Tesisat Dergisi 287. Sayı (Kasım 2019)

84 Tesisat / Kasım 2019 tesisat.com.tr deney metodlarını, • EN 13779: Havalandırma- konut amaçlı olmayan- havalan- dırma ve oda iklimlendirmesi sistemleri icin performans ozelliklerini, • Avrupa Birliği Standardı (EU) No 1253/2014 (07.07.2014) ErP yönetmeliği (“Eko Tasarım Yönetmeliği” ve “Enerji Etiketleme Yönetmeliği”): Elektrik kullanan tüm cihaz- larda ekolojik gereksinimleri belirler. Bir ürünün tüm yaşam döngüsünü kapsayan (tasarım, üretim, amba- lajlama, nakliye, kullanım ve bertaraf etmek) kaynak tüketimi ve kirletici emisyonları azaltılmasını, • EN14511-3: Mekan ısıtma ve soğutma icin elektrikle tahrik edilen kompresör ile calışan iklimlendirme cihazları, sıvı soğutma paketleri ve ısı pompaları- Bölüm 3: Deney Yöntemlerini, • EN 14825: Mekan ısıtma ve soğutma icin elektrikle tahrik edilen kompresör ile calışan iklimlendirme cihazları, sıvı soğutma paketleri ve ısı pompaları- kısmi yük koşulla- rında değerlendirme ve deney ile mevsimsel performan- sın hesaplanmasını konu alır. Temel olarak amaç ürün tasarımına çevreci bakış açısını getirerek ürün yaşam süresi boyunca çevreci performansı arttırmak. Kullanım sırasında enerji tükettikleri için ısı geri kazanımlı havalandırma cihazları ve ısı pompaları enerji ile ilişkili ürünler tanımına girer. Bu nedenle enerji verimliliği tanımları ve ölçümleri için yeni kurallara uymak zorunluluğu bulunur. Bu standartlardan ErP yönetmeliği (“Eko Tasarım Yönetmeliği” ve “Enerji Etiketleme Yönetmeliği”) ülkemizde yürürlükte olsada herhangi br denetim veya yaptırım meka- nizması bulunmamakta. Ancak, Avrupa Birliği ülkelerine ürün satışı söz konusu ise bu durumda ülkemizde üretilen cihazlar için de bu kurallara uyulması ve etiket yapıştırılması gerekli- dir. Buna göre, 2018 yılında yürürlüğe giren standarda göre ısı geri kazanımlı havalandırma sistemlerinde enerji verimliliği minimum %67’den %73’e çıkarıldı. 2.1.2. Havalandırma Debisinin Belirlenmesi Tasarımda ilk aşama hava debisinin (hacimsel ve kütlesel olarak) belirlenmesidir. İç ortamların havalandırma debisi, genellikle ASHRAE 62.1 standardındaki “Havalandırma Debisi Prosedürüne” (Ventilation Rate Procedure) göre iç ortamın kullanım amacı göz önüne alınarak standardın içindeki Tablo 6.2.2.1’de verilen birim havalandırma debileri kullanılarak belirlenmekte. Bu tablonun altındaki notlara bakılırsa verilen birim havalandırma debileri “Standard Atmosfer” basıncında (101.3 kPa) ve 21 °C sıcaklığındaki değerlerdir. Bu değerlerin kullanılmasıyla elde edilen toplam havalandırma debileri yine genellikle tasarımcılar tarafından havalandırılması söz konusu olan iç ortamın bulunduğu yerin coğrafi özellik- leri (yükseklik, basınç) ve konfor şartları (sıcaklık ve nem) göz önüne alınmaksızın proje dokümanlarında yer alır. Bu durumda havalandırma cihazının seçiminde iç ortam için sağlanması gereken havalandırma debisinin söz konusu standart şartlarda (101.3 kPa ve 21 oC) seçildiği mutlaka göz önünde tutulmalıdır. Bir başka deyişle: • Eğer havalandırma debisi proje dokümanlarda yukarıda belirtilen standart şartlarda verilmişse, ki genel olarak herhangi bir not düşülmeden bu yapılmakta, HP+HR havalandırma cihazı seçilirken cihazın söz konusu stan- dart şartlarda verilmiş performansı göz önüne alınmalı. • Eğer havalandırma debisi proje dokümanlarında iç orta- mın coğrafi konumu ve konfor şartlarında ifade edilmişse, cihazın bu coğrafi konum ve konfor şartlarındaki perfor- mansı göz önüne alınmalı. 2.1.3. HP+HR Cihaz Tasarım Aşamaları HR+HP havalandırma cihazlarının tasarımı aşağıdaki tasarım parametreleri ve kontrol parametreleri birlikte göz önüne alınarak performans ve ekonomik anlamda optimize edilmeli. i- Optimizasyon parametreleri • Taze hava üfleme sıcaklığının emiş sıcaklığına eşit veya ondan en fazla 1oC büyük (yaz için küçük) olması. • Egzoz havası sıcaklığının dış hava sıcaklığına eşit veya ondan en fazla 1oC küçük (yaz için büyük) olması (sıcaklık oranı minimum yüzde yüz olmalı). • Mevcut ürünlerle karşılaştırılabilir maksimum COPsys değerine ulaşılması. • Isı geri kazanım rotoru ve ısı pompası maliyetlerinin toplamının minimum olması. ii- Tasarım parametreleri ve performans kontrolü • (C1) EN 14511-2 (2007)’de Tablo 2’de verilen test koşul- ları [15] Isı pompası test koşulları EN 14511-2 (2007) içinde veril- miştir. HP+HR olarak imal edilen havalandırma sisteminin bu koşullarda test edilmesi gerekmekte. • (C2) HP+HR havalandırma cihazının iklim şartlarına göre kümelenmiş dış tasarım sıcaklıkları. Üretilen cihazlar her ne kadar C1 şartlarındaki test sonuç- larıyla deklere edilse de bu cihazlar dış tasarım koşulları farklı coğrafi konumlarda kullanılacaklar. Bu yüzden farklı TODA sıcaklıklarında farklı ısı pompası sistemlerinin tasa- rımının gerekliliği araştırılmalı. Faklı coğrafik bölgeler için kümelenmiş dış tasarım sıcaklıkları üzerinde çalışıl- MAKALE