296 111- il< 1 L Pencereye dik düzlemde ses şiddeti örüntüsü ✓/ Sönümlendirilmiş Kütle e�tkisinin / ....•· Sönümlendirilmemiş devamı , ...•···, / 1 •• • / N . ...·····; .,, / Sertlik etkili bölge Rezonanslar -.ı 'ıı(SPı!/ .•. �1> 10 ,· , 0'0 o0 ,, ,. 'ô (> <ô ı,' \ İ' Kütle etkili bölge : Kritik frekans ;: Frekans, Hz 4. Yopı elemanlarının ses geçiş kaybı eğrileri 1.2. SES YALITIMI DEĞERLENDİRME BİRİMLERİ Yapı elemanlar ı nın ses geçiş karakteristikleri; konunun uzmanlar ı tarafından yukarı da belirtildiği gibi tüm fre kans bölgesinde incelenilmesine karş ın, uygulamada kolayl ı k olması açısından basit birimler cinsinden de ifade edilmektedir. Değişik fonksiyonel hacimleri birbirinden ayıran bölme elemanlar ı için (iç duvarlar ve döşemeler) özel değerlendirme sistemleri ortaya konulmuştur. Bu konuda uygulanan yal ıtı m değer lendirme eğrileri; hava doğuşlu sesler ve darbe sesleri için ayrı ayrı geliştirilmiştir. ISO 7 1 7 ve karşıl ığı olan TS 2381 de öngörülen hava doğuşlu ses i letimi için standart değerlendirme eğrisi, Şekil 6'da verilmektedir (9). la (Ses yal ıtı m indeksi); elemanı n ses geçiş kaybı karakteristiğinin referans eğri ile karş ı latırı lması ile elde edilen bir değerdir. Benzer şekilde Alman DiN standardı, Avusturya ÖNORM, British Standard, Amerikan STC eğrileri, Japon ve Belçika standartları da az farklar ile benzer değerlendirme eğrilerini öner mektedir. İç bölmelerde daha çok konuşma sesleri için geliştirilen bu eğrilerin diğer iç gürültü kaynakları için de (örneğin; alçak frekansları hakim olan tesisat merkezi ve mekanik sistem gürültüleri, radyo ve teypten yay ılan geniş bant müzik sesleri, bir telefon zili veya tuvalet rezervuarı gürültüleri gibi) ayr ı ayrı ortaya konulması gerekir. Bu durumlarda özel gürültü koşullar ı ölçülerek saptanmal ı ve gerekli yal ıtı m hesaplanmal ı dır. Dı ş yapı ele- • manlar ının yalıtı mlarında ise (dış çevre gürültülerinin spektral özellikleri büyük farkl ı lık gösterdiği için) farkl ı değerlendirme eğrileri ve birimleri kullanılmal ıdı r. Yap ı içindeki döşemelerin darbe seslerine ilişkin geçi rimsizlik performansları ise farkl ı bir yaklaşı mla de ğerlendirilmektedir ve TS 2381 (ISO 7 1 7) de öngörülen değerlendirme eğrisi Şekil 7'de verilmiştir. Değerlendirme, standart olarak ses basınç düzeyi bilinen özel bir vurma arac ı yardımıyla yapı lmakta, alt a. 250 Hz de ses gücü üniform olarak iletiliyor. b. 2 kHz de ses gücü pencere kenarlarından daha fazla iletiliyor. �-«1/· ·="- ,.,... ™*=™ .,. , .... "''""'; Şekil 5. . Bir pencer,e örneğinde ses şıdd' eti iletımi (6 ref:25) ! •• ••••-'•••,...,c¼,w....... ..... ... •.; C · • ••• ·,,.,..., . ,.•,. , .·.. . .. ... . . ,.h>.. , ... _,__,,.., . . •'- • ' -' �. , �,,.•• • -.·• •• ••··•- • N','. ;, ,.,··M,;,,.... -,.... ......;, ,a� ,.,.,-,.,.,�;,; kata iletilen seslerin bası nç düzeylerinin ortalaması verilen standart eğri ile karşılaşt ı rılmaktadır. 1.3. YALITIM ÖLÇÜTLERİ Çeşitli yap ı ve gürültü koşullarında bir elemanı n sahip olması istenen ses geçirimsizlik değerleri; yalıtı m ölçütü olarak tan ı mlanabilir. Ekonomik yönden, yal ıtımı n gerektiği kadar yapılması önemlidir, ancak ne kadarl ık bir yal ıtımı n gerektiği de doğru saptanmalıdı r. Yalıtımı tasarlarken insanların yapıların içinde günlük yaşamlar ını sağl ı kl ı ve konforlu olarak sürdürmeleri ve çal ışma yaşamında iş performansları nı n olumsuz etkilenmemesi için birtak ım kriterlerin (ölçütlerin) ortaya konulmuş olmas ı gerekir. Sayı sal olarak ortaya konulmas ı gerekli ölçütler iki grupta toplanabilir: l. Dı� çevrede ve yapı i.çinde koltarula" hQcimlerde kabul edilebilecek en yvksek gürö1tü düzeyler,i, 2. Ç.eşitli fiziksel çevre ve yapı koşullarında belirli yopl elenıonları içıı;ı doğrudan öngö� rülırıüş yalifım değerleri Ses düzeyi ölçütleri Şekil 8'de verilen grafikte ve Tablo 2'de uluslararas ı kabullere göre uygulanan iç gürültü düzeyi ölçüt eğri leri ve çeşitli kullan ı m alanları için bu eğrilerin önerilen değerleri görülmektedir (1 O). Bazı ölçütler ise Gürültü Kontrol Yönetmeliği'nde olduğu gibi eşdeğer gürültü düzeyi (Leq, dBA) biriminde verilmiş olabilirler. Ölçütlerin önerilmesinde gözönüne al ı nacak faktörler referans (1 1 )'de özetlenmektedir. Gürültü limit değer leri yard ı mıyla elemanın sahip olması gerekli ses geçiş kay ı plarının hesaplanması gerekir. Hesaplamada mevcut koşullarda eleman ı etkileyen gürültü düzeyleri il 111 C C 1 r ı;'I') � ... • ·., -
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=