Tesisat Dergisi 270. Sayı (Haziran 2018)

70 Tesisat / Haziran 2018 tesisat.com.tr f. Yapıda Enerji Tasarrufu Gerçekleştirmesi Yaygın ve yüksek yapılara uygulanacak bir mekanik tesisat sisteminin en büyük özelliklerinden bir tanesi enerji tasarrufu sağlama yeteneği olmasıdır. Böylesine büyük bir düzendeki enerji sarfiyatı işletmede büyük paraları gerektiren bir olaydır. Bu hususu düşünerek işletmede büyük tasarruflar sağlayacak sistemleri seçmekte fayda vardır. Örneğin çalış- mayan bir hacmi iklimlendirmek büyük bir kayıptır. Buna göre seçilen sistem, tüm tesisat faaliyette iken arada zuhur eden iklimlendirilmesine ihtiyaç olmayan bir bölümü kendi arasında faaliyetten menetmelidir. Son gelişmelere göre bu düzenler mevcuttur. Bunları uygulamak gerekir. g. Ömür Isıtma ve soğutma tesisatında kullanılan birçok ana mal- zemenin muhtelif ömür değerleri vardır. Bunlardan bir kaçını sayabiliriz (Değerler ASHRAE 2007, HVAC Applications SI Edition owning and operationing costs 36.3 sayfa Table 4 ten) alınarak analiz yapılmaktadır. h. Yer Kazancı ve Kazanılan Yerlerin Maliyete Çevrilmesi Isıtma sistemlerinde muhtelif şekilde yer kazancı olabilir. Örneğin; a) Seçilen ısıtıcı tipine göre yer kazancı olabilir. Daha geniş ısıtıcı veya daha dar ısıtıcı seçilebilir. b) Seçilen sisteme göre yer kazancı olabilir. Yerden ısıtma ile münferit ısıtıcılar ile yapılan ısıtma sistemi aralarında yer kazancı olabilir. Ayrıca kazan daireleri bakımından farklar olabilir. Örne- ğin, çok daireli apartmanda her daireye konan kombilerin işgal ettiği alan daire başına 1 m2. ise, aşağıda bodrum katta merkezi sistem için düzenlenecek bir kazan dairesinin toplam alanı, katlarda kaybedilecek kombi alanlarının toplam alanı kadar olabilir. Ancak bodrum kattaki bina alanı ile katlardaki bina alanı parasal yönden aynı değerde değildir. Mekanik tesisat için ayrılması gereken mekanlar • Ana makine dairesi yüksekliği: 5.0 – 5.5 m Net • Ara tesisat katı yüksekliği: 4.0 – 4.5 m Net • Mekanik tesisata ayrılan toplam alan, yapı alanına oranla %4~8 dir. Bunları sistemlere göre yaklaşık olarak sınıflandırırsak karşımıza aşağıdaki alanlar çıkar: • Fan-coil unit+primer hava (toplam alanın) %5 • Bina çevresinde cihaz + primer hava (toplam alanın) %5 • Tek kanallı hava sistemleri (toplam alanın) %7 • Çift kanallı hava sistemleri (toplam alanın) %8 • Çevre ısıtmalı VAV sistemi (toplam alanın) %6,0-6,5 • Su kaynaklı ısı pompası (toplam alanın) %6,0-6,5 Karşılaştırma Analizi a. İlk yatırım masrafları b. İşletme masrafları c. Bakım masrafları Muhtelif Tip İklimlendirme Tesisleri İçin Ekonomik Kıyaslama Bir tesisin fiyatı veya maliyeti, ilk yatırım masrafları ile tesisin ömrü boyunca işletme bedellerinin toplamıdır. Zira işletme masrafları da muhtelif tip masrafları ihtiva eder ve ilk yatırım masrafları işletme esnasında azalabilir. Böylece amortisman ve karlılık hesapları yapılarak toplam sermaye değeri tayin edilebilir. Bir iklimlendirme tesisinin ekonomikliği hakkında hüküm verebilmek için aşağıda belirtilen maliyetleri tayin etmek gerekir. (Ek 4’e bakınız). - Kapital değeri (Capital Cost) 1) Amortisman, aşınma payı (Depreciation) 2) Kârlılık - İşletme masrafları (Running Cost) 1) Enerji masrafları 2) Onarım masrafları 3) Bakım masrafları Yukarıdaki tariflerden de anlaşıldığı üzere, bir tesisin ilk yatırım masrafları yüksek fakat işletme masrafları düşük olabilir. Diğer bir tesisin de ilk yatırım masrafları düşük fakat işletme masrafları yüksek olabilir. Ayrıca enerji sarfiyatı ve enerji fiyatı da münferiden önemli bir etkendir. Zira enerjinin bugünkü durumu ile gelecekteki durumu büyük rol oynar. İklimlendirme tesislerinde enerji tasarruf etmek mümkün olduğu için teknik tecrübelere istinaden pahalı bir tesis amor- tisman müddetini uzatarak ucuzluğunu ispat edebilir. BÖLÜM 3: TÜM HAVALI SİSTEMLER: Tüm Hava sistemlerinin Avantajları ✓ Ana cihazlar bir merkezde toplandığı için işletme ve bakımları daha kolay ve hızlı olmaktadır. Bu suretle binadaki meskun yerlere giriş kimseyi rahatsız etmeden çalışmak olasıdır. Ayrıca filtre elemanlarının çeşitlerini seçmek, titreşimleri kontrol etmek ve en kaliteli eleman- ları uygulama ve seçme imkanları vardır. ✓ Tüm boru, elektrik cihazları ve kablolama, filtre, titreşim ve gürültü ekipman ile kontrolleri iklimlendirme alanla- rından uzakta olduğundan, ilgisiz şahısların sisteme zarar vermeleri önlenmiş olmaktadır. PROJE