M O) ;;:, "' vı 'iii -~ ., C ;;; ., "iii ~ cesaret verici bulunmuştur. PEMFC bir yakıt hücresidir ve elektrolit olarak proton geçirgen zar kullanır [8]. PEMFC kojenerasyon sisteminin uygulanma şekli Şekil ?'de gösterilmiştir. Hücre kümesinden ve yakıt işlemcisinden çıkan atık ısı, sıcak su olarak geri kazanılır. Geri kazan ılan bu ısı, önce tanklarda depolanır, sonra sıcak su gereksinimi ve oda ısıtması için kullanılır. Standart bir Türk evi için yakıt hücresi sisteminin güç çıktısının 3-4.5 kW arasında olduğu kabul edilmektedir. PEMFC sistemi çevresel koruma ve bununla birlikte doğal gaz satışının artması açısından dikkat çekici bulunmaktadır. 8. Sonuç Geçtiğimiz 1 O yılda yakıt hücreleri alanında çok geniş atılımlar yapılmış ve bunların çok yakında piyasaya girişleri olacaktır. Yakıt hücreleri 1830'1u yıllarda icat edilmiş ve geçen 50 yıl için yeni elektrik üretim teknolojisi olarak dikkate alınmıştır. Ürünlerin gelecek 2-3 yıl esnasında ortaya çıkması beklenmektedir. Yüksek verimlilik, düşük kirlenme, düşük gürültü ve esnek çalışma gibi bir çok teknik yetenekleri olan bu teknoloji, başarılı bir şekilde geleneksel jeneratörlerin yerine aday gösterilmektedir. Bundan başka çevresel k i rliliğe yol açmaması sonucu ve yüksek enerji verimliliği dolayısıyla yakıt hücreleri özellikle denizaltı araçları ve otomobiller başta olmak üzere ısı motorlarının yerini alabilir. Problem sadece yakıtın iletimi ve muhafazasında gözükmektedir. Uzmanlar yakın bir gelecekte yakıt hücresi sistemi maliyetinin 100 $/kW'a kadar ineceğini tahmin etmektedirler. Gelecekte yakıt hücrelerinin diğer bir problemi k<jtalizör olarak kullanı lan platindir. Yakıt hücresini çalıştırmak için platine ihtiyaç vardır. Sorun dünya üzerinde büyük çaptaki projelerin üstesinden gelebilecek miktarda platinin olup olmamasıd ır. Platin dünyadaki nadir bulunan ve en pahalı metaldir. Bu yüzden platin yerine kullanmak üzere örneğin kobalt (Cq) gibi başka elementler ile deneme çalışmaları yapılmaktadır[3]. Kaynaklar J. http:l/www.daiın/erchrysler.coınlspecials/necar/ pdf/necar5_e.pdf 2. Sunay, C., "Yakıt Pilleri", Bilim ve Teknik, Ekim 1998 3. http://www. ıf ııni-kiel. delmatwislmatsci/pro-jecıl fue/cellsl 4. Home Poweı; "Residential Fııel Cells ", Barloıv, R., Aııgııst/September 1998 5. http://www. 3m. com/ııslmfg_ indus trial/fiıe l-ce l/s/ overview/index.jhtml 6. "Wi/1 Fııe/ Ce/ls Powr Our Fııture", World Fue/ Ce/1 Coııncil, 15 Oct. I999 7. "Background & Update on the State of Fııe/ Ce/1 Technology", jodi Beebe 8. Osaka Gas Co. Ltd., "The Development ofPEFC Co-generationSystem for Residential Application ", Higashigııchi, S. [t:ı 130 IJa'blo J. Çqiıli tipteki yakıl hDcrderinin anot ve katottaki dekırokiınyasa/ reaksiyon/an. Yakıı Hücresi Anot Reaksiyonu Katot Reaksiyonu PEMFC ve PAFC H, - 2H•+ 2e 1/20 2 + 2H• + 2e-> H 2 O AFC H2 + 2OH"-> 2H,O + 2e 1/20 2 + H,O + 2e ...., 2OH" DMFC CH3OH + H,0 -> CO2 + 6H' + 6e 3/20 2 + 6W + 6e -> 3H,O MCFC H, + CO12-➔ H,O + 2e + CO2 1/20 2 + co, + 2e - co,ıCO + CO 2 -- 2CO + 2e H2 + 02-➔ H 2 O + 2e SOFC CO + 02-➔ CO, + 2e 1/20, +2e➔ o,ıCH, + 40'·➔ CO2 + H,O + 8e Tablo 2. Çeşitli yakıt hQcrelerinin çalışması ile ilgili özellikler. /3/ Yakıt Elektrolit Yakıt Oksitleyici Sıcaklık Verimlilik Hücresi r·cı AFC KOH/matrix H2 02 70-200 30-45 PEMFC Sulfon-F-Polymer H2 02 60-90 301 Harici düzenleyici Hava Sulfon-F-Polymer Methanol (CHpH) 02 70-100 40 DMFC Hava (>100) 50+ (Novel Polimer) PAFC HPO4/SiN matrix H2 02 190-220 35-401 Harici düzenleyici Hava H2 Doğal gaz (90% CH4 ) Li2CO:ı/ co 50+ MCFC LiAlO4 matrix Methanol (CH3OH) Hava 650 (65)2 Butane / Propane içsel düzenleyici H2 Doğal gaz (90% CH4 ) SOFC Y2OrZrO2 co 50-60 Methanol (CH3OH) Hava 750-1000 (70)2 Butane / Propane içsel düzenleyici Tablo 3. Yakıt hücresi tiplerine göre uygun pazıır bölümleri. /3/ Pazar Uygun Yakıt Hücresi Tipi Elektriksel yararlanma PAFC MCFC Elektrik Uzak (Remote) Üretme AFC PAFC MCFC Dağıtım (sabit) AFC PEMFC PAFC MCFC SOFC Yerinde kojenerasyon PEMFC PAFC MCFC SOFC Ticari, taşınabilir AFC Taşınabilir Askeri, taşınabilir PEMFC SOFC , hareketli Yeraltı madenciliği AFC PEMFC Otomotive AFC PEMFC PAFC Otobüsler, kamyonlar AFC PEMFC MCFC Taşıt Raylı taşımacılık AFC PEMFC Uzay araçları AFC PEMFC PAFC Denizaltılar PEMFC _ ,!.~c-~~i g1ü. ~-~-~!~_-=~_ rr"""';,...,,.,,,:;:-1.g;,;:t;.;:::ti-::ti;~-:;;;;-~..;.....;.::,- ı E_lektriksel F guç :Batarya: ı ' • ~_,_- Depolama tankı PEMFC Doğal sistemi gaz Şekil 7. PEMFC'ııiıı konutlarda ııygıılaııması /8/
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=