Tesisat Dergisi 272. Sayı (Ağustos 2018)

Tesisat / Ağustos 2018 77 tesisat.com.tr verimliliği indeks değeri(EEI) 0,23 den düşük olmalı. Ayrıca ürünlere entegre sirkülasyon pompaları da bu kriterleri sağlamalı. • 1 Ocak 2020: Kullanım ömrünü tamamlamış ürünlerin, ecodesign kriterlerini sağlayan ürünlerle değişiminin tamamlanması. Belirtilen EEI değerlerine sağlayan ürünler CE işareti taşı- yabilecektir. Bu şartları sağlayamayan ürünlerin Avrupa birliği ülkelerinde dolaşımı yasaklanmakta ve ürünün üzerinde CE işareti taşıması mümkün olmamaktadır. EEI : PL, ort / P ref. PL, ort : ağırlıklı ortalama güç tüketimi P ref. : Referans güç tüketimi 4. ELEKTRİK MOTORLARIN YÖNELİK EC 640/2009 REGÜLASYONU Kuru rotorlu pompalar için ErP ecodesign direktifi doğ- rultusunda yeni bir verimlilik sınıflandırmasına geçilmiştir. Yeni IE sınıflandırması; eski EFF sınıflandırmasının yerini almış olup, IE1, IE2, IE3, IE4 verimlilik kademelerinden oluş- maktadır. Kodlamadaki rakam büyüdükçe verimlilik derecesi artmaktadır. Ayrıca 1 Ocak 2013 ten itibaren hidrolik parçalar için MEI olarak adlandırılan “minimum en düşük verimlilik” değeri tanımlanmıştır. 1 Ocak 2013’ten itibaren MEI değeri 0,1 den büyük olmalıdır. Bu değer 1 Ocak 2015’ten itibaren ise 0,4‘den büyük olacak şekilde tanımlanmıştır. 5. EC 640/2009 REGÜLASYONU UYGULAMA AŞAMALARI • 0.75 – 7.5 kW arası motorlar: 01.06.2011’den itiba- ren IE2 ve üstü verimliğe sahip olmalı, 01.01.2017 den itibaren ise IE3 veya frekans kontrollü IE2 verimlilikte olmalıdır. • 7.5 – 375 Kw arası motorla : 01.06.2011’den itibaren IE2 ve üstü verimliliğe sahip olmalı, 01.01.2015’den itibaren ise IE3 veya frekans kontrollü IE2 verimlilikte olmalıdır. 6. NEDEN FREKANS KONTROLLÜ POMPALAR YAYGINLAŞIYOR? • Konvansiyonel(geleneksel) sistemler, en kötü şartların daimi olacağı varsayılarak tasarlanıyor ve ürün nitelik- leri tespit ediliyor. (Debi-basınç v.b.) • Gerçekte ise sistem dinamik ve ısı yükü sürekli değiş- ken. • Merkezi sistemin teşviki(2000 m2 den büyük alanlar), ısı payölçer, termostatik vanaların yaygın kullanımı ile sistemin gerektirdiği debi – basınç gereksinimi değiş- kendir. • Enerjiyi; ihtiyaç duyulan zamanda, ihtiyaç olduğu kadar kullanmak esastır. • Ürünler, gün geçtikçe akıllı hale geliyor. • Mekanik + elektronik : (MEKATRONİK) ürünler yaygın- laşıyor. • Dolayısıyla frekans kontrollü-değişken devirli ürünlerin kullanımı bir lüks değil, gelinen aşamada bir zorunluluk arz etmektedir. 7. FREKANS KONTROLLÜ SİSTEMİN, ENERJİ VERİMLİLİĞİNE KATKISI NEDİR? Şekil a ENERJİ TASARRUFU Motor devir hızının azaltılması; elektrik moto- runda harcanan elektrik sarfiyatında, dikkate alınması gereken değerde tasarruf sağlaya- caktır. Bunun temel nedeni; motordaki elektrik sarfiyatı motor devir sayısının kübü ile oran- tılıdır. Örnek olarak; 2950d/dak hız ile çalışan bir motorun devri % 20 azaltıldığında, yaklaşık 2360 d/dak ile çalıştırıldığında, motor frekansı 40 hz olacaktır, motorun çektiği enerjiden ise % 49 tasarruf sağlanacaktır. Motor hızındaki düşüş, motor ömrünü ciddi mik- tarda artıracaktır. Pompa performansı, pompa devir sayısı ile doğrudan bağlantılır. (Pompa devir sayısının pompa performansı açısından çok önemli etkisi vardır.) • Pompa debisi, pompa devir sayısı ile doğrusal bağlantılıdır. (1. dereceden fonkisyon). • Pompa basıncı, pompa devir sayısı ile parabolik olarak bağlantılıdır. (2. dereceden fonksiyon). • Pompa güç tüketimi, pompa devir sayısı ile kübik olarak bağlantılıdır. (3. dereceden fonksiyon). • Pompa devir sayısındaki az bir bir değişiklik, pompa güç tüketiminde çok yüksek miktarda fark (azalma veya artma) oluşturur. Şekil b