Tesisat Dergisi 274. Sayı (Ekim 2018)

68 Tesisat / Ekim 2018 tesisat.com.tr TEKNİK BİLGİ ZAHİD POYRAZ S&P AFS Havalandırma Sistemleri A.Ş. Genel Müdürü HAVA KALİTESİ İYİ DE... D oğru havalandırmanın önemi her geçen gün daha iyi anlaşılıyor. Havayı tazelemek, havanın ısısını ve nemini en uygun seviyede tutmak için teknolojinin bütün nimetlerinden yararlanıyoruz. Ancak iç hava kalitesini artırmak için çalışırken, kalite kavramını bir bütün olarak ele almak gerekiyor. Çünkü havalandırma sistemleri aynı zamanda titreşim ve gürültü de üretebiliyor. Böyle olunca ortamda soluduğumuz havanın kalitesi artsa da havayı solu- duğumuz ortamın kalitesi düşebiliyor. BU SES NEREDEN GELİYOR? Sesi basitçe kulağımızla algıladığımız basınç değişimleri olarak tanımlayabiliriz. Aslında ses titreşimlerden ibarettir. Bütün sesler doğal ya da yapay herhangi bir kaynağın titre- şimiyle doğar ve bu titreşim ortamda bulunan maddelerin içinde ilerler. Bu yüzden ses, maddeyi oluşturan atom ya da molekül gibi taneciklerin birbirlerini itmesiyle dalgalar halinde yayılır. Bu dalgaları suya atılan bir taşın oluşturduğu ve genişleyerek yayılan dalgalara benzetebiliriz. Ancak ses dalgaları dairesel değil küresel olarak yayılır. Katı maddeleri oluşturan tanecikler daha yoğun olduğu için, katı ortamlarda ses diğer ortamlara göre daha kolay iletilir. Bu yüzden ses hızı katı ortamlarda sıvı ve gaz ortam- lara göre daha fazladır. Havada saniyede 340 metre hızla yayılabilen ses, suda saniyede 1450 metre, katı ortamlarda ise saniyede 5000 metre gibi hızlara çıkabilir. Tabii ortamdaki nem, sıcaklık ve benzeri koşulların da ses hızını etkilediğini unutmamak gerekiyor. SES Mİ GÜRÜLTÜ MÜ? Gürültü kavramı farklı disiplinlerde farklı anlamlara gele- biliyor fakat konumuz havalandırma sistemlerinden kay- naklanan gürültü olduğundan bu yazıda akustik gürültüyü kastediyor olacağız. Her ne kadar “ses” nesnel bir kavram olsa da “gürültü” kavramı özneldir ve kişiden kişiye değişiklik gösterir. Çünkü bir sesi bizim için gürültü haline getiren, o sesi ne kadar rahatsız edici bulduğumuzdur. Bu sebeple algılayan kişi tarafından rahatsız edici olarak nitelendirilen tüm sesleri “gürültü” olarak tanımlıyoruz. Her insanın gürültüyü algılayış ve yorumlayış biçimi farklı. Örneğin bazı insanlar yüksek sesli, hızlı ve sert müzikleri dinlemekten hoşlanırken bazı insanlar için bu tarz müzikler rahatsız edici olabilir. HAVALANDIRMA SİSTEMLERİNDE GÜRÜLTÜ VE ÇÖZÜMÜ