TURKİYE'NİN EN BÜYÜK RÜZGAR SANTRALI: BORES The Biggest Wind Energy Plant in Turkey: BORES BORES Rüzgar Santrali'ııin kurııcıılarındaıı Demirer Holding ile yaptığının; röportajda, Elektrik Yüksek Miilıendisi Halil Durutiirk ve Elektrik Miilıendisi Sarper Başak bize BORES'i ve altematif bir enerji olan rüzgar enerjisini anlattılar ... O •• ncelikle Rüzgar santralları açısından Türkiye'nin şu anki durumunu öğrenebilir miyiz? Halil Durutürk: Türkiye'de şu an üç RES (Rüzgar Enerji Santralı) mevcut. İlk rüz gar santralı Şubat 1998'de Çeşme-Germiyan köyünde Demirer Holding A.Ş. tarafından kurulmuştur. Santral 1.5 MW gücünde ve otoprodüktör yapısındadır. İkinci santral ise Güçbirliği Holding tarafı ndan yine Çeş me'de Yap-İşlet-Devret (YİD) modelinde kurulmuştur. Şu an Türkiye'nin en büyük santral ı olan ve ülkemizde üçüncü olarak kurulan BORES ise 25 Temmuz 2000'de Bozcaada'da YİD modeli ile kurulmuş olup 1 0.2 MW gücündedir. İmar aşamasında olan bir çok proje de mevcuttur. BORES Rüzgar santrali hakkında bize kısaca teknik bilgi verir misiniz? Halil Durutürk: BORES'in açılımı Bozcaada Rüzgar Enerji Santralı 'dır. Santral, türbinlerin temin edildiği bir Alman firması olan Enercon ve Demirer Holding tarafından YİD modeli ile inşa edilmiştir. Enercon, Demirer Hold ing ile ilk iki projede ortak çalışan bir türbin imalatçısıdı r. Bir çok değişik güçte türbin üretimi yapan Enercon'un E30-300 kW, E40- 600 kW ve E66-1800 kW gibi türbin modelleri tüm dünyada aktif olarak kullanı l maktadır. Daha büyük güçteki türbinler de şu an deneme aşamasındadı r. Bozcaada Rüz gar Santral ı 'nın yatırı m maliyeti 13 milyon dolardır. Santral her biri 600 kW gücünde olan 1 7 adet Enercon E40-600 kW modelinde rüzgar türbininden oluş maktadı r. Santralı n kendisini yaklaşık altı yılda geri ödemesi beklenmektedir. Santral ı n eko nomik ömrü ise 30-35 yı ldır. Sarper Başak: Verilen taah hütlere göre santral ı n yılda 30 milyon kWh enerji üretim ga rantisi vardır. Geçen bir yı l bo yunca 35 milyon kWh üretim gerçekleştirerek 5 milyon kWh fazlal ı ğıyla BORES bu kapasitenin çok üstüne çıkmıştı r. Türbinler-de 0,4 kV yüksek gerilim olarak üretilen elektrik, türbinlerin altındaki trafolarda 34,5 kV orta gerilime dönüştürülerek enterkon nekte sisteme verilmektedir. Adaya verilen elektriğin miktarı ise yaklaşı k 300 kW'tır. Santralde estetik unsurlar da dikkate al ı narak daha ucuz kafes kuleler yerine 44 metre yüksekliğinde çelik konik silindirik kuleler kullanı lmıştı r. Bu çelik kuleler üzerin-de, yaklaşı k 30-35 ton ağı rlı ğı ndaki senkron generatörün 42 metre rotor çapı vardır. Sürekli gondol rüzgar yönüne doğru kendi yönünü ayarlar. Rüzgar hızı 2.5 m/s'nin üzerine çı ktığı an ve şebeke koşulları türbin işletmecileri tarafından da uygun bulunduğu an, kanatları kendi içinde dönerek açılarını rüzgar alabilecek açıya (90 dereceden 1 dereceye kadar) düşürür, ve motor dönmeye başlar. 15 m/s civarında türbin tam kapasite ile çal ışmaya başlar. Rüzgar hızı 30 m/s üzerine çı ktığı an türbin kendini korumak için kanatları nı tekrar 90 derecelik açıya getirerek rüzgardan hiç enerji almayacak pozisyonda kendini durdurur. Üretilen enerjinin yaklaşık 1/1 7'si Bozcaada da tüketilmekte, diğer kısmı ise denizaltın daki kablo ile Çanakkale bölgesine geçmektedir. Denizaltı kablo kapasitesi nedeniyle şu an santrale ek ünite ilavesi düşünülmüyor. Elektrik satışlarınızda TEAŞ ve TEDAŞ ile aranızda elektrik satış fiyatı konusunda bir sorun var mı? Soldan sağa; Halil Dıırııtiirk, Sarper Başak. TESİSAT DERGİSİ SAYI 70 EKİM 2001 Halil Durutürk: TEAŞ'la yaptığı mız müla katlarda kendi isteklerimiz ve onların istekleri karşı lıklı olarak görüşülüyor ve bu istek ve görüşler doğrultusunda ortak bir karara varı yoruz. Bu konuda bir sorun yaşanmıyor. İşletme süresi boyunca yaşadığınız sorunlar, avantajlar ve dezavantajlar nelerdir? Halil Durutürk: Mevcut işletilen santrallarda taahhüt edilen elektrik enerji değerleri karşılanmak-tadı r. Türbinlerle ilgili ciddi bir sorunla karşılaşı lmamıştır. Santralin üç ayda bir olmak üzere yılda dört kere periyodik bakı mı yapılmaktadı r. Şu an santralde iki adet teknik personel görev yapıyor ki bu 17 türbinli bir santral için fazla bile. Ayrıca BORES santra-lında Enercon Scada adlı uzaktan kumanda sistemi kullanılıyor. Bu sisteme göre, rüzgar türbinlerinin durumları bilgisayar aracı lı-ğıyla doğrudan İstanbul'dan veya Alman-ya'dan kontrol edilebiliyor. Elektrik Piyasası Yasası'nı Rüzgar Santralleri açısındanyeterlive belirleyicibuluyormusunuz? Bu yasayla ilgili yönetmeliklerin hazırlanma çalışmaları konusunda görüşleriniz nelerdir? Halil Durutürk:Yeni Elektrik Piyasası Yasası konusunda olumlu düşünüyoruz. Ancak bu konudaki görüşlerimiz ilgili yönetmelikler hazırlandıktan sonra daha belirgin hale gelecek. Bu sektörde yatırımlarınıza devam etmek istiyor musunuz? Yeni projeleriniz var mı? Halil Durutürk: Demirer Holding iki adet rüzgar santralı projesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl ığı 'na başvuruda bulundu. YİD modeli konusundaki belirsizliklerin giderilmesiyle birlikte bunları n bir an önce devreye girme sini bekliyoruz. Bu projelerden ilki Çeşme'de kurulacak. Santralın 39,2 MW gücünde ve 70 türbinden oluşması planlanıyor. Datça'da kurulacak rüzgar enerji santralı ise 48 türbin den oluşuyor ve 28,8 MW gücünde olması planlanıyor. Şirketin bir diğer projesi ise İzmir'de bir rüzgar türbini kanat fabrikasını n kurulması.
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=