......, .., 0 0 "' :5 >, w .., O) >, "' uı nıca ın orma 1.500 <IS --- ..c 1.000 ~ .:,: 500 V, ·.::: o -~ t).() ·.::- -500 ııı C: "" -1.000 -1.500 0,0 1 1,0 1 2,0 3,0 5,0 7,0 8,0 Şekil 8. Referans , THID'ninfark/ı döşeme ı derinliklerinde yıllık enerji getirisi -ısıtma -Soğutma THID döşeme derinliği : Şekil 9. 1.500 r--------------- ------, Referans THID'in farklı malzemelerle yıllık enerji getirisi. ~ 1.000 --- ..c ~ -"' 500 :§ i o "t ·500 +--- c: ı.ı., -1 .000 +----= -1.500 -'---------------~-- oJ PVC PE Beton THID malzemesi l 9, B~ru Malzemesi Çoğu kez THID'nin getirisine boru malzemesinin etkisi hakkında belirsizlikler bulunmaktadır. Hem simülasyon hesaplamalarından hem de pratik uygulamalardan elde edilen bilgiler doğrultusunda, malzeme kullanımı n ın çok az bir etken olduğu Şekil 9'dan da görüldüğü gibi tespit edilmiştir. Son zamanlarda sıkça kullanılan çift cidarlı esnek plastik borular (kablo koruması boruları), tırtıllı dış ve düz iç yüzeyleriyle, diğer tek cidarl ı borulara göre hiç de kötü sonuç vermemiştir. Gerçi dış borunun tırtıllı bölümünde yalıtım olarak etkiyen hava hacimleri mevcuttur. Fakat borunun dış yüzeyi daha büyük olması, bu yalıtım etkisini büyük oranda dengeler. Pratikte boru malzemesi, özellikle yatırım, sızdırmazlık, uzun ömür ve hijyen gibi kriterlerle seçilir. 98 11 O. Etkiyen Diğer Büyüklükler Buraya kadar tartışıla n parametrelerin yanı sıra, etki eden başka büyüklükler de döşeme tipine bağlı olarak ele al ınmalıdır. Böylece örneğin THID tesisatının binanın yanına veya altına döşendiğinde, binanın yarattığı etki de hesapla nılmalıdır. Bunun dışında, boru ağı olarak döşenen toprak-hava ısı değiştiricilerinde, borular arası mesafenin ve boru sayı s ının etkisi de göz önüne a lı nma l ıdır. Bu parametreler, diğer etken büyüklüklere kısmen karmaşık bağımlılık içindedir ve bu nedenle etkileri kendi başlarına gösterilemez. Bu parametreler mantı klı bir şekilde simülasyon yardımıyla projeye özel olarak değiştirilir ve optimize edilir. 111. Maliyetler ve Ekonomiklik Topra k-hava ısı değiştiricileri, yatırım ve işletme masrafları gerektirir. Farklı projelerdeki yatırım masrafları, aynı THID getirisi için büyük fa rkl ıl ıkla r gösterebilir (toprak hafriyatının kapsamı, malzeme, form parçalarının adeti, ku llanılabilen yüzeyin durumu vs.). Bu nedenle büyük projelerdeki maliyetler, sadece projeye özel olarak tespit edilebilir. Daha küçük ebatlardaki THID'lerde, (örneğin müstakil evlerde), 2500 Euro KDV dahil maliyet hesaplanabilir. İşletme masraflarının büyük kısmı THID içindeki ve ön filtredeki basınç kaybını yenmek için çalışan vantilatörün harcadığı elektrik ile periyodik filtre değişimi nden ibarettir. İlaveten muayene, bakım ve temizlik masraflarının doğabileceğini unutmamak gerekir. Ekonomikl ik hesapları yapılırken, tüm sistem, yani devreye alınan havalandırma tesisatı dahil edilerek hesap yapı lmalıdır. Bu şekilde örneğin bir THID arkasına monte edilen bir ısı geri kazanım sistemi, THID'siz hale göre daha düşük bir yıllık getiri sağlayacaktır. Buna benzeyen etkiler, enerji ve ekonomiklik açı larından bir bütün olarak ele alınmalıdır ve böylece THID'nin tüm sistem ile bağlantılı hali için gerçek enerji tasarrufu potansiyeli saptanma lıdır. Projeden projeye çok değişen yatırım masrafları nedeniyle, THID'in ekonom ikliği tek ve ortak bir değerlendirme ile anlatıla maz. Genel olarak THID içeren tesislerde ısıtma ve soğutma için özgül maliyet THID'siz "konvansiyonel" sistemlere göre daha yüksektir, bazen epey yüksektir. Özel kullanım durumlarında, ör. ısı geri kazanımı ile kontrollü havalandı rm a ve dönüş havası ısı pompası kullanıp alışılmış ısıtma sistemi içermeyen pasif evlerde, THID bazen uygun fizibilite verebilir. Bu durumlarda fizibilite diğer koşulların yanı sıra doğru tasarlanmış bir THID sayesinde ısı geri kazanım ünitesinin dış tara-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=