Tesisat Dergisi 266. Sayı (Şubat 2018)

Tesisat / Şubat 2018 131 tesisat.com.tr Temiz oda ve benzeri uygulamaların yer aldığı havalan- dırma ve iklimlendirme sistemlerinde EPA, HEPA ve ULPA sınıfı filtreler de kullanılır. Bu yüksek verimli filtreler güncel olan EN 1822:2009 standardına göre sınıflandırılır ve test edilir. Gerek EN 779 standardı, gerekse yeni ISO 16890 stan- dardı EPA, HEPA ve ULPA sınıfı filtreleri kapsamaz. EN 779 - ISO 16890 STANDARDI HAKKINDA EN779:2012 standardına göre bir hava filtresinin verim- lilik testinde ASHRAE tozu olarak adlandırılan sentetik bir toz kullanılır. Test, laboratuvar ortamında filtrenin bu toz ile yüklenmesiyle gerçekleşir. Değerlendirme, sadece 0,4 μ m partikül boyutundaki verim değeri hesaba katılarak yapılır. İşletme şartlarında ise filtreler, daha geniş partikül boyut aralığındaki kirleticilere maruz kalır. Bu nedenle, laboratuvar ortamında elde edilen bu veriler bir hava filtresinin perfor- mansını belirlemede yetersiz kalır. ISO 16890 standardı, EN 779 standardından farklı olarak 0,3 μ m ile 10 μ m aralığındaki partikül boyutunu (Particulate Matter = PM) verimlilik değerlendirmesi için hesaba katar. Örneğin; test sonucuna göre F7 sınıfı V-Kompakt Filtre “ISO ePM1 65%” şeklinde sınıflandırılır. Bunun anlamı, PM1 parçacıklı partikül aralığındaki verim 65%’dir. Tanımda yer alan “e” ifadesi parçacıklı maddede (PM) verimlilik anlamına gelir. ISO 16890 FİLTRE TEST PROSEDÜRÜ ISO 16890 standardının test prosedürü, bir hava filtresinin 0,3 μ m - 10 μ m partikül boyut aralığında veriminin ölçül- mesi ile başlar. Filtrenin elektrostatik filtreleme verimliliği, izopropanol buharı ile ortadan kaldırılır ve sonrasında verim tekrar ölçülür. 0,3-1 μ m partikül boyut aralığına kadar ePM1, 2,5 μ m partikül boyut aralığına kadar ePM2,5 ve 10 μ m partikül boyut aralığına kadar ePM10 verimleri hesaplanmaktadır. İzopropanol (IPA) işlemine maruz bırakıldıktan sonra tekrar edilen ölçüm ile en düşük verim değeri ePM 1,min ve ePM 2,5,min için kontrol edilir. Bu verimlilik değerlerine dayanarak filtreler dört gruba ayrılır. Gruplandırma için ön koşul, uygun partikül boyut aralığında herhangi bir gruptaki filtrenin veriminin en az %50 olmasıdır. Hassas filtrelerin yanı sıra yeni ISO standardında kaba toz filtreleri de değerlendirilir. Bu toz filtreleri, PM10‘daki filtre verimi 50%’den düşük olan filtre grubunda yer alır. EN 779:2012 standardında F7, F8 ve F9 sınıfı filtreler için sağlanması gereken minimum verimlilik değerleri mevcut- tur. Bunun başlıca nedeni sentetik elyaf filtre elemanının izopropanol ile elektrostatik filtreleme etkisinin ortadan kaldırılması sonrasında yapılan testlerde çok düşük verim- lilik göstermesidir. Cam elyaf filtre elemanı içeren filtreleri, sentetik elyaf filtre elemanı içeren torba filtrelere karşı ön plana çıkarmamızın ve son kullanıcılara tavsiye etmemizin en önemli nedeni de bu konudur. ISO 16890 standardı ile birlikte de minimum verimlilik değeri daha kısıtlayıcı bir kademe olarak öne çıkmaktadır. Bu durum; cam elyaf filtre elemanı ile üretilen torba filtrelerin, sentetik elyaf filtre elemanı ile üretilen torba filtrelerin yerine kullanımını yaygınlaştıracaktır. Parçacıklı Madde Boyut Aralığı PM 10 ≤ 10 µm PM 2.5 ≤ 2,5 µm PM 1 ≤ 1 µm EN 779:2012 ISO 16890 EN 779:2012 ve ISO 16890 standartlarına göre partikül boyutlarının örnek değerlendirilmesi Cam elyaf filtre elemanı Sentetik elyaf filtre elemanı ISO 16890 Grup Sınıflandırması ISO ePM 1 ePM 1,min ≥ 50% ISO ePM 2,5 ePM 2,5,min ≥ 50% ISO ePM 10 ePM 10 ≥ 50% ISO Coarse ePM 10 < 50%