52 TESİSAT • 10 / 2025 DOSYA - ISK-SODEX 2025 / MAKALE dayanacak şekilde tasarlanmış olup, sıcak suyun sürekli sirkülasyonunu güvenli şekilde sağlar. Esnek yapıları, kurulum sırasında kolay bükülmelerine imkan verir, bu sayede daha az ek parça ve bağlantı noktası gerektirir; bu durum hem montaj süresini kısaltır hem de maliyet avantajı sağlar. Metal esaslı borulara kıyasla korozyon ve kimyasal bozulmaya karşı dirençli olmaları, sistem ömrünü uzatan en önemli faktörlerden biridir. Özellikle çok katmanlı tasarımlarda (örneğin EVOH veya alüminyum tabakalı), yüksek basınç dayanımı, çatlama direnci ve boyutsal stabilite elde edilir. Bu katmanlardan EVOH oksijen bariyeri, sistemdeki kolektör ve kazan gibi metal ekipmanlarda korozyona yol açabilecek oksijen difüzyonunu engeller. Ayrıca PE-RT ve PE-X borular, tekrarlayan termal döngüler altında bile uzun yıllar boyunca mekanik özelliklerini korur, bu da onları dayanıklı ve sürdürülebilir bir çözüm haline getirir. Tüm bu özellikleriyle PE bazlı borular, uluslararası standartlarda da tanımlanmıştır: ISO 22391 (PE-RT borular sıcak ve soğuk su tesisatı için), ISO 15875 / DIN 16892-93 (PE-X borular çapraz bağlı polietilen), ayrıca DIN 4726 (oksijen geçirimsiz borular için difüzyon katsayısı sınırı) bu malzemelerin performans ve güvenilirlik kriterlerini ortaya koyar. Dolayısıyla PE esaslı borular, hem teknik dayanıklılık hem de standartlara uygunluk açısından zeminden ısıtma uygulamalarında en güvenilir seçeneklerden biri konumundadır. PE-RT NEDIR? PE-RT, Yükseltilmiş Sıcaklık Dirençli Polietilen anlamına gelir. Moleküler mimarinin, yüksek veya yükseltilmiş sıcaklıklarda (RT) çalışmaya izin vermek için yeterli sayıda bağ zincirinin dahil edileceği şekilde tasarlandığı bir polietilen (PE) reçinesidir. Banyo tesisleri için sıhhi tesisat boruları gibi ev içinde kullanılır, mutfakta içme suyu ve duşlarda ve banyolarda sıcak ve soğuk su sağlar, taşınabilir su dağıtımı için avantaj ve güvenlik sağlar. PE-RT, etilen monomeri ve 1okten monomeri ile kopolimerize edilerek daha yüksek dallanma derecesine sahip, dalda 6 karbon atomu içeren daha uzun dallı bir olefin monomeri oluşturulur. Bağ zincirleri polimerdeki kristal yapıları birbirine “bağlayarak” yüksek sıcaklık mukavemeti ve performansı, kimyasal direnç ve yavaş çatlak büyümesine karşı direnç gibi gelişmiş özellikler sağlar. PE-X NEDIR? PE-X, domestik boru sistemlerinde yaygın olarak kullanılan bir malzemedir. PE-X çapraz bağlı polietilen anlamına gelir. PE-X'in 3 türü vardır. Bunlar peroksit çapraz bağlama PEX-A, silan çapraz bağlama PEX-B ve ışınlanma çapraz bağlama PEX-C'dir. Peroksit, silan ve ışınlama çapraz bağlama gösterilmiştir. Her bir yöntemde, bir hidrojen atomu polietilen zincirinden (üst ortada) ya radyasyon (hv) ya da peroksitler (R-O-O-R) yoluyla çıkarılarak bir radikal oluşturulur. Ardından, iki radikal zincir ya doğrudan (sol altta) ya da silan bileşikleri aracılığıyla dolaylı olarak (sağ altta) çapraz bağlanabilir. PE-X borularının özellikleri üretim yöntemine göre değişir. En esnek ve en yüksek çapraz bağlanma oranına sahip PE-Xa (%75), onarılabilirliği ile öne çıkar fakat en pahalı seçenektir. PE-Xb (%65), en yüksek patlama basıncı ve kimyasal direnci sunar ancak daha serttir ve bobin hafızası belirgindir. PE-Xc (%60) ise çevre dostu üretimiyle avantajlıdır; fakat daha az homojen çapraz bağlanma ve bükülmelere karşı düşük direnç dezavantajına sahiptir. PE-X borular genellikle yüksek sıcaklığa dayanıklılıkları için seçilirken, VOC emisyonları, kimyasal sızıntı ve geri dönüşüm sınırlamalarının çevre ve sağlık üzerindeki etkileri onları yerden ısıtma sistemleri için daha az ideal hale getirmektedir. Öte yandan PE-RT borular, çapraz bağlama işlemi olmadan karşılaştırılabilir termal perfor-
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=