Tesisat Dergisi 274. Sayı (Ekim 2018)

14 Tesisat / Ekim 2018 tesisat.com.tr GÜNCEL YORUM İNŞAAT SEKTÖRÜNDEKI ALIŞILMIŞ BÜYÜME 2019 YILINDA YERINI KÜÇÜLMEYE BIRAKACAK Muhittin Tekman Makina Mühendisi - MBA T esisat Dergisi’nin ana konusu olan inşaat sektörünün geli- şim durumu, yaşadığı sorunlar ve geleceğine ilişkin belirlemeler ve öngörüler günümüzde çok önemli bir konu olarak tartışılmakta. Bu çerçevede geçtiğimiz günlerde açıklanan İMSAD Eylül 2018 Ekonomi Raporu’nun verileri bizlere önemli ipuçları veriyor. Rapordaki istatistiki değerleri içeren tablolar hep birlikte incelendiğinde 2018 yılının ikinci yarısı ve hatta 2019 yılı için yaklaşık gelişme tahminlerinde bulun- mak olasıdır. Örneğin ilk olarak görülen 2018 yılı ikinci çeyrekte Türkiye ekonomisi, yani GSYH yüzde 5,4 büyürken, inşaat sek- törü yüzde 0,8 büyümüş. Bunun sonu- cunda da ekonomimizin göreceli olarak hızlı büyümüş olmasına karşın inşaat sektöründeki büyüme ise durgunlaşmış. Yılın ikinci çeyrekleri itibariyle gerçek- leşen büyüme oranlarına bakıldığında; 2015 yılında %9,3, 2016 yılında %12,6 ve 2017 yılında %5,1 büyüyen inşaat sektörünün 2018 yılında %0,8 büyü- düğü, bir başka deyişle büyüyemediği görülmekte. İnşaat sektörü ile GSYH değerleri arasındaki ilişkiye bakıldığında, 2010 - 2013 yılları arasında inşaat sek- törü büyümesi GSYH’nin büyümesine göre yaklaşık 2 misli olarak gerçekleş- miş. 2014 ve 2015 yıllarında bu oranlar yaklaşık olarak aynı değerlerde olmuş, 2016 yılında yeniden inşaat sektörünün büyüme oranı GSYH’nın büyüme oranı- nın %68 kadar üstüne çıkmış, ancak 2017 yılında inşaat sektörünün büyümesi %22 kadar fazla olabilmiş. 2017 yılının son çeyreğinde ise bu oran %12 kadar altına indikten sonra, içinde olduğumuz 2018 yılının ilk çeyreğinde de %10 oranda altında kalmış. Son olarak ikinci çey- rekte inşaat sektörü büyümesi GSYH’nin büyümesine göre %85 oranında altında gerçekleşmiş. Özetle inşaat sektörü- nün büyümesi ile Türkiye ekonomisinin büyümesi arasındaki oransal değerlerin- deki paralellik kaybolmuş. Sonuç olarak, ekonomik büyüme değerlerimizin inşaat sektöründeki durgunluktan etkilenecek gibi göründüğünü belirtebiliriz. İnşaat sektörü güven endeksinin 2013 yılından 2017 yılına kadar Eylül ayı değerleri incelendiğinde, son 5 yılın güven endeksi değerlerinin hep 75-79 puan aralığında olduğu, ancak 2018 yılı Eylül değerinin ise 53 olarak gerçekleş- tiği görülmektedir. Geçtiğimiz Ağustos ayı değerindeki önemli orandaki azalma 2010 yılından bu yana en düşük seviye- sine inen Eylül ayı değeri ile daha da kötü bir durumun oluşmakta olduğu izlenimi veriyor. Mevcut inşaat işleri seviyesini ölçen endeksin, 2013 yılından 2017 yılına kadar Eylül ayı değerleri incelendiğinde son 5 yılda hep 95-105 puan aralığında olduğu, ancak 2018 yılı Eylül değerinin ise 60 olarak gerçekleştiği görülmekte. Dolayısıyla Eylül ayında mevcut inşaat işleri seviyesinde çok önemli bir geri- leme olmuş ve 2010 yılından bu yana en yüksek aylık gerilemesini yaşamış. Alınan yeni iş siparişlerini ölçen endekste ise 2013 yılından 2017 yılına kadar Eylül ayı değerleri hep 63-68 puan aralığında iken, 2018 yılı Eylül değeri ise 48 olarak gerçekleşmiştir. Bu değerler bizlere günümüz için inşaat işlerinde çok önemli bir durgunluk yaşandığını gösteriyor. Bu durgunlu- ğun nedenleri olarak da; öncelikle yeni inşaat yapım talebinin olmaması ve bu konulara yönelik finansman gereksinim- lerinin yüksek maliyetler nedeniyle kar- şılanamaması olarak gösteriliyor. Bun- ların sonucunda da doğal olarak inşaat malzemesi gereksinimi azalacak ve var olan üretim kapasiteleri kullanılamaya- cak duruma gelebilecek. Yeni Ekonomi Programı’nda yer alan özel tüketim harcamaları ve özel yatırımların büyüme oranlarının %2 ola- rak açıklanması ile kamu yatırımlarının %36,1 oranında daralma öngörülmesi, 2019 yılında inşaat sektöründe alışılmış büyümenin yerini küçülmeye bırakaca- ğının işaretleri olarak da görülebilir. n