Tesisat Dergisi 271. Sayı (Temmuz 2018)

Tesisat / Temmuz 2018 93 tesisat.com.tr larından korunan alana aktığı sistemdir. Bu sistem, yangın yayılımının yüksek ve hızlı olmasının beklendiği ve köpüklü suyun yangının meydana gelip yayılacağı tüm alana uygu- lanmasının istendiği durumlarda kullanılır. Borular su veya hava ile basınçlandırılmaz. Baskın alarm vanası uygun oto- matik algılama sistemi ile devreye girer. Acil durumlarda baskın alarm vanasını devreye sokmak için en az bir adet elle boşaltma istasyonu teçhiz edilmelidir. 3. KÖPÜKLÜ SÖNDÜRME SİSTEMİ Köpük, su, deterjan ve havanın karışımı ile meydana gelen bir maddedir. Temel olarak yangın sırasında boşaltılan köpük-su karışımı yanıcı madde üzerinde bir örtü tabakası oluşturarak oksijenin ve ısının içeri girmesini önler ve ortamın sıcaklığını düşürerek yangını söndürme görevi görür. 3.1. Yanıcı Parlayıcı Sıvı Yangınlarında Kullanılan Köpük tipleri Köpük- su karışımının yangın esnasında verimli şekilde söndürme görevi görmesi için uygun tipte köpük seçilmelidir. Köpük tipleri, • Protein köpük sıvıları • Floroprotein köpük sıvıları Film tabakası oluşturan fluoroprotein (FFFP) Köpük Sıvıları • Akıcı film tabakası oluşturan (AFFF) Köpük Sıvıları • Alkole dirençli akıcı film tabakası oluşturan (AR-AFFF) Köpük Sıvıları • Alkole dirençli film tabakası oluşturan fluoroprotein (AR-FFFP) Köpük Sıvıları • Sentetik deterjan köpük sıvıları (Mid, Hi-ex) 3.2. Köpüklü Sprinkler Sistemleri Tasarım Aşamaları Köpüklü sprinkler sistemi uygulaması yapılırken aşağıda yer alan adımlar izlenmelidir. • Depolanan yanıcı parlayıcı sıvının sınıfının belirlenmesi • Uygun sistem seçimi • Tasarım yoğunluğu ve operasyon alanının belirlenmesi • Sprinkler veya nozul için minumum basıncın belirlenmesi • Oranlayıcı seçimi • Uygulama süresinin belirlenmesi • Köpük tipinin seçimi • Köpük besleme metodunun seçimi 3.3. Köpüklü Sprinkler Sistemleri Tasarım Kriterleri Tasarımı yapılacak köpük-su sprinkler sistemi aşağıda yer alan standartları karşılamalıdır. Hidrokarbonlar sadece karbon ve hidrojen atomları içeren organik bileşiklerdir. Başlıca hidrokarbonlar: Ham petrol, gazolin, jet yakıtları, benzindir. Su ile karışan ve çözücü olarak kullanılan sıvılar polar solvent olarak adlandırılır. Başlıca polar solventler alkol- ler, ketonlar, eterler, esterlerdir. Polar solventler AFFF tip köpükleri bozarak parçalar ve etkisiz hale getirir. Bu nedenle polar solvent yangınlarında alkole dayanıklı köpükler kulla- nılmalıdır. 2. YANICI VE PARLAYICI SIVI DEPOLARINDA SPRİNKLER SİSTEMİ TİPLERİ Yangın sırasında otomatik olarak devreye giren ve söndü- rücü akışkan olarak köpük-su karışımının kullanıldığı köpüklü sprinkler sistemleri ikiye ayrılır. 2.1. Otomatik Köpüklü Sprinkler Sistemi Köpüklü sprinkler sistemleri ıslak borulu, kuru borulu veya ön tepkili sistem olarak üç ayrı sistem olarak tasarla- nabilmektedir. Islak borulu sistemlerde tesisata sürekli basınçlı su bulun- maktadır. Yangın anında sprinklerin aktive olmasıyla birlikte tesisata su geçişi olur ve ıslak alarm vanası açıldığında köpük hattı açılarak oranlayıcı yardımıyla suya belirli oranda köpük karıştırılarak, köpüklü su oluşur. Kuru borulu sistemlerde, tesisat girişinde kuru alarm vanası kullanılır. Vananın üst kısmının basınçlı hava veya inert gaz ile sürekli olarak basınç altında tutulduğu ve kuru alarm vanasının alt kısmının su ile basınç altında tutulduğu sistemlerdir. Sprinklerin belirli bir sıcaklıkta aktive olmasıyla tesisattaki hava basıncı düşer ve kuru alarm vanası açılır. Kuru alarm vananın açılmasıyla köpük hattı açılarak oranlayıcı yardımıyla suya belirli oranda köpük karıştırılır. Ön tepkili sistemlerde, sistem boruları içinde köpük-su karışımı bulunmaz. Tesisatta basınçlı hava bulunur. Suyun boşalması için elektrik ya da mekanik doğrulamanın gerektiği sistemlerdir. Bu sistem normal kuru borulu sprinkler siste- minin diğer çeşidi olup, ön tepkili alarm vanasından boru sistemine su geçişi sprinklerin açılması ile ve aynı zamanda otomatik bir algılama sisteminin devreye girmesi ile başlar. Köpük su karışımının boru sistemine geçişi iki bağımsız olayın gerçekleşmesi durumunda olduğundan kaza sonucu boşalma olasılığının minimize edildiği sistem tipidir. 2.2. Baskın Köpüklü Sprinkler Sistemi Sistem borularının içinde köpük-su karışımının bulun- madığı, sistemi kontrol eden vananın elle, elektriksel ya da mekanik olarak tetiklenerek karışımın tüm sprinkler başlık-