�@�mJô(z @ôC@ô f � technıcal ınformafıon .., o o N "'::ı '"' N en •• • ENDUSTRI KAZANLARINDA •• • ÇOKME ve PATLAMA NEDENLERi ile ÖNLEME ÇARELERİ Reasons For Collapses And Explosions in lndustrial Boilers And Prevention Solutions •• u lkemizde son zamanlarda, endüstri kazanlarında çökme, yırtılma, patlama olayları artmış görünüyor. Bu olayların büyük bir yüzdesi işletme hatalarından meydana geliyor. 1. Giriş Az gelişmiş ülkelerin hemen hepsinde olduğu gibi ülkemizde de bilhassa endüstri kazanlarında çökme ve patlama olayları, maalesef sıklıkla yaşanmaktadır. Bu olaylarda can kaybı ve büyük miktarda mal kaybı meydana gelmektedir. Bu olayların oluşmasında; t Tesis kurulurken yapılan üretim ve montaj hataları, t İş güvenliği yönetmeliklerinin yetersiz oluşu, t Mahalli idarelerce yeterli kontrollerin yapılamayışı, t Kazanın sahibi firma veya kişilerin bilgisizliği, sorumluluk duygusunun azlığı, t Parasal imkanlarının yeterli olmayışı nedeniyle, tesisin, uygun olmayan yerlere; yeterli otomatik kontrol ve emniyet sistemlerine haiz olmadan kurulması, t Yıllık hidrolik test ve bakımların yaptırılmayışı veya ehil olmayan kişi veya kuruluşlara yaptırılması, t Kazanı çalıştıran kişi veya kişilerin bilgisizliği, sorumluluk bilincinin gelişmiş olmaması neden olmaktadır. Almanya'da 1968 yılında yapılan bir araştırmaya göre (kaynak: Mühendis ve Makina, Cilt 1 3, Sayı 1 51, Aralık 1969, Sayfa 252) kazanlarda meydana gelen hasar sebepleri: Malzeme hatası % 5 Dizayn hatası % 12 Üretim hatası % 8 İşletme hatası %75 Yine Almanya'da 1 971 - 1 977 yılları arasında TÜV tarafından yapılan araştırmada kaza180 Metin Bilgiç I L, ,, . --- -- '-----------� �versal Makina San. ve Tic. A.Ş • !arın; % 37 dizayn, malzeme, imalat, montaj, f. Farklı malzemelerin bir arada kullanılyerleşim hatalarından; %63 işletme hatala- masında oluşabilecek olayların göz önürından meydana geldiği belirlenmiştir. ne alınmaması. ABD'de 2000 yılında kazanlarda meydana gelen hasar durumu (kaynak: Termodinamik Mecmuası Aralık 2001, Sayfa 80, Mustafa Kemal Sevindir-Özlem Emanet): - Hasar sayısı: 2686 (1999'da hasar sayısı 2163) %24 artış olmuş, - Hasarın %90'ı işletme hatası, -Hasarın %1 0'u malzeme, dizayn, üretim hatası. 2. Hasar Nedenleri 2.1. Malzeme hatası Kazanda kullanılan çelik ve sac levhaların "kazan sacı" özelliklerine sahip olmaması, katmerli çıkması vs. aynı özellikler kazan boruları için de geçerlidir. 2.2 Dizayn hatası a. Kazan sac kalınlıkları hesaplanırken, olması gerekenden ince tutulması. b. Kazanda yeterli su sirkülasyonu olmayışı; dolayısı ile bilhassa yanma hücresinde metal sıcaklığının aşırı yükselmesi. c. Basınca maruz bölgelerin dizaynında hata yapılması. d. lsıl etki ile oluşacak uzamaların göz önüne alınmaması. e. Birleşim yerlerinin tekniğine uygun dizayn edilmemesi. Asgari seviye elektrotları (2 ad 2.3. Üretim hatası a. Kazan kaynaklarının tekniğine uygun olmaması. b. Kazanın üzerine monte edilmesi gereken otomatik kontrol ve emniyet sistemlerinin yetersiz oluşu veya yanlış seçilmesi. 2.4. Tesisat ve Montaj Hataları a. Kazanların yerleşim yerinin iş güvenliği kurallarına uygun olması. b. Kazan armatürlerinde, otomatik kontrol sisteminde, emniyet sisteminde eksik cihaz bulunmaması. 2.5. İşletme Hataları a. Yanlış kimyasallar kullanarak kazan saclarında incelmeye sebep olunması. b.Yetersiz su arıtma ile; alev-duman borulu kazanlarda yanma hücresi (külhan) alt tarafında çamur birikmesi neticesi, ısı geçişinin engellenmesi dolayısı ile, ısıl yığılına neticesi meydana gelen çökme ve patlamalar. c. Uzun süre (2 aydan fazla) kullanılmayan kazanların su seviyesi hizasında ve buhar hacmi tarafında meydana gelen oksijen korozyonu neticesinde meydana gelen yarılma ve patlamalar. Şekil 1 .
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=