Tesisat Dergisi 278. Sayı (Şubat 2019)

56 Tesisat / Şubat 2019 tesisat.com.tr ALTERNATİF SOĞUTKANLAR VE REAL ALTERNATİVES 4 LIFE PROJESİ MAKALE DR. KADİR İSA GİRİŞ S oğutkan seçimi bütünsel bir yaklaşım gerektirir ve enerji verimliliği, sistem performansı, kişisel ve top- lum sağlığına olan etkileri, maliyet ile çevreye olan dolaylı ve dolaysız zararlarını içerir. Örneğin, bazı alternatif soğutkanlar henüz tüm uygulamalar için test edilmemişler- dir ve KIP (GWP) değerleri düşük olmasına karşın bazıları hafif tutuşucudurlar ve maliyetleri yüksektir. Dolayısıyla, ideal soğutkan yoktur. Doğal ve alternatif soğutkanlar yakın gelecekte kullanılmaya devam edileceklerdir. DÜN, BÜGÜN VE YARIN Ülkemizde CFC‘lerin kullanımı 2010 yılı başlarında sonlandı- rılmıştır. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 12 Kasım 2008 tarih 27052 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlülüğe giren “Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılması ile İlgili Yönetmelik”te bazı yaptırımlar zorunlu hale gelmiştir. Revize OTİM yönetmeliği 07 Nisan 2017 tarih ve 30031 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. HFC‘lerin kullanımı ve piyasaya arzı konusunda F-Gaz yönetmeliği ile kısıtlamalar gündeme gelmektedir. Bu gelişmeler alternatif soğutkanları gündeme getirmiştir. Farklı oranlarda HC karışımları, CFC ve HFC ile çalışan sistemlere uygunlukları, mevcut yağlama yağları ile uyumlulukları ve emniyet önlemleri üzerine çalışmalar önem kazanmaktadır. Yeni AB F-Gaz yönetmeliği (EC 517/2014) şarj miktarını kilogram yerine CO2 eşdeğeri cinsinden ele almaktadır. Sistemin işletmecileri açısından kullanılan f-gazın KIP (GWP) değerini bil- mek ve CO2 eşdeğeri cinsinden şarj miktarını hesaplamak önem kazanmaktadır. Yeni yönetmelik gereği, 2017’den itibaren CO 2 eşdeğerini cihaz etiketi üzerinde belirtmek zorunludur. F-Gaz şarjını belirlemek için işletmecinin cihazın etiketini, el kitabını veya teknik özelliklerini incelemesi gerekmektedir. Herhangi bir sorun durumunda işletmeci, imalatçıya ya da yetkili servis şirketine başvurmalıdır. Kilogram cinsinden şarj miktarı elde edildiğinde, sistemde kullanılan florlu gazın KIP (GWP) değeri ile çarpılarak CO 2 eşde- ğeri cinsinden şarj miktarı bulunur. Tablo 1. Soğutkanların tutuşuculuk sınıfları (ASHRAE) Yanıcılık Sınıfı Zehirlilik Sınıfı A B Düşük Zehirli Yüksek Zehirli 1 Tutuşma Özelliği Yok A1 B1 2 Düşük Tutuşma A2 B2 A2L B2L 3 Yüksek Tutuşma A3 B3 Şekil 1. Soğutkanların dünü, bugünü ve geleceği ??? Gelecek Günümüz 2000’ler 1990’lar 1980’ler HFC HCFC CFC ?