Tesisat Dergisi 293. Sayı (Mayıs 2020)

58 Tesisat / Mayıs 2020 tesisat.com.tr MAKALE Belirli bir sıcaklık için bu koşullar yavaş don oluşumunu, yüksek emme basıncını, yüksek kapasiteyi ve verimliliği teşvik eder. Buzlanma olarak havadan daha az su buharı alınır. Nem yüksek kalır. Gıdalar daha az nem ve kilo kaybeder ve en iyi görünümlerini korurlar. Ancak, bu ideal durum her zaman mevcut olmayabilir. Bir evaporatörde küçük bir yüzey alanı olabilir. Tamamen aktif olmayabilir. Hava sirkülasyonu düşük veya kısıtlı olabilir. Ağır don hava geçişlerini tıkayabilir ve yalıtım görevi görebilir. Bu tür şeyler meydana gelirse, giren hava ile evaporatör arasındaki sıcaklık farkı yüksek olacaktır. Benzer şekilde, soğutulmuş alanın sıcaklığı da yüksek olacaktır. Hemen hemen her buzdolabı sıcaklığı için, bu koşulların aşağıdaki olumsuz etkileri vardır: • Daha düşük emme basıncı • Daha yüksek soğutma etkisi maliyeti • Depolanan gıda ürünlerinden nem kaybıyla, alandaki nem azalması. 0° C veya daha düşük sıcaklıklarda çalışan bir evapora- törde bu koşulları ortadan kaldırmanın bir yolu vardır. Otoma- tik, periyodik, buzlanma veya "buz çözme" için bazı yöntemler sağlamaktır [1]. 2. GELENEKSEL DEFROST YÖNTEMLERİ Bir tasarım ve uygulama mühendisi genellikle evapora- törün ısı transfer yüzey alanını ve bu yüzey üzerindeki hava hızlarını belirler. Soğutma servis teknisyeni, genleşme vana- sının seçimi ve ayarlanması yoluyla evaporatörün aktivitesini kontrol eder. Servis teknisyeni ayrıca mevcut buz çözme yön- temlerinden birinin uygulanması ve ayarlanması ile serpantin buzlanma problemini de kontrol eder. Defrost yöntemlerinde birçok değişken ve ayrıntı vardır. Bu varyasyonların değerini ve uygulamasını analiz etmek için temel defrost yöntemlerinin kavramlarını anlamak gerekir. Evaporatör buz çözme için mükemmel veya ideal bir yön- tem yoktur. Hiçbir kurulum türü için tek bir yöntem uygulan- maz. Ancak bu, her kurulumun farklı bir buz çözme yöntemi gerektirdiği anlamına gelmez. Karakteristikler ve koşullar aynıysa, farklı sistemler benzer buz çözme yöntemlerini ve ekipmanını kullanabilir. Öte yandan, ekipmanlarda, tasarım sıcaklıklarında veya soğutulan ürünlerde farklılıklar olabilir. Buz çözme yönteminde bir değişiklik gerektiren çok sayıda çalışma koşulu mevcut olabilir. Havaya maruz kalan evaporatörlerin buzunu çözmenin bir- kaç yöntemi vardır. Çoğu, buharlaşma sıcaklığının suyun erime noktasının (0° C) üzerine çıkmasıyla sonuçlanır. Bu yöntem- lerin istisnaları da bu bölümde incelenecektir. Aşağıdaki beş evaporatör buz çözme yöntemi yaygın olarak kullanılmaktadır: 2.1 Sıcak Gaz ile Buz Çözme Buz çözme döngüsü sırasında sıcak gaz soğutucu, komp- resör basma hattından, doğrudan serpantini ısıtan ve yüzeyin- deki buzu/donu eriten evaporatör serpantinine yönlendirilir. Evaporatör fanını durdurarak veya alternatif olarak besleme havası kanalındaki bir damper kapısını kapatarak sıcak hava- nın soğutulmuş bölmeye girmesi önlenir. Serpantinden çıkan yoğuşum suyu, ısıtılmış bir tahliye kabında toplanır ve soğu- tulmuş bölmenin dışında akmasına izin verilir. Kompresörden gelen gazdaki ısı sıcaklığını yükseltir. Kondenserin girişindeki R-134a, koşullara bağlı olarak 32 ila 49° C arasında olabilir. Kondenserin işlevi, bu ısıyı kompresörden çıkan sıcak deşarj gazından uzaklaştırmaktır. Bu işlemde gaz, hava soğutmalı makineler için yaklaşık oda sıcaklığında ve su soğutmalı makineler için giriş suyu sıcaklığının biraz üzerinde bir sıvıya dönüşür. Sıcak gazın kondensere akmasını sağlamak yerine, bazı sistem tasarımları onu keser ve yönlendirir. Bir baypas hattı üzerinden genleşme vanasının hemen ötesindeki bir noktada evaporatöre gönderilir. Başka bir deyişle, sıcak gaz hattından gelen yüksek sıcaklıklı gaz, evaporatöre beslenir. Birçok kuru- lumda, bu gaz evaporatörü tamamen çözdürmek için yeterli ısıya sahiptir. Bu "sıcak gaz" buz çözme olarak bilinir (Şekil-2). Şekil 1. Evaporatör lamelleri üzerinde karlanma oluşumu [2] Şekil 2. Sıcak gazlı buz çözme (manyetik valf ve zamanlayıcı) [1]