadır. Pasif yangın korunmasında iyi bir uygulama yangın stratejisi seçeneklerinin, başlangıçtaki tasarım konseptine uygun olan ürünlerin ve uygulanacak inşaat metodunun tasarım ekibince açık olarak a nlaşıl m as ın ı gerektirir. Binalarda pasif kadır. Binanın ön cephesinin diğer bir yangın korunması için doğru ürünlerin binaya yakınlığı açılabilir ve saydam seçilmesi tasarımın ve inşaat faaliyetinin her camların yani açılır pencerelerin genişli- noktasına damgasını vurur. ğiyle ilintilidir. Ancak ön cephede saydam ve yarı saydam cam kaplamanın önemli olduğu hallerde özel, yangına dirençli cam kaplama ve/veya sprinkler yıkama sistemlerinden her ne kadar maliyete tesir etse de yararlanılabil i r . Binanın inşaat programının da inşat metodu üzerinde belirgin bir etkisi vardır. Örneğin modern bina uygulam aları genellikle önceden dökülmüş beton veya çelik çerçevelerin, panel kaplamanın, hafif 210 Pasif yangın korunması birkaç şekilde kendini belli eder; bina elemanların ve kısımların sadece bütünl üğünü, izolasyonunu, yansıma ve zehirlilik özelliklerini deği l, bunun yanında bölmeler arası ndaki alev, duman ve gaz pasajlarını da kapsar. Pasif yangına karşı koruma ürünleri isim olarak belirtirsek en fazla; yapı elemanlarında, servislerde, kaplamalarda, panjurlarda, kapılarda, hırdavat malzemeleri içinde bulunur denilebilir. Bu ürünlerin içindeki farkl ıl ık da genellikle yapının sağlam lığı nı ve zayıflığını belli eder. Sağlamlık değişik uygulama ve maliyetlerdeki seçenek zengi nli ği nd en, zayıflık ise bu ürünlere ait şartnamelerinin tasarım süreci içinde değişik uzmanlarca değişik zamanlarda belirlenmesinden kaynaklanır. İlave olarak başlangıçta seçilen malzemeler tedarik süreci içinde değişmelere maruz kalabilir. Mimar için mühim olan husus bu gerçeğin bilincinde olmak ve her zaman ürünler ve sistemler arası ndaki uyumu gerçekleyebilen bir prosedürün oluşmasını ve en önemlisi bunun tasarım aşamasının başlangıcında oluşturulan kritere uyumunu sağlamaktı r. Yangın Stratejisinin Oluştu ru lması En iyi prosedür içinde; raporlar, çizimler ve her proje için eşgüdümlü yangın stratejisi olan bir doküman meydana getirmektir. Bu doküman bir sefere mahsus olarak hazırlanmış olmayıp, tasarım kararının ve tasarımın, inşaatın ve binanın kullanımında baştan sona kadar ürün seçiminin esas noktasını belirleyen "yaşayan" bir doküman olmalıdır. Mimarın tasarım aşamasının mümkün olan en erken zamanında, diğer danışmanların; bina kontrol ekibi ve itfaiye görevlilerinin katılımıyla birlikte bir yangın stratejisinin belirlenmesini teşvik etmesi hayati öneme sahip bir konudur. Değişi klik büyüklüğünün adapte edilen tedarik prosedürüne göre değişmesi nedeniyle, stratejinin belirlenme prosedürü çok önemlidir. Son yıllarda, tasarım sorumluluğu bina tasarı mının birçok konularında fakat özel-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=