Tesisat Dergisi 293. Sayı (Mayıs 2020)

62 Tesisat / Mayıs 2020 tesisat.com.tr MAKALE taraf pompalanır. Kompresör ve evaporatör fanları durdurulur. Bazı kurulumlarda panjurlar evaporatör serpantinini kapatmak için kapatılır. Daha sonra Şekil-6'da gösterildiği gibi bir vana açılır. Su, evaporatörün üzerindeki bir püskürtme kafasına gider. Su evaporatörün üzerinde yıkar ve donu eritir. Daha sonra bir tahliye kabına takılır ve tahliye edilir. Su çözdürme, soğuk hava depoları gibi büyük endüstriyel uygulamalarda [3] evaporatörün buzunu çözmenin hızlı bir yöntemidir. Buz çözme başlatıldığında, kompresör ve eva- poratör fanları durdurulur ve suyun, evaporatörün üzerinde bulunan bir dizi tüpten doğrudan evaporatör serpantinine püs- kürtmesine izin veren bir su solenoid valfi açılır. Bu buz çözme yöntemi 'kabin sıcaklığı donma noktasının altına düştüğü için daha az kabul edilebilir bir alternatif haline gelir, çünkü su belirli koşullar altında ısı transfer yüzeyleri üzerinde donabilir [3]. 3. YAYGIN OLARAK KULLANILAN BUZ ÇÖZME KONTROL STRATEJİLERİ 3.1 Zaman Başlatmalı-Zaman Sonlandırmalı Kontrol Evsel ve ticari soğutma uygulamaları ve soğuk depolarda yaygın olarak kullanılan bir yöntemdir. Bu tasarıma 'toplam çalışma' zamanlayıcısı adı verilmiştir. Bu zamanlayıcılar, yal- nızca buzdolabının (kompresör) gerçekte çalıştığı zamanı sayarlardı. Kompresör çalışmadığında don oluşmayacağından bu mantıklıdır. Bu daha sonraki mekanik model zamanlayıcılar, sadece kompresör belirli bir süre boyunca, genellikle 6 ila 8 saat birikmiş kompresör çalışması sırasında çalıştığında buz çözme işlemine ilerler. Bir buz çözme zamanlayıcısı (saat) üzerinde kompresör çalışma sürelerine göre günde 3/6 defa buz çözme öngörü- lür. Buz çözme süresi sistem kapasitesine göre 20/90 dakika aralığında olabilir. Ancak bu yöntemde öngörülen buz çözme aralıkları ve süreleri bazen ortamın ihtiyaçlarına cevap vereme- yebilir. Bu durumda arızalar ve enerji kayıpları ortaya çıkabilir. 3.2 Zaman Başlatmalı-Sıcaklık Sonlandırmalı Kontrol Süpermarket uygulamaları için en temel ve yaygın olarak kullanılan buz çözme kontrol stratejisi zamanlı buz çözmedir. Soğutmalı vitrin evaporatörleri, bir zamanlayıcının buz çözme döngüsünü hem başlattığı hem de sonlandırdığı, önceden tanımlanmış bir buz çözme programına göre çözülür. Bu stra- teji, evaporatörde mevcut olan gerçek don miktarına dayan- madığından, buz çözme döngüsünün buzun buz çözme dön- güsü sırasında tamamen çıkmayacağı şekilde süresi yetersizdir veya buzun giderilmesi için gerekli olandan önemli ölçüde daha fazla ısıtma sağlanacak şekilde süresi aşırıdır. Zamanlanmış buz çözme stratejisinin etkinliği, sıcaklık kontrollü bir sonlandırma kullanılarak artırılabilir. Bu teknikte, buharlaşma sıcaklığı önceden belirlenmiş bir sıcaklığa ulaş- tığında veya buz çözme döngüsü önceden belirlenmiş bir süreye ulaştığında (hangisi önce gerçekleşirse) buz çözme döngüsü sona erer. Sıcaklık sonlandırma, buz çözme döngü- sünün sadece bir zamanlayıcı ile gerçekleşenden daha erken sona ermesini sağlar. Bununla birlikte, evaporatör sıcaklığı sadece bir buz çözme döngüsünü sonlandırmak için kullanıl- dığından, hiçbir buz çözme döngüsünün gerekli olmadığında başlatılması olasılığı hala mevcuttur. 3.3 Zaman Başlatmalı-Basınç Sonlandırmalı Kontrol Sıcaklık kontrollü sonlandırmaya alternatif olarak, buz çözme basınca dayanarak da sonlandırılabilir. Bu teknikte, buz çözücü basıncı, buzun tamamını eritmek için yeterli sayılan önceden belirlenmiş bir basınca ulaştığında veya buz çözme döngüsü önceden hangisi olursa gerçekleşirse, buz çözme döngüsü sona erer. Basınç sonlandırma, buz çözme döngü- sünün sadece bir zamanlayıcı ile gerçekleşenden daha erken sona ermesini sağlar. Bununla birlikte, evaporatör basıncı sadece bir buz çözme döngüsünü sonlandırmak için kullanıl- dığından, hiçbir buz çözme döngüsünün gerekli olmadığında başlatılması olasılığı hala mevcuttur. 4. TALEP KONTROLLÜ BUZ ÇÖZME Talep buz çözme sistemleri, evaporatörün yüzeyinde don birikimini doğrudan ölçer ve buz çözmeyi sadece gerektiğinde başlatır! Her defasında aynı don kalınlığında buz çözme işlemi, başlatılan zaman yöntemlerine kıyasla buz çözme sıklığını ve süresini azaltacaktır. Talep buz çözme, buz çözme dön- güsü sayısını önemli ölçüde azaltır. Enerji maliyetlerinde %50 Şekil 6. Sulu buz çözme [1]