Tesisat Dergisi 270. Sayı (Haziran 2018)

68 Tesisat / Haziran 2018 tesisat.com.tr BÖLÜM 2: KARŞILAŞTIRMA KRITERLERI a. Muhtelif Tip Sistemlerin Mukayese Edilebilirliği b. Sistemlerin Yüksek ve Yaygın Binalara Uygulanma Yetenekleri c. Yapı İnşaatını Zorlayıcı Nitelikte Olmaması d. Tekerrür Eden Yapı Ritmine Uyması ve Flexibilitesi Bulunması e. Yapıda Konfor Şartlarını Eksiksiz Yerine Getirebilmesi f. Yapıda Enerji Tasarrufu Gerçekleştirmesi g. Ömür h. Yer kazancı ve Kazanılan Yerlerin Maliyete Çevrilmesi a. Muhtelif Tip Tesislerin Mukayese Edilebilirliği Dikkat edilecek husus, mukayese ederken benzer özel- likleri olan sistemlerin birbiriyle mukayese edilebilmesidir. “Mukayese edilebilirlik” kriteri; oda hava kalitesini, yük duru- muna göre değişime uyum sağlayabilmesi, yapıdaki bölün- melere göre fleksibilitesinin bulunması, ünitelerin ömrü ve niteliği ve tesisin teknik seviyesini kapsamaktadır. Örneğin bir indüksiyon üniteli tesis, tek zonlu bir (low velocity) tesis ile katiyen mukayese edilemez, 2 borulu fan coil sistemi ile 4 borulu fan coil sistemler birbirleri ile katiyen karşılaştırıla- mazlar. Fakat bir değişken hava hacimli (VAV) sistemi, su ve toprak kaynaklı ısı pompası sistemi ile veya 4 borulu fan coil sistemİ ile pekala mukayese edilebilir. Bir bina uygulaması için en uygun sistem, uygulanabilir sistemler içinde detayların analizi ve mukayesesi ile tayin edilebilir. b. Sistemlerin Yüksek ve Yaygın Binalara Uygulanma Yetenekleri Yüksek ve yaygın yapılara uygulanması düşünülen iklim- lendirme sistemlerinden istenen bazı özellikler vardır. Bu özellikler: - Yapı inşaatını zorlayıcı nitelikte olmaması, - Tekerrür eden yapı ritmine uyması ve flexibilitesinin bulunması, - Yapıda konfor şartlarını eksiksiz yerine getirmesi, - Yangın tehlikesinde kolayca kontrol altına alınabilmesi, hatta yangın tecridine ve bu gibi hallerde yapının tahli- yesine yardımcı olabilmesidir. c. Yapı İnşaatını Zorlayıcı Nitelikte Olmaması Bilindiği gibi hava ile iklimlendirmede hava kanalları- nın büyüyen kesitlerini taşımak inşaatın şartlarını zorlaması yönünden yapıya zarar verecek niteliktedir. Kat çıkışlarında, yapı betonarme strüktürde ise, perdelerde açılacak daha büyük delikler yapı statiğini sarsıcı istikamette olabilir. Ayrıca katlarda kanal yüksekliklerinin artması kat yüksekliklerini artırıcı biçimde olabilir. Bu nedenle yüksek ve yaygın yapılarda yüksek hava hızlı (high velocity) sistemleri kullanma ihtiyacı doğmaktadır. Bu sistemlere örnek olarak: - Su kaynaklı ısı pompası (heat pump), - Değişken hava hacimli (VAV) sistemleri ve - İndüklemeli (induction) sistemlerini örnek verebiliriz. - Primer hava devresini yüksek hızlı yaparak Fan-Coil sis- temlerini de kullanmak mümkündür. Asma tavanlar için, sistemlere göre yaklaşık ölçüler: Uygulanan klima sistemlerine göre gerekli minimum asma tavan yükseklikleri, yapının mimari formuna ve fonk- siyonlarına göre çok değişim gösterir. Sistemlere göre yaklaşık değerler aşağıdaki gibidir: Primer hava devreli, fan-coil sistemi: Fan-coil döşemede.........................................................................300-350 mm. Fan-coiller tavandan......................................................................450-550 mm. Çevrede statik ısıtmalı (tek kanallı) VAV sistemi...................550-650 mm Su kaynaklı (water surce) ısı pompası + primer hava.........550-600 mm Çift kanallı sistemler........................................................................600-700 mm Bu değerler, katlarda sprinkler borularının bulunduğu da hesaplanarak verilmiştir. d. Tekerrür Eden Yapı Ritmine Uyması ve Flexibilitesi Bulunması Yüksek ve bazı yaygın binalar mimari forma göre tekrar eden katların üst üste dizilmesinden meydana gelmiştir. Ayrıca katlarda akslara göre bir modülleme yapmak mümkün olabilir. Bu özelliklere dikkat ederek tesisatta da bir modül- leme yapmak gereklidir (ileride bu modüller ayrı ayrı hacimler olarak kullanılabilir.) Her modüle, o bölümün iklimlendirme ihtiyacını karşılayacak sistem elemanlarını yerleştirme imkanı veren mekanik tesisat sistemlerini kullanmak uygun olacaktır. Bu sistemler gerek tüm hava (all - air), gerekse hava - su (air - water) genellemelerinde bulunmaktadır. e. Yapıda Konfor Şartlarını Eksiksiz Yerine Getirebilmesi Yaygın ve yüksek yapı, büyük bir yatırımdır. Bu yatırımda her şeyin mükemmel olması gerekir. Ayrıca bu yapılar kendi içlerinde bağımsız birer ticari kenttir. Böyle bir kentin tüm ihtiyaçlarını karşılaması önemlidir. Bu nedenle seçilecek mekanik tesisat sistemleri iklimlendirmenin tüm gereklerini yerine getirmelidir. Gerek sıcaklık dereceleri, gerek nem oranları, gerekse hava dağıtım hızları ve gürültü susturul- ması bakımından tam bir konfor sağlanmalıdır. Bilhassa ara mevsimlerde yönlenmelere göre değişen iklim ve yük şartlarında tam bir zonlama yaparak konfor düzeyini yüksek tutma uyumuna sahip olmalıdır. PROJE