Tesisat Dergisi 277. Sayı (Ocak 2019)

66 Tesisat / Ocak 2019 tesisat.com.tr MAKALE SERKAN CEYLAN Norm Teknik A.Ş. Satış ve Müh. Dept. Ekip Lideri 1.GİRİŞ U çak hangarları, temelde uçakların bakımı için atölye olanaklarının sağlanması ve hava şartlarından dolayı korunması için inşa edilen yapılardır. Hangar ebatları ve düzenleri oldukça farklılık göstermektedir. Bazıları bir veya daha fazla farklı uçağı barındıracak şekilde tasarlanmıştır Çoğu hangarda her bir uçağın bakımı ve onarımı gerçek- leştirilmektedir. Bakım faaliyetlerinin yapıldığı ortamda hava- cılık yakıtları, hidrolik sıvılar, yağlar, temizleyici çözücüler ve boyalar dahil birçok yanıcı madde yer almaktadır. Uçakların genellikle hangar yapısından daha pahalı olmaları nedeni ile hem uçaklar, hem de hangarlar için yangın söndürme sistemi dizayn edilmelidir. Uçak hangarları sistem dizaynı NFPA 409 kriterlerine göre yapılmalıdır. NFPA409 ‘da hangarlar yapılarına göre farklı guplara ayrılmaktadır. Her grup için farklı söndürme sistemi tipi veya tipleri mevcuttur. En yüksek tehlike içeren hangarlar Grup I hangarlardır. Bu bildiride Grup I hangar için NFPA409’a göre tasarım kriterleri belirtilerek, adımlar halinde anlatılmaktadır. 2. HANGAR SINIFLARI Hangarda yapılacak yangın söndürme sistemi ve sistem dizayn kriterleri için öncelikle hangar tipinin belirlenmesi gerekmektedir. NFPA 409 - 4.1’de hangarlar dört grup olarak tanımlanmış olup, her birinin kendi özellikleri ya da çalışma koşulları bir grubu tanımlamakta ya da bir diğerinden ayır- maktadır. Hangar aşağıdaki özelliklerden en az birine sahip ise Grup I Hangar olarak tanımlanmaktadır. 1- Hangar kapı yüksekliği 8.5m’nin üzerinde olduğunda. 2- Tek yangın alanı 3716m2 üzerinde olduğunda. 3- Kuyruk yüksekliği 8.5m’nin üzerinde olan uçağı barındırabilecek büyüklükte olduğunda. Hangar aşağıdaki özelliklerden her ikisine de sahip ise Grup II Hangar olarak tanımlanmaktadır. 1- Hangar kapı yüksekliği 8.5m veya daha az olduğunda. 2- Farklı konstrüksiyon tipleri için tek yangın alanı Tablo 1’e uygun olduğunda.(Yangın alanı ile bölmelendirme yapılmayan alan tariflenmektedir.) Hangar aşağıdaki özelliklerden her ikisine de sahip ise Grup III Hangar olarak tanımlanmaktadır. 1- Hangar, kapı yüksekliği 8,5 m veya daha az olduğunda. 2- Farklı konstrüksiyon tipleri için maksimum tek yangın alanı Tablo 2’ye verilen değerleri geçmediğinde. GRUP I HANGARLARDA KÖPÜKLÜ SÖNDÜRME SİSTEMİ Tablo 1. Grup II Hangar Yangın Alanı Tek Yangın Zon Alanı Konstrüksiyon Tipleri m 2 ft 2 Tip I (443) ve (332) 2787-3716 30001-40000 Tip II (222) 1858-3716 20001-40000 Tip II (111), Tip III (211) ve Tip IV (2HH) 1394-3716 15001-40000 Tip II (000) 1115-3716 12001-40000 Tip III (200) 1115-3716 12001-40000 Tip V (111) 743-3716 8001-40000 Tip V (000) 465-3716 5001-40000