Tesisat Dergisi 278. Sayı (Şubat 2019)

72 Tesisat / Şubat 2019 tesisat.com.tr 2. Te içindeki su akışı 90 derece yön değiştiriyorsa, te içinde meydana gelecek kayıp hesaba katılmalıdır. 3. Sprinkler branşman üzerine doğrudan monte ediliyorsa ve te ile sprinkler arasında nipel bulunmuyorsa, hesaba katılmaz. 4. Branşman borusu üzerindeki sprinkler uzatma borusu hesaba katılmalıdır. 5. Sprinkler bağlantı hortumları için basınç kaybı hesaba katılmalıdır. 6. Dirsekler dönüşten sonraki boru parçası üzerinde göste- rilir. 7. Ana hatta saplanan Te her iki tarafındaki boru parçası üzerinde de gösterilir. 8. Ana hatlardan Te ile branşman alındığında Te branşman borusu üzerindeki kayıp olarak hesaba katılmalıdır. 9. Tüm cihazlar için basınç kaybı üretici firma katalog değer- lerine uygun olarak kullanılmalıdır. Alarm vanası, kelebek vana, çek valf gibi cihazlar ile birlikte, dilatasyon geçişleri için basınç kaybı da üzerinde bulunduğu boru parçasında hesaba katılmalıdır. 2.5. Yükseklik farkına bağlı basınç kayıpları Yükseklik farkına bağlı kayıplar, sistemdeki en fazla hid- rolik kaybı oluşturur. Bu nedenle sistemdeki tüm hidrolik noktaların kotunun doğru olmasına dikkat edilmesi gerekli- dir. Özellikle engebeli arazilerde, birden fazla yapıya hizmet veren yangın pompa odalarının bulunduğu kotun doğru şekilde tespit edilmesine özen gösterilmelidir. 2.6. Pompa Eğrisinin Tespiti Hidrolik hesaplara üretici firmanın pompa karakteristik eğrisinin girilmesi tavsiye edilmektedir. Örnek pompa eğrisi Şekil 2’de verilmiştir. Üretici firma değerlerinin tespit edile- mediği durumlarda, seçilen pompa anma basıncı değerinin 1 bar üzerinde kabul edilmelidir. Pompa marka ve modeli belirlendikten sonra, hesapların üretici firma karakteristik eğrisine göre de kontrolü gereklidir. Pompa karakteristik eğrisinin hatalı girilmesi, hidrolik hesabın emniyet yüzdesinde hatalı sonuçlara sebep olmaktadır. 2.7. İlave Su ihtiyaçları Sprinkler sistemine ilave edilmesi gereken ilave su ihti- yaçları Tablo 6’ da verilmiştir. Yönetmelik gereği, 25mm hortum sistemlerinde mini- mum 4 bar basınç istenmektedir. Yönetmelikte verilen basınç değerinin, yangın dolaplarının sprinkler sistemine bağlandığı noktada sağlanması halinde, sprinkler sistemi için basınç ve debi değerini yüksek miktarda arttırmaktadır. Ayrıca NFPA 13’e göre, hortum ihtiyacı olan debi, sprinkler sisteminin sağlayabildiği basınçta (sprinkler sistemine hortum bağlan- tısının yapıldığı noktadaki basınçta) sağlanmalıdır. Yangın dolaplarının sprinkler tesisatından beslendiği sistemlerde, hidrolik hesapta dolap açılmaz. Dolaplar ve hidrantlar için su ilavesi kaynağa yapılır. Hidrolik hesap yapılırken yapılan hatalardan biri de itfaiye su alma ağzı su ihtiyacının dikkate alınmamasıdır. Hidrolik hesapların itfaiye su alma ağzı vanasının sprinkler sistemi kolon borusu üzerinden alındığı noktada, 400lt/dk debiyi en az 4 bar basınç sağlayacak şekilde yapılması gerekir. Hesap yapılan binanın kullanım sınıfı ve yangın riskine göre daha yüksek değerler ve çok sayıda vananın açılması yetkililer tarafından istenebilmektedir. Bazı yangın senaryoları su perdesi ile sprinkler sisteminin aynı anda çalışmasını gerektirebilir. Bu durumların hidrolik hesaplarda gözden kaçırılmaması ve gerekli su ihtiyacının sistem ihtiyacına ilave edilmesine dikkat edilmelidir. Tablo 5. C Katsayısı Çarpan Faktörü [3] Tablo 6. Yangın Dolapları ve Hidrant Sistemi için ilave Su İhtiyaçları [4]. C Katsayısı Değeri 100 120 130 140 150 Çarpan Faktörü 0.713 1 1.16 1.33 1.51 Şekil 2. Üretici Firma Pompa Eğrisi Bina Tehlike Sınıfı İlave edilecek Yangın Dolabı Debisi (lt/dk) İlave edilecek Hidrant Debisi (lt/dk) Düşük tehlike 100 400 Orta Tehlike-1-2 100 400 Orta Tehlike-3-4 100 1000 Yüksek Tehlike 200 1500 MAKALE