Tesisat Dergisi 285. Sayı (Eylül 2019)

Tesisat / Eylül 2019 61 tesisat.com.tr Ü lkemizin tüm illerinde ve ilçele- rimizin ise özellikle nüfusu fazla olanlarının neredeyse büyük çoğunluğunda doğalgaz kullanımı ya başladı ya da başlamak üzere. Henüz doğalgaz boru şebekesi ulaşamamış olan diğer ilçelerimizde ise yakın zaman içinde doğalgaz şebekesinin oralara da ulaşabil- mesi için gerekli plan ve projeler yapılmış ve çalışmalar da başlatılmış durumda. Tüm bu gelişmeler sonucunda 1987 yılında başlayıp, 1990’lı yıllarda büyüyen, 2000’li yıllarda gelişen ve günümüzde de gelişmesini sürdürmekte olan doğalgaz sektörü, hem günlük yaşantımızda önemli bir yer edindi hem de ekonomik olarak öncelikli konulardan biri durumuna geldi. Dolayısıyla doğalgaz sektörünün günümüz itibariyle gelmiş olduğu son aşamayı belirlemek ve önümüzdeki yıl- larda nasıl bir gelişme gösterebileceğini varsayabilmek için bir durum saptaması yapmak gerektiğini düşündük. Bunun için de öncelikli olarak EPDK BOTAŞ ve şehir doğalgaz dağıtım şirketlerinin verilerini derleyerek bir araştırma dosyası hazır- ladık ve dergimizin bu sayısında yer verdiğimiz bu çalışmamızda, sizler için doğalgaz sektörünün güncel durumunu ve dönemsel gelişiminin günümüz itiba- riyle ulaştığı düzeyi belirlemeye çalıştık. Aşağıda sizlere sunulmuş olan 4 tab- loda yer alan bilgiler üzerinden belirledi- ğimiz bazı önemli değerleri özetlemeye çalıştık. 1. Doğalgaz konut abonelerinin fatu- ralarında ödedikleri birim fiyatların özellikle son bir yıllık dönemde, yani Ağustos 2018’den Ağustos 2019’a geçen süreçteki değişimine bakmak için öncelikle piyasamızın doğrudan belirleyicisi olan BOTAŞ’ın doğalgaz tarifelerini inceledik ( Tablo 1) . Bu tarifelerde üç sınıf olup, bunlardan biri doğalgaz dağıtım şirketleri için olup, bu sınıftaki fiyat kademele- rinde de altı farklı tanım yapılmıştır. Dergimizin okurları içinden öncelikle konutlarda doğalgaz kullanımıyla ilgili olanlar için “Dağıtım Şirketi Aboneleri” başlığındaki fiyatlar önemlidir. Ancak sanayide doğal- gaz kullanımı ile ilgili olanlar için de elektrik üretimi haricinde olup; yıllık toplam tüketim miktarı 300 bin m 3 ün altında olan kullanıcılara uygulanan birim fiyat ile “Dağıtım Şirketi Aboneleri”nin fiyatları aynıdır. 1.1. Ağustos ayı itibariyle geçen bir yıllık süreçte açıklanan 7 yeni tarifedeki birim fiyat değişiklikleri sonucunda; “Doğalgaz Dağıtım Şirketi Abone- lerinin” ve yıllık doğalgaz tüketimi 300 bin m 3 ün altında olan elektrik üretimi harici doğalgaz kullananların %27, yıllık doğalgaz tüketimi 300 bin m 3 ün üzerinde olan, elektrik üretimi harici doğalgaz kullananların ise %35 daha yüksek birim fiyattan ödeme yapmak zorunda kaldıklarını gördük. 1.2. Aynı kademedeki birim fiyatları Tem- muz 2019’daki değerleri ile kıyas- ladığımızda da sadece “Doğalgaz Dağıtım Şirketi Abonelerinin” ve yıl- lık doğalgaz tüketimi 300 bin m 3 ün altında olan elektrik üretimi harici doğalgaz kullananların fiyatında %19 artış olduğunu, yıllık doğalgaz tüketimi 300 bin m 3 ün üzerinde olan elektrik üretimi harici doğalgaz kul- lananların fiyatında ise hiçbir deği- şiklik olmadığını görmekteyiz. 1.3. BOTAŞ Tarifelerindeki “Serbest Tüketiciler” sınıfında yıllık doğal- gaz tüketimi 300 bin m 3 ün altında olan elektrik üretimi harici doğalgaz kullananların yıllık bazdaki ve Tem- muz 2019’daki fiyat değişim oranı- nın “Doğalgaz Dağıtım Şirketi” sınıfı birim fiyatıyla aynı olduğu görülmek- tedir. 1.4. “Serbest Tüketiciler” sınıfının yıllık doğalgaz tüketimi 300 bin m 3 ün üzerinde olan elektrik üretimi harici doğalgaz kullananların fiyatında ise yıllık bazda yaklaşık %55 artış yaşanmışken, Temmuz 2019’daki fiyata göre ise yaklaşık %15 artış olduğu görülmüş, bu fiyat artışının ise “Doğalgaz Dağıtım Şirketi” sını- fındaki bu kademe için hiç yapılma- mış olduğu dikkat çekmiştir. 2. Şehir doğalgaz dağıtım şirketle- rinin farklı koşullardaki sözleşme- lerinin de etkisiyle belirlenen farklı değerlerdeki birim fiyatları (Tablo 2) incelendiğinde; 2.1. Bu şehirlerin tarifelerinde örneğin 0-100 bin m 3 aralığında yıllık doğal- gaz tüketen bir abonenin ödeyeceği doğalgaz faturasında birim fiyatları- nın 1,701370 ila 1,225675 TL/ m 3 aralı- ğında değişen çok çeşitli değerlerde olduğu, bu 60 farklı şehir fiyatının ise en düşük fiyattan en yüksek fiyata kadar %39’a varan oranda arttığı, 2.2. Bu fiyatlar içinden bazı şehirle- rin uyguladığı birim fiyatların da (örneğin Aydın, Polatlı, Antalya, Adana-Mersin-Hatay-Osmaniye’de 1,701370 ila 1,574884 TL/ m 3 aralı- ğında fiyatlar var) diğer şehirle- rinkinden önemli miktarda yüksek olduğu, 2.3. Bazı şehirlerin uyguladığı birim fiyat- ların ise (Samsun, Kocaeli, Konya, Denizli, Bursa, Malatya, Niğde-Nev- şehir’de 1,276715 ila 1,225675 TL/ m 3 aralığında) oldukça düşük olduğu, 2.4. Bu durumu bir başka şekilde açıkla- yacak olursak; en düşük olan şehir- lerin indeks değerleri 100-104 aralı- ğında iken, en yüksek olan şehirlerin indeks değerleri ise 128-139 aralığın- dadır. Yani %39’a varan oranlarda fiyat farklılıkları görülüyor. 2.5. Bu şehirlerdeki 2019-2016 yıllarına ait 0-100 bin m 3 aralığından sonra gelen diğer yıllık kullanımmiktarı kademe- lerindeki birim fiyat artış oranlarında da birbirlerinden çok farklı fiyatlar görülmektedir. 2.6. Son dört yıllık dönemde 0-100 bin m 3 aralığında yıllık doğalgaz tüke- ten abonelere uygulanan doğalgaz birim satış fiyatlarının değişimlerine