Tesisat Dergisi 287. Sayı (Kasım 2019)

80 Tesisat / Kasım 2019 tesisat.com.tr Şekil 1. Isı pompalı ısı geri kazanım ünitesi (rejeneratif) modülasyon’’ yöntemlerini kullanarak mümkündür. Kapasite modülasyonu kompresörde ya da diğer ekipmanlarda (örnek pompalar, fanlar vs.) yapılabilir. Amaç sistemde dolaşan soğutucu akışkan debisini değiştirmektir. Isı pompalarında sağlanan ısıtma/soğutma miktarı ile gerekli yükü eşitlemek için yapılan kapasite modülasyonu özellikle yükün az olduğu ‘’kısmi yük’’ durumunda (örneğin geçiş mevsimleri) verimlilik ve konfor açısından gereklidir. Bu bağlamda değişken hızlı kompresör ve elektronik genleşme vanalı ısı pompasının bir ısı geri kazanımlı havalandırma cihazıyla birlikte tasarlanması ve kullanımı, kapasite kontrolünün tam olarak yüke/gereksi- nime göre ayarlanabilme imkanı verir. Binalarda elektrik tüketiminin büyük çoğunluğu iklim- lendirme sistemlerine aittir [2]. Bu nedenle iklimlendirme sistemlerinin parçası olan ısı pompalarında verim artışı sağlamak için uygun kaynak sıcaklıkları belirlenmeli ayrıca kapasite kontrol yöntemleri kullanılmalı [3]. Literatürde ısı pompalarında kapasite modülasyon yöntemleri ile ilgili bir- çok çalışma yapılmış [4-14]. Bu çalışmalarda, incelenen en yaygın kapasite modülasyon yöntemleri, termostat ile on-off kontrol, dijital scroll kompresör, kompresör silindirini yüksüz bırakma, sıcak gaz bypass, sürgü valfi, çoklu kompresör ve değişken hızlı kompresör kullanımı olarak sayılabilir. Komp- resör kullanılan sistemlerde en verimli kapasite modülasyon yöntemi değişken hızlı kompresör kullanımı ve çoklu kom- presör kullanımıdır. 2. ISI GERİ KAZANIMLI HAVALANDIRMA ÜNİTESİ Isı geri kazanımlı havalandırma cihazlarında egzoz kanalı ile taze hava besleme kanalı arasında çalışan ısı pompası ile üfleme havasının iç ortam sıcaklığına getirilmesi ile taze havanın odanın bir başka kaynaktan soğutulması veya ısı- tılması gereksinimi ortadan kalkar. Ayrıca ısı pompasının ısı kaynağının (soğutma çevriminde soğuk kaynağın) ısı değiş- tirici verimi nedeniyle henüz dış ortam sıcaklığına ulaşmamış egzoz havası olması nedeniyle ısı pompasının (soğutma çevriminin) verimi artar. Isı pompalı bir ısı geri kazanımlı havalandırma ünitesi kısımları ve hava sıcaklıkları aşağıdaki şekilde görülüyor. Isı geri kazanımlı havalandırma cihazlarının ısıl perfor- mans değerlendirmesi için sıcaklık verimi, performans kat- sayısı, ısıl verim, özgül fan gücü gibi EN308 ve EN13053’te tanımlanmış denklemler kullanılır. Isı geri kazanımlı hava- landırma sistemlerinde verimi doğrudan etkileyen temel ekipman olan ısı değiştirgeçleri reküperatif (plakalı) veya rejeneratif (rotorlu) olabilir. Günümüz teknolojisi ısı geri geri kazanımlı havalandırma cihazlarında sıcaklık verimi (EN308 e göre) için, kullanılan havadan havaya ısı değiştirgeçlerine bağlı olarak, belirli maksimum değerlere ulaşılmasını sağlar. Genel olarak denilebilir ki uygulama sınırları içinde olası maksimum sıcaklık verimi çapraz akımlı ısı değiştirgeçlerinde en düşük, ters akımlı olarak adlandırılan çapraz-ters-çapraz akımlı değiştirgeçlerde daha yüksek, rotorlu ısı değiştirgeç- lerinde en yüksek değerdedir. Isı geri kazanımlı havalandırma sistemlerinde, besleme havasının iç ortam sıcaklığına getiril- mesi için değişen dış hava sıcaklığına göre gereksinim duyu- lan enerjinin, egsoz edilen yüksek sıcaklıklı havadan alınarak enerji kullanımı en düşük değerde (COP en büyük) olmakta. Bu bağlamda, ısı pompalı bir ısı geri kazanımlı havalandırma ünitesi için hava sıcaklık mertebeleri farklı kısımlar için Şekil 2.’de gösteriliyor. Şekil 2. Isı pompalı ısı geri kazanım ünitesi icinde sıcaklık değişimi MAKALE