Tesisat Dergisi 93. Sayı (Eylül 2003)

M C> C> N 5 >, w M "' >, .. vı 'in 'c, ~ C i;j en 135 °C sıcaklıkta, 300 m3/st sıcak su üretimi mümkün olabilecektir. Proje için yeni bir kuyuya daha gereksinim vardır; çalışmalar devam etmektedir. Sahanın neredeyse tamamı yerleşime açılmış olduğu için, yeni kuyu lokasyonları bulunması, buralara sondaj makine ve ekipmanlarının yerleştirilmesi güç olmaktadır. Bu nedenle sahada gelecekte kuyu l a rın yönlü sondaj yöntemi ile delinmesi gerekecektir. Kızıldere Jeotermal Sahası Aydın-Denizli arasında, Denizli'ye 40 km uzaklıktadır. 1984 yılında kurulan 20.4 MWe gücündeki buhar türbini ile ortalama 10-13 MWe arasında değişen kapasitede çalışarak, yılda 100-11 O milyon kWh elektrik üretmektedir. Sahada, derinlikleri 495-2,261 m arasında değişen 9 kuyu üretim amaçlı kullanılmaktadır. Yakın zamana kadar, reenjeksiyon yapılamadığı için 1,000 t/h debi ve 145 °( sıcaklıktaki atık suyun bir kısmı atmosfere buharlaşmakta, o/o 9011 ise B.Menderes Nehri'ne boşa ltılmaktadı r. 2002 yılından beri R-2 kuyusuna 200 t/h debide reenjeksiyon yapı labilmektedir. Üretim sırasında kuyularda oluşan kabuklaşma ve reenjeksiyon yapılamaması, sahanın en önemli sorunları olarak yılla rdır gelişmeyi engellemiştir. Kabuklaşma kuyu çapını daralttığı için akışkan üretimi azalmaktadır. Bu nedenle tüm üretim kuyularında her yıl sondaj makinesi ile kabuk temizliği yapılmaktadır. Son yıllarda kabuklaşmayı önlemek için geliştirilen kimyasalların yaygınlaşması ve ucuzlaması, sorunun ekonomik olarak çözümü artık mümkündür. Sahanın en önemli ve hayati sorunu reenjeksiyondur. Kızıldere sahası bu açıdan şanslıdır, çünkü 'in ~ 134 sahada birbiri ile düşey yönde ilişkil i ve değişik sıcaklı klara sahip, üç farklı rezervuar bulunmaktad ır. Birinci rezervuar olarak adland ı ra bi l eceğimi z, 180190°( sıcaklığa kadar akışkanların bulunduğu ve derinliği 600 m'lere kadar olan kireçtaşları; ikincisi kireçtaşlarının altında yer alan ve 220 °C' ye kadar akışka nların bulunduğu, derinliği 1,000 m'lere kadar ulaşan mermerler ve bunların altında yer alan, birkaç yıl önce keşfedilen 242 °C sıcaklığa sahip akışkanın bulunduğu şistlerdir. Halen üretimin büyük bir kısmı mermerlerden yapılmaktadır. Saha ve santrale 25-30 miyon $ tutarında yeni bir yatırım yapılması halinde, sahanın bütün sorunlarının çözümü ve yıllık net 250 milyon kWh elektrik üretimine ulaşmak mümkündür. Santral yakınlarında seralarda yaklaşık 1 O MWt kapasitede ısıtma yapılmakta, Sarayköy ilçesinde ise 40 MWt'lik bölgesel ısıtma projesi devam etmektedir. Kuyularaki akışkanın o/o2 oranında CO 2 gazı içermesi nedeniyle, santral yakınında kurulmuş bulunan bir tesiste yıllık 110.000 ton CO 2 gazı ve kurubuz üretilerek, büyük bir kısmı gıda sektörüne satılmaktadı r. Germencik Jeotermal Sahası Aydın'a 15 km uzaklıktadır. Sahada derinlikleri 284 m ile 2,009 m arasında değişen 9 adet üretim kuyusu delinmiştir. Sahada ölçülen en yüksek sıcaklık 232 °C'dir. Enerj i Bakanlığı'nın elektrik üretimi için hazırlattığı bir raporda [3], sahanın 11 O MWe üretebilecek kapasitede olduğu belirtilmiştir. Bir Türk-Amerikan (Güriş-Ormat) ortak girişimi, sahada santral kurmayı planlamaktadır. Salavatlı Jeotermal Sahası Aydın-Denizli arasında, Aydın'a 35 km uzaklıkta yer almaktadır. Sahada MTA tarafından 2 derin kuyu delinmişti r. Kuyulardan ölçülen maksimum sıcaklık 171°Cdir. Bir özel sektör firması sahadan elektrik üretimi için 7.9 MW kapasiteli enerji üretim lisansı almıştır. Firma, sahaya yeni bir kuyu delmek için çalışmalarını sürdürmektedir. Dikili-Bergama Jeotermal Sahası Dikili ve Bergama arasında, geniş bir alanı kapsamaktadır. Bergama tarafında su sı-caklığı 67°C, Dikili yakın l arında ise 130 °C'dir. Bergama Belediyesi, 40 MWt kapasiye sahip, 7,850 KE bir bölgesel ısıtma projesinin uygulamasına başlamıştır. Diğer yandan Dikili Belediyesi de yine yaklaşık 40 MWt kapasiteli bölgesel ısıtma sisteminin inşasına başlayarak saha ile şehir arasında gidiş ve dönüş borularını döşemiştir. Dikili ve Bergama arasında toplam 60 MWt kapasiteli, 480 dönüm kapal ı alana kurulacak olan seraların, önemli bir kısmı tamamlanmıştır. Bu proje halen Türkiye'nin en büyük jeotermal kaynaklı serasıdır. Salihli Jeotermal Sahası Salihli Kurşunlu kaplıcaları ve çevresinde bulunan 94°C sıcakl ığa sahip sulardan, 20,000 KE ve 140 MWt kapasiteli bir bölgesel ısıtma yapılması planlanmıştır. 20022003 kış sezonunda 600 konuta enerji veri lmeye başlanmış olup, proje halen devam etmektedir. Gönen Jeotermal Sahası Gönen (Balıkesir), jeotermal kaynaklı bölgesel ısıtmanın Türkiye'de ilk defa gerçekleştiril diği yerdir. Halen 2,700 konut ve bir otel 32 MWt kapasiteye sahip bölgesel ısıtma sistemi tarafından ısıtılmaktadır. Derinliği 816 m'ye ulaşan ve ilk sıcaklıkla rı 80 °C civarında olan kuyulardan sistemin enerjisi sağlanmaktad ı r. Bugüne kadar sahada 14 kuyu delinmiştir. Yanlış reenjeksiyon uygulamaları nedeniyle rezervuar sıcaklığında ~

RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=