Tesisat Dergisi 282. Sayı (Haziran 2019)

64 Tesisat / Haziran 2019 tesisat.com.tr timde deneysel çalışmalar öğrenme süreçlerini hızlandırıp, kalıcı hale gelmesini sağlarlar. Ancak üniversitelerimizdeki kalabalık sınıflar ve fiziksel alt yapı yetersizliği vb. nedenlerle deneysel çalışmalara yeterince ağırlık verilememektedir. Kalabalık öğrenci grupları laboratuvar uygulamalarını sadece “izleyerek” not almakta, olaya aktif olarak katıla- mamaktadırlar. Yine deneylerden önce öğrencilerin “hazır bulunmuşluk seviyeleri” genellikle deneylere hazırlıksız gel- diklerinden dolayı düşmektedir. Daha kalabalık öğrenci grupları için son yıllarda yaygın bir yöntem “sanal laboratuvar” uygulamalarıdır. Özellikle yaygın (uzaktan) eğitim uygulamalarında sıkça kullanılan sanal deney laboratuvarları Türkiye’de bazı üniversitelerde ve Milli Eğitim Bakanlığında uygulamaya başlanmıştır (Şekil 1.). Özellikle bazı sistemlerin gerçek küçük boyutlu model- lerini yapmak zor olabilir. Bundan dolayı bazı sistemlerin simülatörlerini oluşturmak, gerçek sistemleri yapmaktan daha kolay ve öğretici olmaktadır. Günümüz üniversitelerinin web sayfalarında bu amaçla hazırlanmış çok sayıda simülatör yazılımları mevcuttur (Şekil 2.). Bu çalışmada Makine Mühendisliği eğitiminde okutul- makta olan Isıtma Tekniği derslerinde kullanılabilecek “mer- kezi ısıtma sistem simülatörü” geliştirilmiş olup bu simülatör üzerindeki temel deneysel senaryolar açıklanmıştır. 2. MERKEZI ISITMA SISTEM SIMÜLATÖRÜ TASARIMI Öncelikle simülatör cihazı üzerinde merkezi ısıtma sistem kolon şeması oluşturulmuştur (Şekil-3). Bu şemaya göre tek daireli üç katlı bir bina üzerinde “oturma odası”, “yatak odası”, “banyo” ve “mutfak” bölümleri bulunmaktadır. Sistem; pompalı dolaşımlı, üstten dağıtmalı-alttan toplamalı olarak tasarlanmıştır. Kapalı genleşme deposu kazan dönüş hattına, dolaşım pompası ise kazan gidiş hattına bağlanmıştır. Pompa emiş ve basma hatlarına fark basınçölçerler yerleştirilmiştir. Sistem üst tarafa yerleştirilen sıcaklık kontrol paneli ile kontrol edilmektedir. Panele ölçüm girişleri dört adet sıcaklık algılayıcı ile yapılmaktadır. Kazan besleme ve dönüş hattı, dış ve iç ortam sıcaklıkları algılayıcılar ile izlenmektedir. Panel, kazan doğalgaz brülörünü kontrol etmektedir. Kazan üzerine olası basınç artışlarından korumak üzere emniyet valfi yer- leştirilmiştir. Kazanın ve brülörün çalışması, radyatör vanaları ışık yayan diyotlarla (LED) temsil edilmiştir. Sistemin kontrol senaryoları PLC programlama ile oluş- turulmuş olup 10 inç bir dokunmatik ekran üzerinden tüm kontrol senaryoları seçilebilmektedir. Şekil 1. İstanbul Üniversitesi Fizik-1 sanal laboratuvarı (açısal hız ve açısal ivme deneyi) [6] Şekil 2. Çift levhalı ısı iletkenlik deney simülatörü [7] Şekil 3. Merkezi ısıtma sistemi simülatörüne ait kolon şeması [8] MAKALE