Tesisat Dergisi 269. Sayı (Mayıs 2018)

Tesisat / Mayıs 2018 93 tesisat.com.tr and Combustible Liquids Code standardında sınıflandırma aşağıdaki şekilde yapılmaktadır. Köpük sıvısının köpük-su solüsyonundaki oranı 1%, 3%, 6% şeklindedir. Yüksek genleşmeli köpük sistemlerinde köpük üreticisine bağlı olarak bu oran farklılık göstermek- tedir. Ortamdaki kimyasal sıvıya ve kullanılacak köpük tipine göre oranlama yüzdesi tespit edilmelidir. Köpüklü söndürme sistemlerinin kullanım alanları ara- sında sayılabilecek başlıca mahaller şunlardır: • Yanıcı Parlayıcı Sıvı Depoları • Uçak Hangarları • Helikopter hangarları • Yakıt Yükleme Boşaltma İstasyonları • Boya imalathaneleri • Kimyasal madde üretim ve depolama tesisleri • Yanıcı ve parlayıcı sıvıların depolama ve dolum tesisleri • Petrol rafinerileri • Tersane ve iskeleler • Yat Limanları Köpüklü söndürme sisteminin tasarım kriterleri sistemin uygulanacağı mahale göre ilgili standarttan yararlanılarak belirlenmelidir. Ülkemizde ve uluslararası alanda en yaygın kullanılan standartlar aşağıdaki gibidir. Örneğin yakıt tank- larının bulunduğu bir tank çiftliğinin korunmasında NFPA 11 standardına göre, yanıcı parlayıcı sıvı depolarının sistem tasarımında NFPA 30 standardına göre hareket edilmelidir. • NFPA 11: Standard for Low-, Medium-, and High-Expan- sion Foam, • NFPA 16: Standard for the Installation of Foam-Water Sprinkler and Foam-Water Spray Systems • NFPA 30: Flammable and Combustible Liquids Code • NFPA 13: Standard for the Installation of Sprinkler Sys- tems • NFPA 409: Standard on Aircraft Hangars • NFPA 418: Standard for Heliports • EN 1568:Foam Concentrates Köpüklü söndürme sistemi tasarımı genellikle aşağıda yer alan adımlardan oluşmaktadır. Tasarım Adımları • Depolanan yanıcı parlayıcı sıvının sınıfının belirlenmesi • Uygun sistem seçimi (Islak, baskın vs..) • Tasarım yoğunluğu ve operasyon alanının belirlenmesi • Köpük boşaltma ekipmanının seçilmesi • Köpük - su besleme sisteminin seçimi • Oranlayıcı seçimi • Uygulama süresinin belirlenmesi • Köpük tipinin seçimi Köpük-su karışımlarında yaygın olarak iki besleme metodu kullanılmaktadır. Diyafram tanklı besleme metodu Köpük sıvısı, karbon çelik tank içinde bulunan elastome- rik malzemeden yapılmış köpük torbasında depolanır. Köpüğü basınçlandıran su ise tank cidarı ile köpük torbası arasındaki boşlukta yer alır. Köpüğü basınçlandıran su, sistemdeki yangın pompasından sağlanır. Atmosferik Tank - Köpük pompalı besleme metodu Sitemde köpüğün depolandığı bir atmosferik köpük tankı mevcuttur. Köpük ve su ayrı pompalar ile oranlayıcıya gönderilerek sisteme verilirler. Pompalı sistemlerde basıncı dengeleyen özellikte oranlayıcılar kullanılır. Diyafram tanklı köpük besleme metodunun çalışma pren- sibi basittir ve sistemin bakımı oldukça kolaydır. Sistem su gücüyle çalışır, ilave enerji gerektirmez. Diyafram tanklı köpük besleme yöntemi bu yönleriyle köpük pompalı sis- temlere göre çok daha fazla tercih edilmektedir. n Köpük Karşılaştırma Tablosu Köpük Tipi 1 Yangın Tipi 2 Köpük Genleşme 3 Hidrokarbonlar Polar Solventler Düşük Orta Yüksek S 1 0 Hayır Evet Evet AFFF 3 0 Evet Evet Hayır AR-AFFF 3 3 Evet Evet Hayır P 1 0 Evet Hayır Hayır FP 2 0 Evet Evet Hayır FFFP 3 0 Evet Evet Hayır 1. S-Sentetik Deterjan, AFFF-Aqueous film-forming foam, AR- Alcohol-resistant, P-Protein, FP- Fluoro-protein 2. Verim : 0-Etkisiz, 1-Düşük Etkili , 2-İyi , 3-Mükemmel 3. Genleşme oranı: Düşük genleşme oranı 2:1  ve 20:1, Orta genleşme oranı 20:1 ve 200:1, Yüksek genleşme oranı 200:1 ve üzeri