Tesisat Dergisi 292. Sayı (Nisan 2020)

68 Tesisat / Nisan 2020 tesisat.com.tr oluşturabilecek yakın mahallere, • Karbondioksit silindirlerinin konumlandırıldığı mahallere uyarı levhaları asılmalıdır. Asılacak levhaların formatı, rengi, yazı tipi, uyarı yazısı ve sembolleri ilgili standartlara uygun olmalıdır. Uyarı levhalarının asılması gereken yerler ve içerik aşağıda belirtildiği şekilde olmalıdır. • Korunan her mahalde; “Karbondioksit gazı yaralanmaya veya ölüme neden olabilir. Alarm çalıştığında hemen boşal- tın” uyarısı, • Korunan mahallerin her girişinde; “Karbondioksit gazı yaralanmaya veya ölüme neden olabilir. Alarm çalıştığında havalandırılana kadar girmeyin” uyarısı, • Odorizer (koku verici) kullanılan her mahalde; “Karbondi- oksit gazı yaralanmaya veya ölüme neden olabilir. Alarm çaldığında veya koku algılandığında, havalandırılana kadar girmeyin” uyarısı, • Karbondioksit gazının geçiş yapabileceği tüm çevre mahallerde; “Karbondioksit gazının yakındaki alana boşal- tımı burada toplanabilir. Alarm çaldığında derhal boşaltın. Karbondioksit gazı yaralanmaya veya ölüme neden olabi- lir” uyarısı, • Karbondioksit silindirlerinin konumlandırıldığı mahaller- de;“Karbondioksit gazı yaralanmaya veya ölüme neden olabilir. Girmeden önce alanı havalandırın. Bu alanda yüksek bir karbondioksit gazı konsantrasyonu oluşabilir ve boğulmaya neden olabilir” uyarı yazılarının asılması gerekir. 3.5. Kurulum Sonrası Yapılması Gereken Kontroller Diğer yangından korunma sistemlerinde olduğu gibi, bir dizi düzenleyici kurum veya makam karbondioksit sistemle- rinin tasarım, kurulum, test ve bakım kullanımını yönetir. Sis- temi düzenleyen otorite, sistemin bulunduğu yere, amaçlanan senaryoya ve sistemin türüne bağlıdır. Endüstriyel, ticari ve deniz dışı uygulamaları düzenleyen birçok kurum veya makam karbondioksit gazlı söndürme sistemlerinde NFPA12’yi kap- sayan NFPA standartlarını kullanmaktadır. Standardın kendisi yasal güce sahip olmasa da, hükümetler ve yerel makamlar standardı geçerli yangın kanunları olarak benimsemektedir. Üreticinin test ve bakım prosedürleri, kullanıcıya sistemin test ve bakımını yapılabilmesi için sağlanmalıdır. Prosedür, sistemin ilk testi, periyodik testler ve bakımını içermelidir. Aşağıdakiler, yetkili personel tarafından en azından yıllık olarak yapılması gereken kontrolleri ifade etmektedir. • Karbondioksit sisteminin çalıştığının kontrol ve testi, • Mahalin boyutunda, tipinde ve sistemin konfigürasyo- nunda herhangi bir değişiklik olmadığının kontrol edilmesi, • Tüm zaman geciktiricilerin kontrol ve testi, • Bütün görsel ve işitsel aygıtların kontrol ve testi, • Tüm görsel sinyallerin çalıştığının kontrol ve testi, • Tüm görsel işaretlerin kontrolü, • Dedektör ve diğer ekipmanların kontrol ve testinin her yıl düzenli olarak yapılması gerekir. Bu bakım ve testlerin tek amacı sistemin tamamiyle çalış- tığından ve bir sonraki kontrole kadar sistemin çalışırlığından emin olmak için yapılmaktadır. Gerektiğinde tüm güvenlik önlemleri alınarak gaz boşaltma testleri gerçekleştirilmelidir. Yapılan her bakım sonrası bakıma ait raporların doldurulması gerekir. Bunun yanında gazlı söndürme sistemiyle korunan mahalden çevre mahallere gaz geçişleri olduğu saptanırsa derhal giderilmelidir. 5. SONUÇ Karbondioksit gazıyla ilgili yaşanan tüm olumsuzlukların, sistem kurulumundaki eksikliklerden kaynaklandığı ya da karbondioksit gazlı söndürme sistemlerinin bakım çalışmaları veya çevresinde yapılan çalışmalar sırasında meydana geldiği sonucuna ulaşılmaktadır. Karbondioksit gazlı söndürme sis- temlerinin bakım işlemleri sırasında ölümle veya yaralanmayla sonuçlanan durumların, personelin bilinçsiz bir şekilde sistemin bir bileşenine müdahale etmesiyle meydana geldiği görülmek- tedir. Yapılan incelemeler, sistemlerin son kullanıcıya teslim edildikten sonra da gerekli bakım ve testlerin prosedürlere uygun yapılmadığını göstermektedir. Sonuç olarak standartlarda tanımlanan uygun tasarımın yapılması, yetkili teknik servis ekiplerince bakım prosedürle- rinin uygulanması ve gerekli güvenlik önemlerinin alınmasıyla karbondioksit, efektif ve güvenilir bir söndürme sistemi olarak kullanılabilmektedir. KAYNAKLAR [ 1] Carbon Dioxide as a Fire Suppressant: Examining the Risks, Report EPA430-R-00-002, [2] Dalgaard, J.B.; Dencker, G.; Fallentin, B.; Hansen, P.; Kaempe, B.; Steensberger, J.; Wilhardt, P.1972. Fatal poisoning and other health hazards connected with industrial fishing. Br. J. Ind. Med. 29:307-316. [3] Environmental Protection Agency, February 2000 [4] FIST Vol. 5-12, Personnel Safety with CO2 Discharge, 1992 [5] NFPA 12 “Standard on Carbon Dioxide Extinguishing Systems”,National Fire Protection Association, 2018 [6] OSHA. Carbon Dioxide, Industrial Exposure and Control Technologies for OSHA Regulated Hazardous Substances, Volume I of II, Substance A - I. Occupational Safety and Health Administration. Washington, DC: U.S. Department of Labor. March. [7] Reclamation Safety and Health Standards, Bureau of Reclamation, 2001 ]8] ISO 6183:2009 Fire Protection Equipment- Carbon Dioxide Extinguishing Systems For Use On Premises-Design And Installation. n MAKALE