Tesisat Dergisi 272. Sayı (Ağustos 2018)

66 Tesisat / Ağustos 2018 tesisat.com.tr tusunda ortaya çıkan proje (TEYDEB, SAN-TEZ, ARDEB, KOSGEB vb. projeler) bilgilerini, ticarileşme (Patent, Fay- dalı Model, Marka, TÜR Belgesi) bilgilerini ve girişimcilik (TÜBİTAK 1512 ve KOSGEB Girişimcilik) bilgilerini içeren, 24 kriterden oluşan bir endekstir. Bu iki endeks, aynı düzlemde yer alan ancak birinin girdisinin ötekinin çıktısı olduğu, birbirilerini tamamlayıcı endekslerdir. Çalışma kapsamında ayrıca Ar-Ge ve Yenilik ekosistemini en iyi kullanan ve kullanamayan iller de sıralan- mış, sıralama kapsamında iller gruplandırılmış ve değişkenler bazında illerin kriterler bazında eksiklikleri ortaya çıkarılmıştır. ENTROPI İLE AĞIRLIKLANDIRMA Shannon ve Weaever (1948), entropi kavramını olasılık teorisi açısından bilginin içerisindeki belirsizliğin ölçülmesi olarak tanımlamışlardır (Abdullah ve Otheman, 2013: 26). Temel itibarıyla da entropi yöntemi, kriter ağırlığını hesap- lamak için kullanılmaktadır. Entropi yöntemi, diğer ağırlıklandırma yöntemlerine ben- zer bir şekilde kriterlerin objektif olarak ağırlıklandırılmasında kullanılmaktadır. Bu nedenle, ekonomi/yönetim problemle- rinden muhasebe ve finans problemlerine, tesis yeri seçimi problemlerinden pazar seçimi problemlerine kadar çok geniş bir uygulama alanına sahiptir ve ÇKKV aşamalarının temeli kabul edilmektedir. KÜSİ Ar-Ge ve Yenilik Ekosistem Endeksi ile KÜSİ Uygu- lama Endeksi çalışmaları kapsamında uygulanan Entropi ağırlıklandırma yöntemi, aşağıda yer alan üç ayrı aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; • Karar matrisinin normalizasyonu, • Entropi değerlerinin hesaplanması ve • Ağırlık değerlerinin hesaplanmasından oluşmaktadır. Entropi yönteminin uygulama aşamalarına detaylı olarak bakıldığında, ilk olarak iller özelindeki kriter değerlerinin yer aldığı normalize edilmiş karar matrisi oluşturulmaktadır. Bu işlem çeşitli ölçeklerdeki kriterlerin ölçeklerden arındırılarak birbirleriyle karşılaştırılabilmesine olanak sağlamaktadır. İkinci aşamada ise bu kriterlerin entropi değerlerinin hesaplanması gerekmektedir. Entropi değerlerinin bulunma- sından sonra farklılaşma derecelerinin hesaplanması işlemi gerçekleştirilmiş ve son aşamada ekosistem ile uygulama endeksleri için kriterlerin ağırlık değerleri hesaplanarak karar probleminde yararlanılacak olan kriter setlerinin ağırlıklan- dırılması gerçekleştirilmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, 50 değişken kullanılarak hesaplanan KÜSİ Ar-Ge ve Yenilik Endeksi ile 24 değişken kullanılarak hesaplanan KÜSİ Uygu- lama Endeksi’nin entropi kriter ağırlıkları Tablo 1 ve Tablo 2’de yer almaktadır. Karar vericinin kriterler arasında önceliği olması duru- munda, subjektif ağırlık değeri, entropi ağırlık değerine adapte edilebilmektedir (Hwang ve Yoon, 1981: 54). Bu çer- çevede farklı ağırlıklarla senaryolar incelenmiş olmakla bir- likte, Bakanlığımızın yüksek katma değerli ürünler ile imalat sanayiinin geliştirilmesi hedefi doğrultusunda uygulama endeksinde proje yapılması ve ticarileşme konularına yaklaşık aynı düzeyde ağırlık verilmiştir. ASGARI-AZAMI NORMALLEŞTIRMESI (MIN-MAX YÖNTEMI) KÜSİ Ar-Ge ve Yenilik Endeksi ile KÜSİ Uygulama Endeksi çalışmalarında AB ve OECD yenilik endekslerinde de sıklıkla kullanılan Min-Max yönteminden yararlanılmıştır. Bu yöntem kapsamında, illerin ve kriterlerin yer aldığı veri seti, kriterler bazında standart hale getirilmiş ve böy- lece endeksler kapsamında elde edilecek olan il performans puanlarının 0-100 skalasına girmesi sağlanmıştır. İlk aşamada, tüm karar verme birimleri için toplanan veri- ler, her bir gösterge için ayrı ayrı incelenmiştir. Bu kapsamda, Tablo 1. KÜSİ Ar-Ge ve Yenilik Endeksi için Entropi Kriter Ağırlıkları Tablo 2. KÜSİ Uygulama Endeksi İçin Entropi Kriter Ağırlıkları Üniversite Bilgileri TGB Bilgileri Ar-Ge Merkezi Bilgileri Tasarım Merkezi Bilgileri TTO Bilgileri Sektör Bilgisi OSB Bilgileri Toplam 8% 13% 14% 17% 30% 13% 5% 100% Proje Bilgileri Ticarileşme Bilgileri Girişimcilik Bilgileri Toplam 46% 41% 13% 100% MAKALE