Tesisat Dergisi 292. Sayı (Nisan 2020)

64 Tesisat / Nisan 2020 tesisat.com.tr MAKALE ENDÜSTRİYEL TESİSLERDE KARBONDİOKSİT (CO 2 ) GAZLI YANGIN SÖNDÜRME SİSTEMİ UYGULAMALARI VE ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER ALİ CAN UZUN Norm Teknik A.Ş. Makine Mühendisi - Sistem Uzmanı 1. GİRİŞ K arbondioksit gazlı söndürme sistemleri günümüzde birçok tesis ve işletmede aktif olarak kullanılmakta- dır. Karbondioksit gazlı söndürme sistemi kullanılan mahallerde, karbondioksit gazının insanlar tarafından solun- ması halinde boğulma ve ölümlere sebep olabileceği bilinen bir durum iken alınması gereken güvenlik önlemleri konu- sunda işletmelerin yetersiz kaldığı görülmektedir. Özellikle son zamanlarda karbondioksit gazlı söndürme sisteminin aktive olmasıyla birlikte yaşanan üzücü olaylar güvenlik önemleri, uygun mühendislik tasarımı, uygulama, doğru işletme ve bakım gibi konuları gündeme getirmektedir. Bu çalışma, karbondioksit gazlı söndürme sistemlerini bir bütün olarak ele alacak, kurulum öncesi ve kurulum sonrası dikkat edilmesi gereken konular hakkında detaylı bilgiler verecektir. 2. KARBONDİSOKSİT GAZLI SÖNDÜRME SİSTEMLERİ 2.1. Karbondioksit Gazının Uygulanabileceği Alanlar Karbondioksit gazlı söndürme sistemleri standartlar limi- tinde spesifik risklerin ve ekipmanların olduğu yangınların söndürülmesinde olumlu sonuçlar vermektedir. Aşağıda izin verilen şartların dışında, karbondioksit gazlı söndürme sistemleri insanların sürekli veya geçici olarak zaman har- cadıkları meskun alanlarda uygulanmamalıdır. • Gazlı söndürme sistemi yapılacak mahallerde karbondi- oksit sistemlerine alternatif olarak kurulacak inert sistem- lerinde oksijen konsantrasyonu %8’in altına düşüyorsa, • 400 Volt üzerinde çalışan elektrik ekipmanlarında ve elektrik kablo demetleri yangınlarında, diğer gazlı sön- dürme alternatiflerinin başarılı bir şekilde test edilmediği alanlarda, • Kapatılamayan açıklıkların olduğu mahallerde, • Sistem kilitleme vanaları, sistem aktivasyonu öncesi düzenekler ve sistemin deşarjını geciktirici cihazların kullanılması durumunda uygulanabilecektir. Karbondioksit gazlı söndürme sistemleri yanıcı sıvılara karşı, jeneratör odaları, trafo odaları, kablo galerileri, UPS odaları, elektrik odaları, egzoz kanalları, türbin motorları, içten yanmalı ve elektrik motorları, yağ ve petrol kazanları gibi yanıcılarda yangını söndürmede tatmin edici sonuçlar vermektedir. İlave olarak karbondioksit gazlı söndürme sistemlerinin kurulacağı alanlar patlayıcı ortamlarsa metal nozullar kulla- nılmalı ve boşalan karbondioksite maruz kalan ekipmanlarda olası elektrostatik yükleri dağıtmak amacıyla tüm sistemler topraklanmalıdır.